Thử khúc chích ứng thiên thượng hữu, nhân gian na đắc kỉ hồi văn? (1)
Trước kia lúc ngâm câu thơ này, luôn cảm thấy thi nhân toàn nói quá lên, nhưng một đêm này, Tử Thanh lại chân chân thật thật bị chấn động.
Một thân lam bào ngân khải*, khiến Tử Thanh tăng thêm vài phần anh khí.
(*áo bào màu lam kèm khải giáp màu bạc)
Màn đêm buông xuống, theo An Khánh Ân tiến vào thành Biện Châu, dọc theo con phố đi một đường thẳng hướng tới linh nhân quán (2) lớn nhất Biện Châu – Doanh Giang Lâu.
Thời Đường còn chưa có người chuyên môn ca hát, có chăng cũng chỉ mới sơ hiện những đào kép buổi ban đầu – linh nhân. Linh nhân quán Biện Châu, đa số là gia quyến của những quan viên phạm vào tội gì đó mà bị sung nhập vào trong đó rồi tạo thành, cho nên loại con hát xuất thân dòng dõi quan lại đa tài đa nghệ lại có rất nhiều.
Nơi này có ca linh chuyên môn ca hát, có vũ linh nhảy múa, nhạc linh chơi nhạc, còn thi linh ngâm thơ, mà xuất chúng nhất Biện Châu, đó chính là Doanh Giang Phượng Hoàng song linh – tập hợp đủ tất cả bốn loại tài tình kĩ nghệ kia.
Phượng linh Trịnh Nguyên Hoán, hai mươi tám tuổi, tinh thông đủ loại nhạc khí, chất giọng tuyệt vời, có thể hát giọng nam lẫn giọng nữ, bởi vì diện mạo và dáng vẻ tuấn tú xuất chúng, được rất nhiều nữ quyến của những vị quan lớn ở Biện Châu yêu thích, không hiếm người thầm thương trộm nhớ, liếc mắt đưa tình, cho nên tuy là linh nhân nhưng lại cũng có chút địa vị.
Hoàng linh Nhã Hề, năm nay mười tám, múa đẹp hát hay, có khi còn có thể vừa đàn hát làm thơ nhảy múa cùng một lúc, khiến những người ngồi xem đều phải kinh thán, quan lại ngắm nhìn đều phải tán thưởng. Ở Biện Châu đã sớm có không ít đại quan quý tộc tranh giành nàng, chỉ có điều, có Trịnh Nguyên Hoán ở trung gian hòa giải, nên mặc dù không được yên bình, nhưng còn chưa xảy ra đại sự gì.
Nay An Khánh Ân lại đưa ra yêu cầu, nói muốn dẫn Nhã Hề đi, các vị quan lớn ở Biện Châu đành chỉ có thể đứng xa xa mà nhìn – tuy rằng thoát được ánh mắt thèm khát của bầy sói, nhưng lại ngã vào một cái hang hổ còn lớn hơn. Không biết nên vui hay buồn đây?
Doanh Giang Lâu vốn đông khách, tựa hồ tối nay lại có vẻ đặc biệt náo nhiệt.
“A! An công tử đến rồi! Đến đây đến đây! Để tiểu nhân mang đến cho công tử ghế thượng đẳng đã được chuẩn bị tốt.” Tiến tới, gã tiểu tư ở cửa cuống quít tiếp đón hơn mười người bọn An Khánh Ân cùng tiến lên lầu, đến ghế trên cùng chính giữa lầu trên mà ngồi.
“Mỹ nhân của bản công tử đâu?” An Khánh Ân nhìn chung quanh tìm kiếm. “Không phải là hôm nay không thoải mái, không được ca hát đấy chứ?”
Gã tiểu tư liền vội vàng châm trà cho hắn, cười nói: “Công tử chớ vội chớ vội, hôm nay Nhã Hề cô nương nhưng lại muốn mang tới cho toàn bộ Biện Châu một cái kinh hỉ. Phượng Hoàng song linh của chúng ta còn chưa từng đứng trên đài cùng biểu diễn, hôm nay công tử ngài đến thật đúng lúc.”
