Chương 53: Tăng Cường Đối Ngoại.
Xuyên Về Thời Tự Đức.
Tác giả: Lưu Huỳnh Phát.
Cuối năm 1857, khi Đại Nam đối mặt với mối đe dọa xâm lược ngày càng rõ rệt từ Pháp, Nguyễn Hải bắt đầu nhận thức rõ ràng hơn bao giờ hết rằng, ngoài việc tăng cường lực lượng quân sự và củng cố hệ thống phòng thủ, yếu tố ngoại giao chính là mấu chốt quyết định sống còn. Cậu thấu hiểu rằng nếu chỉ dựa vào sức mạnh quân sự nội tại mà không có sự hỗ trợ từ các quốc gia khác, Đại Nam sẽ khó lòng chống chọi lại các thế lực phương Tây. Pháp, với tham vọng bành trướng ở Đông Nam Á, chắc chắn sẽ không ngừng gia tăng sức ép nếu Đại Nam không tìm được đồng minh.
Nguyễn Hải hiểu rằng, trong tình hình căng thẳng như hiện nay, việc xây dựng mối quan hệ ngoại giao không chỉ có ý nghĩa chính trị mà còn có tầm quan trọng chiến lược lớn lao. Các quốc gia lân cận và những cường quốc phương Tây sẽ là yếu tố quyết định tạo ra thế đứng vững chắc cho Đại Nam, giúp đất nước đứng vững trong giai đoạn sóng gió này.
Dù trong thời kỳ nhà Thanh suy yếu, vẫn là một đối tác quan trọng mà Đại Nam không thể bỏ qua. Các cuộc c·hiến t·ranh nha phiến và tình hình bất ổn nội bộ đã khiến nhà Thanh không còn giữ được sức mạnh như xưa, nhưng Nguyễn Hải hiểu rằng sự hậu thuẫn từ quốc gia này vẫn có giá trị lớn lao. Phía Bắc, nơi nhà Thanh có ảnh hưởng sâu rộng, nếu giang sơn Đại Nam không nhận được sự bảo hộ từ Trung Quốc, thì sẽ dễ dàng rơi vào tầm ngắm của các thế lực phương Tây. Cậu nghĩ về những cuộc c·hiến t·ranh xâm lược của các cường quốc, và cậu nhận ra rằng nếu không nhanh chóng hành động, Đại Nam có thể sẽ là mục tiêu tiếp theo.
Vì thế, Nguyễn Hải quyết định cử một phái đoàn ngoại giao do đại thần Nguyễn Hiệp dẫn đầu đến Bắc Kinh. Mục tiêu của chuyến đi là mang theo bức thư trình bày rõ tình hình khẩn cấp mà Đại Nam đang phải đối mặt. Thư của Nguyễn Hải gửi tới triều đình nhà Thanh không chỉ đơn thuần là một thông điệp cầu viện, mà còn là một lời cảnh tỉnh về nguy cơ mất đất nước vào tay các thế lực ngoại bang.
Trong bức thư, Nguyễn Hải nhấn mạnh mối nguy từ sự hiện diện ngày càng lớn mạnh của Pháp tại Đông Nam Á. Pháp không chỉ có tham vọng về thương mại mà còn muốn mở rộng lãnh thổ, điều này sẽ đe dọa trực tiếp đến sự độc lập của Đại Nam. Cậu khẩn thiết kêu gọi nhà Thanh xem xét vấn đề này không chỉ dưới góc độ lợi ích riêng của Đại Nam mà là của cả khu vực Đông Á, và nếu không hợp tác ngay từ bây giờ, tương lai sẽ còn tăm tối hơn nữa.
Nguyễn Hải viết nếu Đại Nam thất thủ trước sự t·ấn c·ông của Pháp, thì cả Trung Quốc và các quốc gia láng giềng, từ Campuchia tới Xiêm La, cũng không thể thoát khỏi nguy cơ xâm lược. Hai bên cần nhận thức rõ rằng, nếu không cùng nhau đứng lên bảo vệ chủ quyền, sẽ chẳng ai có thể giữ được đất nước mình.
