Adam đi làm, tôi ngồi trước máy tính. Tosia ở trường. Nồi xúp tấm đại mạch đang đun, ngon lành, sôi sùng sục trên bếp, nom thích mắt. Thơm lựng khắp nhà. Tôi hy vọng sẽ không bị cháy. Có lần tôi đã làm cháy món xúp gà. Bây giờ tôi phải cẩn thận. Từ hai ngày nay trời mưa to. Đường sá mù mịt, nhưng mà đẹp, đẹp tuyệt vời! Adam sẽ đến ngay sau khi hết giờ làm việc, chỉ ghé qua nhà để thay quần áo. Anh sẽ ở lại đây đến thứ Hai. Tôi nghĩ, khi rốt cuộc sẽ biết có một người đàn ông ngủ lại nhà tôi, bố mẹ sẽ cho đó là một chuyện mờ ám, chẳng hạn khi gặp tôi mẹ tôi sẽ bảo, mẹ không ngờ con lại như vậy. Còn bố sẽ bảo tôi, nếu bố ở địa vị tôi thì vân vân.
Nhưng thật là kỳ cục. Có lẽ bố mẹ không còn lo lắng vì tôi nữa. Hay là bố mẹ thôi không yêu tôi nữa rồi. Mẹ tôi chỉ hỏi, Tosia có quý anh ta không. Thế nhưng, xin lỗi, tôi yêu anh ta chứ đâu phải Tosia. Bố bảo, bố không muốn can thiệp, nhưng tôi thừa biết, đàn ông vân vân. Tôi không trông đợi những ý kiến như vậy của bố. Bố mẹ chẳng còn cần tôi nữa rồi.
Thế còn đàn ông? Đàn ông khác nhau!
Tôi nhìn vào nhà tắm, cái mới xuất hiện trong nhà tôi, đó là nước hoa cạo râu, máy cạo râu, bàn chải đánh răng Oral sọc đỏ, nom dễ thương.
Chuông cổng reo. Ô, thấy chưa! Một nhân vật nữ quyền đến nhà tôi. Chị này rất thâm độc, tri thức đầy người. Chị ta đọc nhiều, biết lắm, nhiều người đàn ông tôi biết đã bị chị ta cho đo ván (cả một số đàn bà nữa). Dẫu vậy có thể nói buổi chiều đã thành công và vui vẻ. Các đề tài nữ quyền mà chị ta là người dẫn dắt nhìn chung đều nhất hạng, không đe dọa chúng tôi, trà đã pha đang đợi, tôi đốt lò sưởi vì trời trở lạnh, cây bạch dương lao xao vui nhộn, có điều…
May quá, mấy con mèo của tôi xuất hiện ở ngoài kia. Vị nữ trí thức sôi nổi hẳn lên, chị ta mở cửa sổ cho cả ba con mèo vào phòng và hỏi, đã thiến chưa. Ánh mắt chị ta tiết lộ rằng đề tài thiến không xa lạ với chị ta và trước mắt chúng tôi đang mở ra những khả năng lớn cho một cuộc thảo luận mà tôi tạm gọi là hạch tâm.
Ba con mèo, vì cách đây một tuần con Znajda đã nhập hội với chúng tôi, suốt một năm Tosia dã nuôi nó trong nhà kho, như vậy ba con mèo của tôi chỉ còn có hai hòn cà của con Znajda, bởi con Zaraz và con Potem vì lý do an toàn đã phải thiến. Cách đây hai nhà có một ông được gọi là ông nuôi chim bồ câu, mấy con mèo đực chưa thiến thường lảng vảng ở gần nhà ông ta và một số con đã không quay về nữa, vì ông chủ lũ chim câu quyết giết mèo để bảo vệ chim câu của mình.
Có lẽ tôi phải viết một bài phóng sự về ông này.
Tôi thở sâu rồi giải thích với vị nữ trí thức, đồng thời cũng là nhân vật nữ quyền, tại sao tính đực ở mấy con mèo của tôi đã bị sút giảm. Nhân vật nữ quyền rất khoái đề tài mấy hòn cà và đó là điểm xuất phát cho cuộc độc thoại thứ hai về đàn ông, về yêu cầu phải tiếm quyền và chiếm ưu thế, về chuyện khinh thường phụ nữ và thiếu sự tôn trọng sơ đẳng đối với nữ giới chúng tôi.