“Thật sao?” An Khánh Ân mừng rỡ: “Vậy ta đây hảo hảo nhìn xem. Đúng rồi, ngươi chắc hẳn nhớ rõ Nhã Hề cô nương đã hứa hẹn với bản công tử chính là màn diễn này nhỉ?”
Gã tiểu tư lau đi mồ hôi lạnh, cúi người nói: “Công tử gia thật nóng lòng quá, Nhã Hề cô nương lại trốn không thoát mà, diễn thêm ba ngày nữa, tự nhiên nàng sẽ thủ ước trở về cùng công tử, hưởng thụ vinh hoa phú quý.”
“Nếu hôm nay bản công tử muốn mang nàng theo thì sao?”
Gã tiểu tư cuống quýt quỳ xuống: “Tính tình Nhã Hề cô nương công tử gia người cũng đã từng kiến thức qua, chỉ có ba ngày mà thôi, công tử gia xin đừng… đừng vì ý niệm nhất thời mà lại để vuột mất một mỹ nhân a!”
“Thật ra mà nói thì quả thật hôm nay bản công tử đã để vuột mất một mỹ nhân. Thôi, vậy cứ chờ ba ngày.” Khoát tay, gã tiểu tư liền chạy trối chết. An Khánh Ân liếc xéo nhìn thoáng qua Tử Thanh: “Ngươi đang suy nghĩ gì thế?”
Tử Thanh lắc lắc đầu: “Thuộc hạ là nghĩ…có thật là Phượng Hoàng song linh khiến cho người ta phải kinh thán như vậy không?”
An Khánh Ân lạnh lùng cười: “Cái tên tiểu tử bần cùng như ngươi, đương nhiên chưa từng gặp qua, để tối nay bản công tử cho ngươi kiến thức một phen.”
“Tạ công tử!” Tử Thanh thầm thở dài, lại có chút đăm chiêu.
“Lạc nhật xuất tiền môn, chiêm chúc kiến tử độ. Dã dung đa tư tấn, phương hương dĩ doanh lộ”. (3)
(Ta xuất môn khi mặt trời lặn, một lần lại một lần cẩn thận điểm trang đẹp đẽ. Ta tự cho rằng mình thực diễm lệ, hương khí trên người tản đi rất xa)
Một khúc ca du dương đột nhiên vang lên, một nam tử toàn thân bạch y hào hoa phong nhã nhẹ nhàng rơi xuống giữa những tấm màn lụa, như từ trên trời giáng xuống, nhìn quanh gian phòng, thần tình rạng rỡ.
“Phương thị hương sở vi, dã dung bất cảm đương. Thiên bất đoạt nhân nguyện, cố sử nông kiến lang”. (4)
(Trên người ta tỏa ra hương khí, điểm trang diễm lệ, dọc theo đường đi cẩn thận hành tẩu không dám để cho người khác thấy. Trời không phụ lòng người, rốt cục gặp được tình lang)
Xiêm áo tựa tuyết trắng, tao nhã chậm rãi bước lên đài, tiếng ca uyển chuyển làm lòng người mềm lại, nữ tử diệu kì ấy hơi hơi giương mắt, khóe miệng khẽ cong ẩn hiện một mạt thẹn thùng, bờ môi hé mở, hương thơm tựa hoa lan, dung nhan xuất trần kia, nếu thật sự cười với ai như vậy, sợ là ba hồn sẽ chỉ còn lại hai, bảy vía cũng tan biến mất một.
Phất tay áo nắm lấy bàn tay kia, Trịnh Nguyên Hoán nhìn vào đôi mắt trong veo như nước của nàng, thật như thể nhất kiến chung tình với một nữ tử xinh đẹp vừa mới gặp mặt.
Trái tim đập kịch liệt điên cuồng, Tử Thanh liên tiếp hít thật sâu mấy hơi, lại thấy An Khánh Ân sớm đã thèm nhỏ dãi đến ba thước, chằm chằm nhìn Nhã Hề không chịu rời mắt.