Bức thư nhanh chóng được gửi đi và không lâu sau đó, triều đình nhà Thanh đã phản hồi. Một bức thư trả lời đã được gửi về Đại Nam, trong đó triều đình khẳng định sẽ theo dõi sát sao tình hình và sẵn sàng hỗ trợ Đại Nam trong khả năng có thể. Mặc dù trong bức thư không có sự cam kết mạnh mẽ, nhưng việc nhà Thanh đồng ý sẽ giúp đỡ về mặt quân sự, thông qua việc cử các cố vấn quân sự và chia sẻ thông tin tình báo về các động thái của Pháp ở khu vực Đông Nam Á, cũng đã là một tín hiệu tích cực.
Nguyễn Hải mừng rỡ trước sự đồng thuận này. Tuy rằng sự giúp đỡ của nhà Thanh chưa chắc đã có thể thay đổi cục diện c·hiến t·ranh, nhưng ít nhất nó đã mở ra hy vọng. Cậu biết rằng không thể chỉ dựa vào một đối tác duy nhất, và mối quan hệ với các quốc gia khác cũng cần phải được thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa.

Bên cạnh Trung Quốc, Nguyễn Hải đặc biệt chú trọng đến việc xây dựng mối quan hệ với Xiêm La, quốc gia lân cận có vị trí chiến lược quan trọng trong khu vực. Dưới triều đại của vua Rama IV, Xiêm La dù không phải là quốc gia mạnh nhất trong khu vực nhưng lại có một vị thế trung lập rất đáng giá. Mặc dù trong quá khứ, Đại Nam và Xiêm La đã từng có những thời kỳ căng thẳng, nhưng Nguyễn Hải hiểu rằng trong hoàn cảnh hiện nay, hai quốc gia cần phải hợp tác để cùng nhau đối phó với sự đe dọa từ phương Tây. Nếu hai quốc gia này kết nối, họ sẽ tạo ra một liên minh mạnh mẽ và có thể bảo vệ lãnh thổ của mình khỏi sự bành trướng của các cường quốc châu Âu.
Vì thế, cậu quyết định cử một phái đoàn khác đến Bangkok, thủ đô của Xiêm La, để thảo luận về tình hình khu vực và tìm kiếm sự hợp tác quân sự. Khi đoàn sứ thần Đại Nam đến gặp vua Rama IV, cuộc gặp gỡ diễn ra trong bầu không khí trang trọng nhưng đầy sự thận trọng. Trong buổi tiếp đón, đại thần Nguyễn Hiệp đã thẳng thắn bày tỏ quan điểm của Đại Nam:
- Thưa bệ hạ, mặc dù trong quá khứ chúng ta đã có những thời điểm bất hòa, nhưng lúc này, khi đối mặt với mối nguy xâm lược từ phương Tây, chúng ta không thể đứng im nhìn đất nước mình bị chiếm đoạt. Đại Nam và Xiêm La đều có chung mục tiêu bảo vệ chủ quyền và độc lập. Nếu chúng ta không hợp tác ngay bây giờ, cả hai sẽ chẳng thể thoát khỏi sự đe dọa của kẻ thù.
Vua Rama IV, người vốn được biết đến với sự thông thái và tầm nhìn chiến lược, đã nghe lời khuyên của đại thần Nguyễn Hiệp. Dù trong lòng ông còn chút e ngại vì những bất hòa trong quá khứ, nhưng khi nhìn nhận tình hình hiện tại, ông hiểu rằng việc hợp tác với Đại Nam không chỉ là một sự lựa chọn hợp lý, mà còn là điều kiện sống còn của Xiêm La trong bối cảnh nguy hiểm này.
Cuộc gặp gỡ kết thúc với một thỏa thuận quan trọng là Xiêm La và Đại Nam đồng ý thiết lập một liên minh phòng thủ lỏng lẻo, trong đó hai bên sẽ hỗ trợ nhau trong việc chia sẻ thông tin tình báo và cung cấp các nguồn lực cần thiết trong trường hợp c·hiến t·ranh bùng phát. Vua Rama IV cũng đồng ý cung cấp gạo và vật phẩm thiết yếu cho Đại Nam, cùng với một đoàn chuyên gia hỗ trợ trong việc củng cố các đồn biên phòng tại Tây Nam Bộ, khu vực có vị trí chiến lược quan trọng trong phòng thủ chống lại sự t·ấn c·ông từ phương Tây.
