Bạn bè của chị Weston đều lấy làm mừng khi biết chị được bình an. Emma càng mừng hơn khi biết chị là mẹ của một em bé gái. Emma đã mong có một cô Weston. Cô nghĩ từ nay về sau mình không thể làm mai cho ai trong đám con trai của Isabella, nhưng một bé gái thì thích hợp nhất cho cả bố mẹ. Với tuổi đã cao – và mười năm sau tuổi càng cao hơn – ông Weston sẽ được thoải mái nhiều bên lò sưởi, được thêm sinh động do những trò chuyện và chuyện không đâu do tính bốc đồng và viễn tưởng của một đứa trẻ không bao giờ bị xua đuổi ra khỏi nhà, và do chị Weston – ai cũng nghĩ một bé gái là điều quý giá nhất cho chị, và kể cũng đáng thương cho bất cứ ai có khả năng dạy bảo trẻ lại không có cơ hội dạy bảo.
Emma nói:
Anh biết đấy, chị ấy có lợi điểm là đã dùng em làm đối tượng để thực tập nghề thuật dạy trẻ gái. Bây giờ ta sẽ xem chị ấy dạy bảo con bé như thế nào theo một kế hoạch càng hoàn thiện hơn nữa.
Anh Knightley nói:
Đấy là, chị ấy sẽ nuông chiều conbé hơn là nuông chiều em trong khi tin rằng mình không hề nuông chiều con cái. Đấy sẽ là sự khác biệt duy nhất.
Emma thốt lên:
Con bé tội nghiệp! theo cách này, con bé sẽ ra sao?
Không có gì phải lo. Số phận giống như hàng nghìn người khác. Con bé sẽ khó thương khi còn nhỏ rồi tự sửa đổi dần khi lớn lên. Emma thân yêu, anh không còn cảm thấy khó chịu với những đứa trẻ hư hỏng. Hạnh phúc đời anh tuỳ thuộc vào em, thế nên nếu khắt khe với trẻ con thì là vô tình với em, phải không?
Emma cười to và đáp:
Nhưng em được anh hỗ trợ triệt để nhằm chống lại sự nuông chiều của những người khác. Em không chắc liệu lý trí của em có thể chấn chỉnh mà không có anh.
Thế à? Anh thì chắc. Em có thiên bẩm để thông hiểu. Chị Taylor đã truyền đạt cho em những phép tắc. Em hẳn đã làm tốt. Nếu anh can thiệp vào thì chỉ rách việc. Theo thiên bẩm em cứ hỏi: anh ấy có quyền gì mà lên lớp với mình? Và anh e rằng, theo thiên bẩm, em nghĩ anh đã lên lơ;p một cách khó chịu với em. Anh không tin mình đã giúp em làm tốt. Anh chỉ làm tốt ở chỗ biến em thành đối tượng thân thương nhất của anh. Vì nghĩ về em nhiều mà anh bỏ qua cho em, bỏ qua những lỗi lầm. Do tưởng tượng mãi về nhiều sai lầm mà anh đã yêu em từ khi em lên mười ba.
Em tin anh có thể giúp em. Rất nhiều khi em chịu ảnh hưởng từ anh một cách đúng lý, hơn là do tự em làm. Em tin chắc anh đã giúp em làm tốt. Còn nếu bé Anna Weston tội nghiệp bị hư người, anh phải tỏ ra tốt bụng mà chấn chỉnh bé như anh đã chấn chỉnh em, nhưng đừng có yêu con bé khi nó lên mười ba.
Khi em còn nhỏ, đã bao lần em nói với anh qua vẻ mặt hỗn hào "anh Knightley, em sẽ làm thế này, thế này, papa cho phép, hoặc chị Taylor nói em làm được …" – việc gì đấy mà em biết anh không đồng ý. Trong những trường hợp này, nếu can thiệp vào thì anh sẽ gây cho em hai bất mãn thay vì một.
Quả em là một người được yêu thương hết mực! không lạ gì mà anh chặn lời em trong hồi tưởng thân thương như thế.
"Anh Knightley!" Em lúc nào cũng gọi anh "Anh Knightley". Cứ như thế, cách gọi này không có vẻ là trang trọng nữa. Nhưng nó vẫn trang trọng. Anh muốn em gọi anh theo cách khác. Nhưng anh không rõ cách gì.