“Túc tích bất sơ đầu; ti phát bị lưỡng kiên. Uyển thân lang tất thượng, hà xử bất khả liên. Tự tòng biệt hoan lai, liêm khí liễu bất khai. Đầu loạn bất cảm lí, phấn phất sinh hoàng y.” (5)
(Trước kia ta chưa bao giờ thả tóc mà chải đầu, mái tóc thật dài phủ trên bờ vai, ngả vào lòng tình lang, khi đó ta thập phần xinh đẹp đáng yêu. Từ khi cùng người mình yêu ly biệt, hộp trang điểm ta không mở ra, tóc rối loạn cũng chẳng buồn để ý, hương phấn rơi xuống trên quần áo đã bạc màu)
Ngón tay trắng nõn thon dài đột nhiên tháo cây trâm xuống, mái tóc đen tán lạc như dòng suối, thế nhưng Nhã Hề lại thân thiết ngả mình dựa vào gối Trịnh Nguyên Hoán, xướng lên khúc ca này khiến người ta phá lệ động dung.
Từ sau thắt lưng lấy ra một cây ngọc tiêu, tiếng tiêu khiến người ta kinh ngạc của Trịnh Nguyên Hoán chậm rãi vang lên, hai đôi mắt đầy tình ý mãi nhìn nhau. Giờ khắc này, thật không hiểu đến tột cùng là diễn hay là chân thật?
[Tử dạ ca], trước đây có đọc qua vài thiên, lúc trước còn không hiểu được những câu chữ ít ỏi đó, nhưng giờ lại hiện ra ngay trước mắt như vậy, khiến lòng Tử Thanh không khỏi dâng trào như sóng cuộn mãi không thôi.
Màn che hạ xuống, các tân khách lớn tiếng ca ngợi, Tử Thanh lại cảm thấy một tia ảm đạm.
“Hảo!” An Khánh Ân nhịn không được vỗ tay hét lớn.
Bức màn lại được nâng lên, lúc này Nhã Hề ôm đàn tỳ bà, thần tình nhàn nhạt thê lương, đôi chân ngọc bước nhẹ nhàng, mỗi bước đi lại một tiếng tỳ bà vang lên, tiếng ca theo đôi môi lại chậm rãi vang lên: “Khi khu tương oán mộ, thủy hoạch phong vân thông. Ngọc lâm ngữ thạch khuyết, bi tư lưỡng tâm đồng” (6). Lời ca xướng lên là lòng tưởng niệm với tình lang, từng câu từng chữ khiến lòng người rung động, đôi con ngươi trong suốt lại thủy chung không rơi một giọt nước mắt.
(Ta không thể gặp lại tình lang, chỉ có thể sầu khổ tưởng niệm chàng, rốt cục nhận được tin tức của chàng truyền về từ ngoài ngàn dặm, tựa như ngọc lâm cùng thạch khuyết thì thầm, hai người chúng ta đều vì tưởng niệm đối phương mà thương tâm)
“Thùng thùng cách!” Tiếng trống vang lên, Trịnh Nguyên Hoán bước ra đi lên đài, khuôn mặt Nhã Hề đang bi thương liền chuyển thành vui mừng.
“Kim tịch dĩ hoan biệt, hợp hội tại hà thì? Minh đăng chiếu không cục, du nhiên vị hữu kì” (7). Thanh âm ôn nhu, vang lên xen lẫn giữa tiếng trống cùng tiếng tỳ bà lại có vẻ phá lệ cô đơn lạc lõng.
(Tối nay cùng người yêu ly biệt, khi nào mới có thể lại được gặp nhau? Ngày ấy thật giống như ngọn đèn sáng rọi chiếu lên bàn cờ trống trơn, thời gian kết thúc cũng còn rất xa)
Khúc ca này!
Tử Thanh vẫn bất động nhìn nữ tử đang xướng ca, là nàng! Là nàng! Lúc trước chính vì nghe được tiếng ca của nàng cho nên mới có thể mơ mơ màng màng đi đến nơi này!
Tiếng tỳ bà, tiếng trống nhất thời ngừng lại, đột ngột trở nên an tĩnh, khiến mọi người không khỏi kinh ngạc.
Một chút khói lửa đột nhiên sáng lên trên đài, chỉ lóe qua như một cái chớp mắt, Trịnh Nguyên Hoán cũng đã lẫn trong màn yên hỏa mà hạ đài.