Với Trung Quốc và Xiêm La đã có sự đồng thuận, Nguyễn Hải nhận ra rằng, ngoài việc duy trì các mối quan hệ đó, việc thiết lập một mối quan hệ chiến lược với các cường quốc phương Tây cũng là cần thiết. Cậu không muốn Đại Nam trở thành một kẻ thù của tất cả các quốc gia này. Vì thế, cậu quyết định gửi một phái đoàn đến Singapore, nơi có sự hiện diện mạnh mẽ của Anh, để tiếp tục củng cố mối quan hệ thương mại và ngoại giao.
Các sứ thần khác đã khéo léo đàm phán với các đại diện Anh và Hà Lan tại Singapore. Họ không chỉ bàn về tình hình chung của khu vực mà còn khéo léo đưa ra một thông điệp rằng Đại Nam sẵn sàng duy trì mối quan hệ thương mại hòa bình, miễn là các quốc gia này không có tham vọng xâm lược. Các sứ thần đã thành công trong việc ký kết một hiệp ước thương mại, trong đó Đại Nam đồng ý cung cấp lúa gạo và các hàng hóa thủ công cho Anh, đổi lại là các sản phẩm công nghiệp và công nghệ cơ bản.
Với những nỗ lực ngoại giao không ngừng nghỉ, Nguyễn Hải đã xây dựng được một mạng lưới đồng minh rộng lớn, giúp Đại Nam có thể đối phó với các mối đe dọa từ các cường quốc phương Tây. Những mối quan hệ này không chỉ giúp bảo vệ an ninh quốc gia mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế của Đại Nam trong một thế kỷ đầy biến động. Cậu hiểu rằng, trong lúc nguy nan, việc không ngừng tìm kiếm và duy trì những đồng minh mới là chìa khóa giúp đất nước tồn tại và phát triển.
Nguyễn Hải luôn dành sự quan tâm đặc biệt đến các quốc gia Đông Nam Á, đặc biệt là những nước láng giềng như Campuchia và Lào. Cậu nhận thấy rằng trong bối cảnh thế giới đang dần chia cắt, sự đoàn kết và hợp tác khu vực sẽ là yếu tố quan trọng không chỉ để bảo vệ nền độc lập của từng quốc gia mà còn giúp các nước nhỏ như Đại Nam có thể đứng vững trước sức ép từ các thế lực bên ngoài. Cậu biết rằng không chỉ là vấn đề quốc phòng mà còn là sự hỗ trợ lẫn nhau về kinh tế và ngoại giao. Khi các cường quốc phương Tây đang ráo riết mở rộng ảnh hưởng, việc duy trì một liên minh khu vực vững mạnh sẽ giúp các quốc gia Đông Nam Á không chỉ bảo vệ được chủ quyền mà còn phát triển nền kinh tế một cách bền vững.
Trong một buổi chiều mưa, khi những tia chớp lóe sáng và âm thanh sấm vang rền, Nguyễn Hải ngồi đối diện với một bản đồ lớn, vẽ ra những quốc gia và các mối quan hệ mà cậu đang âm thầm xây dựng. Cậu chầm chậm quan sát từng nét vẽ, những đường biên giới, những mối quan hệ chằng chịt mà cậu biết rằng sẽ quyết định sự tồn vong của Đại Nam trong thời gian tới. Cậu hiểu rằng, nếu Đại Nam muốn tồn tại và phát triển trong một thế giới không ngừng thay đổi, việc xây dựng một mạng lưới ngoại giao rộng lớn và vững chắc là điều không thể thiếu. Cậu không thể đứng ngoài cuộc khi mà những quốc gia quanh mình đang đối mặt với những đe dọa lớn từ các thế lực phương Tây.