Em còn nhớ cách đây khoảng mười năm, những khi bị nổi hứng trong tình thân mật, em gọi anh là "George". Em gọi như thế vì cứ ngỡ sẽ trêu tức anh, nhưng vì anh không phản đối, em không gọi như thế nữa.
Bây giờ em có thể gọi anh là George, được không?
Không thể được! lúc nào em vẫn chỉ có thể gọi "Anh Knightley". Em còn không hứa sẽ gọi "anh K." theo cách trìu mến lịch sự như cô Elton.
Cười to với đôi má ửng hồng, cô vội thêm:
Em hứa sẽ một lần gọi anh bằng tên thánh. Em không nói khi nào, nhưng anh có thể đoán ra ở đâu: nơi mà chú rể sẽ chấp nhận cô dâu dù tốt hơn hay xấu hơn.
Emma rất lấy làm tiếc cô không được cởi mở về một việc mà anh có thể giúp cô làm tốt hơn, về lời khuyên đáng lẽ đã giúp cô khắc phục một trong những việc làm điên rồ của mình: tình thâm giao với Harriet Smith. Nhưng đây là chuyện nhạy cảm mà cô không thể mang ra bàn luận. Harriet ít khi được nhắc đến khi hai người trao đổi với nhau. Về phần anh, có lẽ việc này là do anh không nghĩ đến cô bé. Nhưng Emma vẫn cho là anh có tính tế nhị, hoặc do anh dựa theo bề ngoài mà ngỡ rằng tình bạn giữa hai cô đang đi xuống. Emma nhận thức rằng nếu xa nhau dưới bất kỳ tình huống nào khác chắc chắn họ nên giữ lien lạc thường xuyên hơn, rằng không chỉ Isabella thông báo tin tôi cho cô. Có thể anh cũng cho là như vậy. Nỗi bứt rứt vì giấu giếm với anh còn kém hơn nỗi bứt rứt vì đã làm cho Harriet thiếu hạnh phúc.
Isabella biên thư cho biết chi tiết về Harriet như yêu cầu. Lúc mới đến, Isabella nghĩ Harriet không được vui. Đấy là lẽ tự nhiên vì phải lo thu xếp đi gặp nha sĩ. Khi việc này xong xuôi, Isabella nhận thấy Harriet trở lại con người bình thường như trước . Dĩ nhiên Isabella không có khả năng quan sát nhậy cảm, tuy thế nếu Harriet không chơi đùa thoải mái với bọn trẻ thì mẹ chúng hẳn đã nhận ra. Emma cảm thấy nhẹ nhõm mà hy vọng Harriet sẽ lưu lại dài lâu hơn, hai tuần có thể kéo dài thành ít nhất một tháng. Hai vợ chồng Knightley sẽ đến vào tháng tám, vìthế Harriet được mời lưu lại cho đến khi họ đưa cô về.
Anh Knightley nói:
Ngay cả John còn không nhắc đến cô bạn em. Nếu em muốn biết thì đây là câu trả lời của anh ấy.
Đấy là câu trả lời về việc anh dự định kết hôn. Emma sốt sắng nhận lá thư, nôn nóng muốn biết John có ý kiến gì về việc hôn nhân của cô, mà không e dè khi biết lá thư không nhắc đến Harriet.
Anh Knightley nói:
Trong hạnh phúc của mình, John can dự với tư cách người em, nhưng anh ấy không quen khen ngợi. Dù anh biết rõ anh ấy khen em, anh ấy không có ngôn từ nồng nhiệt, đến nỗi bất kỳ một phụ nữ nào khác hẳn cho là anh ấy lạnh nhạt. Nhưng anh không e ngại em đọc thư anh ấy.
Sau khi đọc lá thư, Emma đáp:
Anh ấy viết thư như người có lý trí. Em kính phục lòng chân thành của anh ấy.hiển nhiên là anh ấy nghĩ cuộc hôn phối là tất cả may mắn cho em nhưng vẫn mong theo thời gian em sẽ tỏ ra xứng đáng với tình yêu của anh, như anh cho là em đã xứng đáng. Nếu anh ấy nói cách khác thì hẳn em đã không tin.