Nguyên lai chỉ là giấc mộng hoàng lương…(8)
Nữ tử trên đài ảm đạm mất hồn, nước mắt chợt rơi xuống.
Nàng nằm mộng giờ mới tỉnh, tình lang rốt cuộc đang ở phương nào?
Tử Thanh lo lắng lắc đầu, trường mộng này, tựa hồ từ giờ khắc này mới chính thức bước vào giấc mộng.
Màn lại được hạ xuống một lần nữa, chúng tân khách một trận sửng sốt, rồi đồng loạt vỗ tay hô to.
Một tên đào kép xấu xí nhảy lên trước tấm màn, hoạt kê khua chiêng: “Hắc, các vị quan khách có muốn xem diễn biến tiếp theo thế nào không? Đêm mai trăng sáng xin mời lại đến nghe [Tử dạ ca].”
“Bản công tử muốn xem tiếp!” An Khánh Ân vỗ án bật dây, bỗng nhiên rống lên một tiếng ở bên trong đại đường.
Chúng tân khách không khỏi cả kinh, thì ra là tiểu ma vương này cũng ở đây, vẫn nên mau mau rời đi thì tốt hơn.
Người người dần dần tản đi, đại đường đang náo nhiệt bỗng dưng lạnh lẽo an tĩnh hẳn xuống.
Lâu chủ Doanh Giang Lâu hoảng sợ vội vàng quỳ xuống bồi lễ: “An công tử bớt giận, xin chớ giận, tiểu nhân sẽ lại vì công tử mà an bài riêng mấy tràng, về phần đêm diễn vào buổi đêm của Nhã Hề bọn họ, cần phải luyện tập rồi luyện tập mãi mới vừa rồi có thể lên đài, bằng không vạn nhất xảy ra sơ xuất gì, làm hỏng nhã hứng của công tử, vậy lại càng là đại tội!”
“Bản công tử chỉ nói một lần! Giờ lên đài ngay lập tức!” An Khánh Ân mang theo bọn thị vệ lao xuống hạ lâu. “Tối nay xướng cho xong, ba ngày sau ta sẽ đến mang mỹ nhân đi, nếu tối nay không ca xong, vậy thì nơi này sẽ chính là nơi động phòng của bản công tử cùng Nhã Hề cô nương!”
-------------------------------
(1) Trích trong bài “Tặng Hoa khanh” – Đỗ Phủ:
Cẩm Thành ti quản nhật phân phân,
Bán thập giang phong bán nhập vân
Thử khúc chỉ ứng thiên thượng hữu,
Nhân gian năng đắc kỷ hồi văn!
Dịch Nghĩa:
Tiếng đàn tiếng sáo ở Cẩm Thành ngày ngày dìu dặt,
Nửa tan vào tiếng gió của dòng sông, nửa vút lên tầng mây.
Khúc nhạc này chỉ ứng được với thượng giới thôi.
Giữa trần gian nào ai nghe được mấy lần!
Dịch Thơ:
Tặng vị khanh họ Hoa
Cẩm Thành dìu dặt tiếng tơ,
Nửa bay theo gió, nửa chờ mây trôi.
Khúc này thượng giới có thôi,
Trần gian thử hỏi mấy hồi được nghe!
Nguyễn Danh Đạt
(2) linh nhân quán: nơi mà những diễn viên, ca sĩ thời xưa biểu diễn.
(3) + (4) + (5) + (6) + (7): Trích trong “Tử dạ ca”, gồm những bài ca do Nhạc Phủ (*) thu thập, hiện có 42 bài, hợp tất cả vào trong “Nhạc Phủ thi tập”. Lấy thể ngũ ngôn làm hình thức, lấy tình yêu làm đề tài, sau lại kéo dài ra nhiều loại biến khúc.
(*) Nhạc Phủ: vốn là tên gọi một cơ quan âm nhạc đời Hán (Trung Quốc), sau dùng để chỉ nhiều thể văn có vần, phổ vào nhạc được.
(8) giấc mộng hoàng lương: nói về quá trình vinh hoa suy tàn của đời người. Nó mang đậm màu sắc tôn giáo – đó cũng chinh là tư tưởng hư vô của đạo gia và tư tưởng về quan niệm vô thường của đạo Phật