Nguyễn Hải biết rằng, để bảo vệ đất nước, trước hết phải bảo vệ sự đoàn kết trong khu vực. Mỗi quốc gia có thể là một phần tử yếu trong bản đồ lớn, nhưng nếu đứng lại với nhau, sẽ trở thành một tấm lá chắn vững chắc. Và điều đó, cậu nhận ra, không thể đạt được nếu thiếu sự thấu hiểu và lòng tin giữa các quốc gia. Khi nghe tin vua Harihak Reamea Issarathiptei của Campuchia mời sứ thần của Đại Nam đến thảo luận về những vấn đề chung trong khu vực, Nguyễn Hải không bỏ lỡ cơ hội này. Cậu lập tức chỉ đạo sứ thần lên đường, với một niềm tin mãnh liệt vào những cơ hội tốt đẹp mà cuộc gặp gỡ này có thể mang lại cho Đại Nam.
Khi sứ thần của Đại Nam bước chân vào hoàng cung của Nam Vang, một không gian sang trọng, phảng phất vẻ huy hoàng của thời đại trước, cậu cảm nhận được bầu không khí trang nghiêm và căng thẳng. Những cuộc gặp gỡ như thế này không chỉ là những buổi ngoại giao đơn thuần mà là những cuộc đối đầu khôn khéo, đầy tính toán giữa các quốc gia. Mỗi lời nói, mỗi hành động đều có thể ảnh hưởng đến sự tồn vong của đất nước, đặc biệt khi trong bối cảnh các cường quốc phương Tây đang dần tìm cách mở rộng ảnh hưởng trong khu vực.
Vua Harihak, một người có tầm nhìn nhưng cũng rất thận trọng trong các quyết định chính trị, đã tiếp đón sứ thần Đại Nam một cách nồng nhiệt. Buổi gặp gỡ diễn ra trong một gian phòng lớn, với ánh đèn phản chiếu lên những bức tranh vẽ cảnh c·hiến t·ranh oai hùng của các triều đại Campuchia, khiến không khí trở nên càng thêm trang trọng.
Sứ thần của Đại Nam không mất nhiều thời gian để đi vào trọng tâm:
- Hoàng thượng, chúng ta đều biết rằng khu vực này đang đối mặt với những mối đe dọa nghiêm trọng. Các cường quốc phương Tây không ngừng tìm cách lôi kéo các quốc gia trong khu vực, nếu chúng ta không hợp tác, thì chỉ trong thời gian ngắn, mỗi quốc gia sẽ bị cô lập và dễ dàng bị ảnh hưởng. Đại Nam không thể đứng một mình, và hoàng thượng cũng không thể một mình chống lại sức mạnh của những thế lực này.
Vua Harihak suy tư một lúc rồi mới lên tiếng, giọng điệu cẩn trọng:
- Chúng tôi hiểu điều đó. Tuy nhiên, khi đối diện với những nguy cơ từ bên ngoài, chúng tôi phải hết sức thận trọng trong lựa chọn đồng minh. Không phải lúc nào cũng có thể tin tưởng vào một liên minh, vì thế giới này luôn đầy rẫy những toan tính và mưu mẹo. Một lần đã quá đủ để chúng tôi nhận ra rằng sự hợp tác không phải lúc nào cũng mang lại lợi ích lâu dài.
Sứ thần mỉm cười, kiên nhẫn nhưng rất thuyết phục:
- Ta hiểu những lo ngại của hoàng thượng, nhưng chúng ta không còn thời gian để chần chừ. Đại Nam, với những tài nguyên dồi dào và khả năng quân sự vững mạnh, có thể là một đối tác đáng tin cậy cho Campuchia. Nếu chúng ta có thể cùng nhau xây dựng một mạng lưới hợp tác về kinh tế và quốc phòng, chúng ta sẽ không chỉ giúp nhau đứng vững mà còn có thể tạo ra một sức mạnh đủ lớn để đối phó với mọi mối đe dọa từ bên ngoài. Chúng ta sẽ không để những cường quốc kia có cơ hội chia rẽ chúng ta.