Emma của anh, anh ấy không có ý như thế. Anh ấy chỉ muốn nói….
Emma ngắt ngang với nụ cười nghiêm túc:
Anh ấy và em hẳn không khác nhau nhiều trong việc đánh giá, có lẽ còn ít khác biệt hơn là anh ấy nghĩ. Nếu chúng ta đừng màu mè hoặc ngại ngùng trong chuyện này.
Emma, Emma của anh….
Cô thốt lên một cách vui vẻ:
Chao ôi! Nếu anh cho là em trai anh không công tâm với em thì hãy đợi đến khi bố em biết được chuyện bí mật này và nghe ý kiến của ông ấy. Tin em đi, ông ấy sẽ không công tâm với anh đâu. Ông ấy sẽ nghĩ mọi hạnh phúc, mọi lợi điểm là thuộc về anh, còn mọi phẩm giá là thuộc về em. Em mong mình sẽ không lập tức trở thành "Emma tội nghiệp". Ông ấy cứ nghĩ rằng mình chỉ thương cảm với người chịu thiệt thòi.
Anh thốt lên:
À há! Anh mong bố em được thuyết phục chỉ bằng một nửa như John để nghĩ rằng hai ta là ngang bằng nhau và cùng nhau chia sẻ hạnh phúc. Anh buồn cười về một đoạn trong lá thư của John, em có nhận ra không? Đoạn anh ấy nói là không lấy làm ngạc nhiên lắm khi anh báo tin, nói là vẫn trông đợi tin này.
Theo em hiểu thì anh ấy chỉ có ý nói vẫn trông chờ tin anh kết hôn, mà đã không nghĩ người anh yêu là em. Có vẻ như anh ấy hoàn toàn bị bất ngờ.
Đúng, đúng. Nhưng anh buồn cười là anh ấy đã nhìn ra tâm tư anh như thế. Anh ấy dựa vào đâu mà phán xét? Anh không nghĩ ra sự khác biệt bây giờ so với lúc trước về thái độ hoặc ngôn từ khiến cho anh ấy đoán ra ý định về hôn nhân. Nhưng có lẽ có khác biệt. Lúc anh ở với gia đình anh ấy thì đã có sự khác biệt. Anh đã không chơi đùa với bọn trẻ nhiều như lúc trước. Anh còn nhớ bọn con trai tội nghiệp nói "Bác lúc nào cũng có vẻ mệt mỏi".
Đã đến lúc tin trường lan truyền rộng hơn, người này nghe tin rồi kể cho người kia. Ngay khi chị Weston đã khoẻ để có thể tiếp đón ông Woodhouse đến thăm, Emma nghĩ nên nhân cơ hội này mà trình bày chuyện của cô, tại nhà cô rồi sau đó tại Randalls. Nhưng cuối cùng làm thế nào báo tin cho ông bố là cả vấn đề ! cô định chờ khi anh Knightley vắng mặt hoặc đến khi con tim cô không thể giữ kín được nữa, cô định trì hoãn, nhưng anh Knightley lúc ấy cũng đến và cô phải tiếp nối phần khai mào. Cô bắt buộc phải nói ra, và phải nói một cách vui vẻ. Cô không nên có giọng nói u buồn kẻo ông bố sẽ khổ sở. Cô không được ra vẻ như đấy là chuyện không may. Dốc hết tất cả tinh thần, cô rào trước đón sau với ông về một chuyện lạ lùng nào đấy, và rồi nói ngắn gọn là nếu ông đồng thuận và cho phép – mà cô biết sẽ không khó, vì đây là chuyện hạnh phúc cho cả hai – cô và anh Knightley sẽ kết hôn, như thế Hartfield sẽ có thêm một người mà cô biết ông vẫn thương mến nhất trên thế gian, chỉ kém hai người con gái và chị Weston.
Ông già tội nghiệp! lúc đầu ông thấy sốc và cố khuyên cô không nên kết hôn. Hơn một lần ông nhắc lại lời cô nói sẽ không bao giờ kết hôn. Ông bảo cô nên ở vậy thì tốt hơn, và nói về Isabella tội nghiệp và chị Taylor tội nghiệp.