- Lúc nào họ cũng phải chiếm ưu thế, vì họ cho mình là những người như vậy! Họ kiếm được nhiều tiền hơn! Họ không bị bó buộc một cái gì! Chúng ta không thể để cho họ tự xem mình như vậy được! Họ tưởng sẽ ép được chúng ta vào khuôn mẫu nào đó, chúng ta đừng để cho họ làm như vậy!
Tôi không hoàn toàn tán thành việc không cho phép đàn ông làm cái gì đó, thậm chí tôi có thể nói rằng, thực tế mấy tuần vừa rồi đã làm tôi thay đổi đến độ, có lẽ bây giờ tôi muốn cho phép họ, ôi, và cho phép… Tôi không thấy mối nguy hiểm trực tiếp nào có liên quan tới việc ép tôi vào khuôn mẫu, chưa thấy những nguy hiểm nào đó.
Mấy con mèo của tôi thản nhiên đi vào bếp, chúng làm rơi vung nồi xúp, chúng sột soạt trong mấy cái túi nilon, tôi xin lỗi nhà nữ quyền rồi vào bếp nhấc chiếc vung nồi xúp lên, tôi cho lũ mèo món chúng ưa thích. Có thể chúng thích, nhưng bây giờ chúng không chịu ăn, miệng vẫn tiếp tục kêu meo meo về phía nồi xúp, tôi quay lại chỗ lò sưởi.
Nhà nữ quyền được hoàn toàn thoải mái. Tôi đã quyết định cho chị ta thuyết giáo, thế mà chị ta đã tấn công tôi với lực gấp đôi.
- Họ tưởng rằng họ hơn chúng ta! Nhưng đâu phải vậy! Cậu không thấy điều này hay sao?
Tôi không thấy. Nhìn chung có vẻ là tôi đã thấy, nhưng bây giờ thì không. Adam hơn là cái chắc, nhất là các buổi sáng, vì anh chuẩn bị bữa điểm tâm. Anh bảo anh thích thế. Tôi nấu bữa chiều. Đặc biệt gần đây tôi ủng hộ sự khác biệt giữa đàn bà và đàn ông, thậm chí tôi còn muốn nói, tôi đã thành một fan ủng hộ những khác biệt đó.
Nhà nữ quyền sốc mạnh.
- Nếu như bắt họ sinh con… – chị ta bắt đầu.
Ô, cái gì vậy, thôi đi! Tôi sẽ không phí một buổi chiều để đắn đo chuyện gì sẽ xảy ra nếu như… Tôi nhắc chị ta một cách hết sức ngắn gọn là đàn ông không thể sinh con, và lạy Chúa, tôi không ủng hộ sự thay đổi tận gốc này trong tự nhiên.
- Thế sao cậu lại đi thiến *** mèo! – chị nữ quyền thét lên đắc thắng. – Và chắc chắn cậu cảm thấy dễ chịu hơn chứ gì! Cậu đã thể hiện ‎ý muốn không phục tùng đàn ông từ trong tiềm thức của mình! Và như thế là đúng! Nếu mỗi người đàn bà mỗi ngày thiến *** ít nhất một con mèo, thì họ sẽ ý thức được sức mạnh của chính mình, diện mạo của thế giới sẽ khác đi! Bằng không, chúng ta chỉ là những con hầu mà thôi!
Mấy con mèo của tôi từ nhà bếp quay vào. Một con lại nằm cạnh con chó, con chó khẽ gầm gừ, nhưng không hề nhúc nhích, một con nhảy lên đùi tôi và quay lưng ra ngoài, còn cái mõm rúc vào dưới khuỷu tay tôi – nó kêu meo meo, con thứ ba nhảy lên bàn, chộp lấy chiếc bút bi, quăng xuống nền nhà và chơi trò quyết đấu với chiếc bút này.
Tôi cố nuốt những câu cuối cùng. Liệu chị ta có nói thật hay không? Liệu mấy con mèo yêu qu‎ý của tôi có phải trả giá về sự khác biệt giữa nữ giới chúng tôi và lũ nam giới bẩn thỉu đang lợi dụng tôi, tệ hơn thế, họ nhét tôi vào những khuôn mẫu mà tôi không có chút khái niệm nào, rằng đích thị tôi đang đau khổ, chỉ có điều tôi không biết chuyện này? Hay là, phải chăng cuộc đấu tranh với họ là cần kíp, có điều tôi đã quên mất mà thôi?
Có tiếng động cơ xe ô tô. Adam! Ồ, suýt nữa thì tôi đã lao ra, nhưng tôi nhìn nhà nữ trí thức, nhà nữ quyền. Nụ cười đắc thắng xuất hiện trên gương mặt chị ta. Tôi bất lực. Cánh cổng kêu loảng xoảng, tôi không đứng dậy nổi. Người ta sẽ không có được đám đàn ông cưỡi đầu cưỡi cổ tôi! Tôi không phải chạy ra cửa và sung sướng trong lòng hỏi, hôm nay anh thế nào. Anh hãy đi mà tự mở cửa lấy. Anh có chìa khóa. Anh ta đừng nghĩ mình có ưu thế gì!
Người đàn ông bước vào. Con chó chạy ra, nó mừng cuống qu‎ýt đón anh ngoài tiền sảnh. Con Zaraz áp sát anh rồi bước theo sau. Con Znajda nằm trên đùi tôi nhảy tót xuống, đuôi cong tớn lên và đàng hoàng đi vào bếp. Con Potem quăng cây bút bi và nhảy theo con Znajda, vừa chạy vừa cố chộp đuôi của con mèo kia.
Còn tôi ngồi tại chỗ. Qua cánh cửa hé mở tôi nhìn thấy Adam đặt tờ báo và chiếc túi xách xuống bàn, mang các thứ thực phẩm vừa mua vào bếp. Anh đùa với con chó, ra bộ chào nó. Vuốt lông mấy con mèo. Rồi quay ra tiền sảnh. Cởi áo khoác ngoài. Bước vào phòng chúng tôi.
- Ô, em đang có khách, – Adam nói, đoạn chào nhà nữ quyền rồi hôn vào trán tôi. – Nhưng em vào bếp tí đi.
- Tôi nói rồi đấy nhé. – chị nữ quyền kiêu căng nhìn tôi.
Nhưng tôi cứ đứng dậy. Không có khuôn mẫu nào hết.
- Anh đói không? – tôi hỏi một cách lịch sự.
Adam nhìn vào nồi, mấy con mèo cũng vậy.
- Ô, xúp thịt hầm, – anh vui mừng.
Mấy con mèo cũng có vẻ mừng.
- Để anh đi hâm lại, em đang có khách. Nhưng em xem đây, có phải em thích loại này hay không? – Và anh lôi tôm trong túi ra. Loại này đây. Loại tôi thích. Tôm hùm. To. Tươi ngon. Ướp lạnh. Sao anh lại mua những thứ này mà không nhân dịp nào cả, mặc dù anh không ăn. Vì trong nhà này chỉ có tôi ăn tôm thôi. Tôi thấy trong lòng ấm áp. Quỷ tha ma bắt những cái khuôn mẫu đi! Tôi thật là ngốc vì đã để cho chị ta vào nhà! Tôi vào phòng, xin lỗi nhà nữ quyền. Tôi đi hâm lại nồi xúp. Tôi đặt ba chiếc đĩa lên bàn. Nhà nữ quyền nhìn tôi làm hiệu. Nhưng chị ta đã ăn hết sạch đĩa xúp.
Khi tôi tiễn ra cổng, chị ta nói:
- Chúng tôi hoạt động là nhằm bảo vệ những người phụ nữ như cô.
Sau đó chỉ còn chúng tôi ngồi lại với nhau bên lò sưởi. Hay là nhà nữ quyền nói có lý nhỉ? Tôi hỏi Adam liệu anh có coi mình hơn nữ giới chúng tôi. Anh nhìn tôi, ngạc nhiên:
- Anh thấy em đang tìm cách khiêu khích anh. Hơn những ai và hơn về mặt nào? – anh hỏi. Sau đó chúng tôi còn bốn mươi phút nữa, trước khi Tosia đi học về.
Đó là bốn muơi phút thật tuyệt vời. Và cả mấy chú mèo nữa, tuy nhiên chúng đã không phải là thí dụ cho tiềm thức của tôi.