Nhưng không có kết quả. Emma thắm thiết ôm lấy ông và mỉm cười nói rằng cô đã quyết, rằng ông không nên đánh đồng cô với Isabella và chị Weston. Đúng là khi hai người kết hôn gia đình trở nên cô đơn, nhưng cô không đi khỏi Hartfield, cô vẫn luôn ở đây, sẽ không có sự thay đổi nào về nhân số trong khi gia đình còn được thoải mái hơn. Cô tin ông bố sẽ cảm thấy hạnh phúc khi có anh Knightley bên mình một khi cuộc sống đã đi vào nền nếp. Ông vẫn thường yêu mến anh Knightley phải không? Cô tin chắc ông không phủ nhận điều này. Ông đã thường hỏi ý kiến ai về chuyện làm ăn nếu không phải là anh? Ai đã tỏ ra đắc lực như thế với ông, người đã sẵn lòng như thế viết thư hộ ông, người đã rất vui như thế mà giúp đỡ ông ? Ai đã tỏ ra vui vẻ với ông như thế, ân cần với ông như thế , thương mến ông như thế ? Liệu ông có muốn anh luôn ở bên mình không? Đúng. Rất đúng. Anh Knightley đến với ông thường xuyên thế nào vẫn chưa đủ, ông hẳn lấy làm vui mà gặp anh hàng ngày, nhưng từ trước đến giờ gia đình vẫn gặp anh hàng ngày. Tại sao không tiếp tục cuộc sống như thế?
Phải mất thời gian ông Woodhouse mới chấp nhận, nhưng thời điểm khó khăn nhất đã qua đi. Chỉ cần cho ông biết kế hoạch cụ thể, chỉ cần thời gian và thuyết phục thêm là xong. Sau khi Emma đã van nài và trấn an, anh Knightley tiếp tục van nài và trấn an. Ông vui khi nghe anh tướng ngợi cô, và chẳng bao lâu ông chịu lắng nghe hai người trình bày thêm mỗi khi có cơ hội. Isabella ủng hộ hai người qua những lá thư bày tỏ ý kiến nhiệt tình. Khi mới nghe tin, chị Weston đã sẵn sàng chấp nhận – trước nhất đấy là chuyện tình yêu đã rõ ràng, kế đến đấy là chuyện tốt đẹp – và hiểu rõ điều quan trọng là cần thuyết phục ông Woodhouse. Những người thường góp ý kiến cho ông đều trấn an rằng đấy cũng là vì hạnh phúc của ông. Sau khi đã xem xét và xác định những cảm nghĩ của mình, ông nghĩ rằng vào lúc nào đó – có lẽ trong vòng một hoặc hai năm – tổ chức hôn lễ không phải là việc tệ hại.
Chị Weston giả vờ không xúc động gì khi tỏ ý đồng thuận với ông về việc này. Chị rất ngạc nhiên, nhưng vì nghĩ đây là chuyện hạnh phúc cho cả hai người nên không ngần ngại gì mà thúc giục ông chồng ủng hộ. Chị luôn nghĩ tốt về anh Knightley và thấy anh xứng đáng có người vợ như Emma yêu dấu của chị. Theo mọi khía cạnh, cuộc hôn phối này là đúng phép, thích hợp và vẹn toàn. Theo một khía cạnh, một điểm quan trọng nhất, tương xứng một cách kỳ lạ, may mắn một cách khác thường, có vẻ như Emma không thể yêu ai khác, chị là người ngốc nghếch nhất thế gian vì trước đây đã không nghĩ đến chuyện này. Có mấy người với tư cách và địa vị của anh chịu từ bỏ ngôi nhà của mình mà đến sống ở Hart field! Còn ai ngoài anh có thể hiểu biết và chịu đựng được ông Woodhouse để tạo một cuộc hôn phối thoả đáng! vợ chồng Weston đã luôn nghĩ đến việc khó khăn phải thuyết phục ông Woodhouse tội nghiệp khi trù định hôn lễ giữa Frank và Emma. Làm thế nào để dung hoà những nguyện vọng giữa Enscombe và Hartfield luôn là trở ngại. Ông Weston không nhận ra điều này một cách sâu sắc như cô vợ, nhưng chính ông vẫn khắc khoải khôn nguôi về trở ngại này mà không biết phải làm cách nào. Ông chỉ nói "Việc này tự nó sẽ êm xuôi, hai người trẻ sẽ tìm ra cách giải quyết". Nhưng ở đây không có vướng mắc gì. Tất cả đều thuận lợi, minh bạch và cân xứng. Không bên nào phải chịu hy sinh. Đấy là sự kết hợp hứa hẹn mang lại hạnh phúc lớn lao nhất, mà không có khó khăn cản trở.
Với đứa trẻ bồng bế trên tay khi suy ngẫm vễ những điều trên, chị Weston là người phụ nữ cảm thấy hạnh phúc nhất trên đời. Chị chỉ có niềm vui lớn hơn khi thấy đứa trẻ đã lớn nhanh, trở thành quá khổ với bộ quần áo đầu tiên.
Mọi người đều ngạc nhiên khi nghe tin. Ông Weston ngạc nhiên trong năm phút, nhưng năm phút là đủ cho đầu óc nhanh nhẹn của ông nắm bắt vụ việc. Ông nhận ra những lợi thế của cuộc hôn phối và vui mừng, nhưng dần dà ông nghĩ lại và thấy hoá ra mình đã dự đoán từ trước. Ông nói:
Đấy là một chuyện bí mật. Những chuyện này luôn là bí mật, cho đến lúc người ta nhận ra rằng ai nấy đều biết cả rồi. Chỉ cần cho tôi biết lúc nào thì tôi mới nói công khai được. Tôi không rõ Jane có biết gì chưa.
Sáng hôm sau, ông đi đến Highbury và tìm ra câu trả lời . Ông báo cho cô biết tin. Liệu cô ấy có phải là con dâu, con dâu trưởng của ông ? – Ông cần hỏi cô và chị Bates đang có mặt. Dĩ nhiên là tin tức lan ngay đến bà Cole, bà Perry cùng cô Elton. Đấy không còn là tin họ đang trông chờ nữa. Họ đã tính toán thời gian Randalls nhận tin, bao lâu thì tin lan đến Highburry, và tự cho mình có trí óc sắc sảo.
Mọi người đều đồng thuận với cuộc hôn nhân. Vài người cho là anh được may mắn hơn, những người khác cho là cô tốt phúc hơn. Một số người nghĩ cả gia đình nên chuyện đến Donwell và nhường Hartfield cho nhà John Knightley, những người khác tiên đoán gia nhân hai bên sẽ tranh cãi nhau, nhưng nói chung, không ai tỏ ý chống đối, ngoại trừ một nhà: tư dinh cha xứ.
Vợ chồng Elton ngạc nhiên nhưng không hài lòng, anh Elton không quan tâm nhiều như cô vợ, chỉ mong "niềm kiêu hãnh của cô ta hẳn bây giờ được thoả mãn", và nhận xét "cô ta luôn có ý tóm lấy Knightley". Về việc dời đến sống ở Hartfield, anh bạo gan tuyên bố "Thà là anh ấy thay vì tôi".
Nhưng cô Elton tỏ ra bứt rứt "Knightley tội nghiệp! anh chàng tội nghiệp! buồn thay cho anh ta!"
Cô vô cùng lo lắng, vì thấy dù là người lập dị, anh có trăm nghìn tính tốt – làm thế nào anh ấy bị dẫn dụ vào chuyện này? – Anh ấy không yêu thương gì cả. Knightley tội nghiệp ! – thế là chấm dứt mọi mối quan hệ tốt đẹp. Mỗi lần được mời đến dùng bữa, anh đã vui làm sao! nhưng bây giờ không còn nữa. Anh chàng tội nghiệp! không còn những chuyến đi khám phá Donwell cho cô ta! Ôi! Không, không thể nào của một cô Knightley làm mọi chuyện mất vui! Vô cùng khó chịu! nhưng cô không hề lấy làm tiếc đã đối xử tệ với gia nhân ngày nọ. Kế hoạch gây sốc, sống chung với nhau. Không bao giờ nên chuyện. Cô biết có một gia đình ở ..đã sống như thế, rồi ba tháng sau phải xa nhau.