Hôm nay Adam đến cùng con trai. Vì anh có con trai mà. Cô vợ cũ nằm viện mổ túi mật. Tôi không hiểu làm sao người ta có thể kết bạn với vợ cũ, thế mà Adam làm vậy đó. Kiểu tình bạn này chỉ làm tôi lộn tiết, nhưng biết làm sao. Thằng bé nom bảnh trai, Tosia thôn tính ngay lập tức. Tay tôi, đang làm món mằn thắn Nga, run bắn lên vì bực. Một cậu con trai như thế này thì còn gay hơn cả bố mẹ chồng. Ngoài ra nó hẳn phải tức vì bố đã dẫn nó tới nhà một người đàn bà xa lạ. Tức là tôi ấy. Nó học lớp cuối phổ thông trung học, đang ở lứa tuổi khó dạy nhất.
- Không biết anh nhìn có đúng không, em đang bực mình đấy à?
Có lẽ đó là bệnh của nhà xã hội học, anh liên tục theo dõi tôi.
- Nó phải tức mình khi anh dẫn theo nó đến đây chứ!
- Anh muốn mang con đến để nó làm quen với em. Và cả Tosia nữa. Anh đã kể với nó về hai mẹ con em rồi. Còn nếu như em nghĩ là nó tức, thì một cơ chế như vậy trong tâm lý học của bọn anh gọi là quy chụp.
Làm sao tôi biết được. Có lần có người đã lưu ý tôi điều này… Nhưng ai? Tôi không nhớ… Vả lại tôi đang bực. Tuy nhiên tôi lại muốn Szymon chấp nhận tôi. Trong đời sẽ không bao giờ tôi tự thú nhận điều này đâu.
- Đã đến lúc tất cả chúng mình phải hiểu nhau. Cho nên em hãy kìm nén cơn giận hoặc thiếu tự tin, con anh không ăn thịt em đâu. Nó biết anh yêu em mà.
Tôi tan ra như mỡ trong chảo nóng. Buổi tối chúng tôi chơi bài scrabble, cả bốn người. Sau đó Adam đưa Szymon về nhà. Tosia giúp tôi rửa bát đĩa. Nó thốt lên:
- Người đó hay. Con chấp nhận.
Tôi cảnh giác không hỏi, người nào hay. Tôi vờ không nghe thấy.
- Mẹ có bị điếc hay không đấy? – con gái tôi hỏi. – Không xấu đâu. Simon toàn nói tốt về chú ấy. Đó là người đàn ông tốt với con trai mình, và rồi sẽ tốt với mẹ.
Tôi bỏ ra ngoài, để phanh nỗi mừng.
Adam đi dự một cuộc hội thảo ở Poznan. Tôi mời Ela, người quen cũ từ năm rưỡi nay tôi không gặp, đến chơi. Vì đầu tiên là vụ ly dị, sau đó đến chuyện nhà cửa vân vân.
- Trông cậu đẹp lắm. – Tôi nói ngay với cô như vậy. Còn cô đáp:
- Để cho mình yên, mình đang hết hơi đây này, cậu xem, dưới mắt mình có những cái bọng.
Tôi không nhận thấy những cái bọng, thế nhưng cô phải biết hơn tôi.
Mọi sự sống đua nhau đâm chồi nẩy lộc, vì mấy ngày vừa qua trời ấm áp, cho nên trước tiên chúng tôi dạo chơi khá lâu. Khi chúng tôi ra ngoài, cánh cổng kêu loảng xoảng, Ula nhô đầu ra, gọi to:
- Chào Jutka! {Tên gọi thân mật của Judyta}
Chỉ Ula mới có thể xưng hô với tôi như vậy. Và Adam.
Ela bĩu môi, nói:
- Thấy chưa, sống ở nhà quê gặp rất nhiều phiền toái, tất cả mọi người đều theo dõi cậu.
Bảo rằng tôi bị theo dõi thì tôi không chịu, ngược lại, đó là bằng chứng của sự lịch thiệp, thân tình. Thế nhưng tôi im lặng.
Khu rừng tỏa hương vị của mùa thu đang tới, tôi thấy trong lòng ngây ngất. Tôi lắng nghe cô bạn gái tâm sự. Đi trong rừng bạch dương, rừng thông, qua các bãi cỏ, bãi cát, chúng tôi nói chuyện về đàn ông. Thời gian trôi qua, chồng cô tỏ ra là một người không chu đáo, không yêu thương, không chung thủy, không tiền bạc, không tháo vát, và nhất là không một chút cảm thông. Không được như Adam! Thỉnh thoảng tôi lại chen lời theo cách: sang trái, vì bãi cỏ ướt, hoặc: bây giờ sang phải, vì chúng mình sẽ đi ra quốc lộ.
Tôi đồng cảm. Chúng tôi quay về nhà, ăn trưa, mặt trời đã xuống phía sau những rặng thông. Một con ếch nấp trong cỏ nhảy tòm xuống nước, một con mèo chờn vờn đuổi bắt đàn bướm một cách vô vọng, còn Ela ngồi trong vườn, mắt nhìn xa xăm, nói:
- Đúng, mặc dầu nhiều côn trùng như cậu đã kể, nơi này có sức lôi cuốn.
Tôi ngạc nhiên. Và không chỉ thế, tôi ngớ người ra hồi lâu. Sau đó, tôi nghẹn giọng nói:
- Mình đã nói điều gì kỳ quặc chăng?
Thì cô bảo tôi rằng, cô biết tôi khốn khổ như thế nào khi sống ở nơi mọi người đều biết nhau và theo dõi lẫn nhau. Tất cả mọi người xung quanh biết ai vào nhà tôi, ai ra khỏi nhà tôi; rằng rừng có thể là đẹp, thế nhưng chính tôi đã nói rừng ẩm ướt, nghĩa là không tốt cho sức khỏe, thậm chí có thể nói, rừng sinh bệnh, rằng rừng kiểu gì mà nằm ngay bên đường quốc lộ, rằng ở đây chắc muỗi phải hàng vốc, một khi đã nhiều nước, bởi có ếch thì phải có nước. Nói tóm lại cô ấy đồng ‎ý với tôi là sống ở đây không tốt.
Tôi hết kiên nhẫn và bảo với cô ta rằng, thính giác biết lựa chọn. Sau đó tôi thông cảm nghĩ đến ông chồng của cô ta. Tôi hỏi có đúng anh ta vụng về và chây ì hay không? Cô ta phản ứng! Bảo cô ta có nói như vậy đâu? Thế là tôi nhắc đến những cái bọng dưới con mắt cô ta. Cô ta bảo tôi không lịch sự và gần như phát cáu. Tôi hỏi, chị có nhớ, tôi đã nói với chị là trông chị đẹp lắm. Cô ta không nhớ. Vì cô ta không nghe thấy. Còn chồng của cô ta tuyệt vời, đơn giản là tuyệt vời!
Thế nhưng thay vì cãi nhau, chúng tôi cùng đi đến kết luận là chúng tôi có đôi tai dài, rất nhạy cảm trước mỗi thay đổi của tông giọng, nhưng trước hết đó là cái tai dễ thích nghi với những cái không dễ chịu hơn là những cái dễ chịu. Một tông hay nghĩa là trong trò chuyện với ai đó nắm bắt lấy cái xấu làm tổn thương, bỏ qua những lời tán tụng, cố bám lấy một sự việc để lấy cớ tỏ rõ sự chán ghét thế giới của mình.
Hồi còn bé, Tosia rất thích thú khi có lần tôi nói: “Đống đồ chơi xếp hình lù lù giữa bếp thế này để làm cái gì vậy?”
Đến chết cười, bên bàn tiệc trong ngày lễ ở nhà bố mẹ chồng tôi, con tôi kể:
- Nhà cháu có đống ********** mèo ở giữa bếp, khi vào bếp mẹ cháu liền hỏi: Đống ********** mèo giữa bếp này để làm cái gì vậy?
Như vậy cánh rừng tuyệt đẹp của tôi chỉ rặt là ẩm ướt và muỗi, con ếch nhảy tòm xuống nước sẽ không phải là hơi thở của vũ trụ, chỉ là một tạo vật nhớp nháp, chồng nào rồi cũng sẽ chẳng ra gì. Thế nhưng, nếu tôi nghe cô ta như vậy, thì tôi cũng có thể nghe mọi người như vậy hay sao? Anh chàng Adam tội nghiệp này có thể gặp phiền toái với tôi hay sao? Có lẽ tôi không nên mừng chăng? Cô ta chỉ bới bèo ra bọ thôi chăng?
Tôi tiễn cô ta ra ga, màn sương nhẹ phủ trên cánh đồng. Tiếng cổng kêu loảng xoảng. Ela vẫy tay về phía Ula, nói to:
- Tạm biệt! – Rồi cô ta nói: – Cậu thích thật đấy, tất cả mọi người đều quen biết nhau. – Cuối cùng cô ta lại thốt lên: – Ở đây thích thật.