Vua Harihak suy nghĩ thêm, rồi gật đầu:

- Những điều ngài nói đều có lý. Nhưng chúng tôi cũng cần phải bảo vệ lợi ích quốc gia và phải chắc chắn rằng sự hợp tác này sẽ có lợi cho chúng tôi lâu dài, không phải chỉ trong ngắn hạn.
Câu chuyện tiếp tục diễn ra với những cuộc thảo luận chi tiết, trao đổi về các phương án hợp tác cụ thể. Sau nhiều giờ thảo luận căng thẳng, hai bên cuối cùng đã đạt được một thỏa thuận quan trọng. Nguyễn Hải hứa sẽ cung cấp q·uân đ·ội và sự hỗ trợ kinh tế cho Campuchia, đồng thời cam kết sẽ bảo vệ nền độc lập của quốc gia này trong trường hợp có sự can thiệp từ các thế lực bên ngoài. Đổi lại, Campuchia sẽ duy trì sự trung lập và hợp tác chặt chẽ với Đại Nam trong các vấn đề quốc tế.
Tuy nhiên, sứ thần của Đại Nam không chỉ dừng lại ở việc thảo luận với vua Harihak của Campuchia. Cậu biết rằng, để củng cố hơn nữa liên minh khu vực, cậu cần phải gặp gỡ các lãnh chúa Lào, những người dù quyền lực khu vực nhưng lại rất dè dặt trong các vấn đề ngoại giao, đặc biệt là với những quốc gia lớn như Đại Nam. Những cuộc gặp gỡ này không dễ dàng, nhưng với sự khéo léo và kiên nhẫn của mình, Nguyễn Hải đã thành công trong việc thiết lập một mối quan hệ tốt đẹp với họ.
Trong một cuộc gặp với một trong những lãnh chúa Lào, người đứng đầu một vùng đất rộng lớn, sứ thần của Đại Nam nghe lãnh chúa nói:
- Chúng tôi hiểu sức mạnh của Đại Nam, nhưng trong bối cảnh hiện nay, chúng tôi không thể dễ dàng đặt lòng tin vào một quốc gia xa lạ, dù có sự giúp đỡ nào đi chăng nữa. Chúng tôi đã từng bị lừa dối trong quá khứ, và giờ đây, chúng tôi cần phải cẩn trọng hơn bao giờ hết.
Sứ thần nhìn thẳng vào mắt người lãnh chúa và đáp:
- Ta hiểu những lo ngại của ngài. Nhưng chúng ta không thể để sự ngờ vực và sợ hãi chia rẽ chúng ta vào lúc này. Nếu chúng ta không thể đoàn kết, chúng ta sẽ bị các thế lực bên ngoài xâu xé từng phần. Đại Nam không muốn thống trị, mà chỉ mong muốn xây dựng một liên minh bền vững, nơi mỗi quốc gia đều có thể phát triển mà không phải lo lắng về những mối đe dọa từ bên ngoài.
Sau nhiều giờ thuyết phục, các lãnh chúa Lào cuối cùng cũng đã đồng ý tham gia vào liên minh khu vực mà Đại Nam đứng đầu. Họ cam kết sẽ hỗ trợ Đại Nam trong các vấn đề quân sự và chính trị, và cùng nhau chống lại mọi sự xâm lược từ các cường quốc.
Với những thành công này, Nguyễn Hải không chỉ củng cố được vị thế của Đại Nam mà còn tạo ra một mạng lưới các đồng minh chiến lược mạnh mẽ đủ để đối phó với mọi hiểm nguy. Cậu cảm thấy tự hào khi nhìn thấy những kết quả từ những nỗ lực không ngừng nghỉ của mình. Nhưng trong thâm tâm, Nguyễn Hải vẫn nhận thức rõ rằng những thỏa thuận ngoại giao này chỉ là bước đầu tiên.
Một buổi chiều cuối năm 1857, khi ánh hoàng hôn đỏ rực chiếu xuống những cánh đồng xa xăm, Nguyễn Hải đứng trước cửa sổ trong căn phòng làm việc của mình, nhìn lá cờ Đại Nam tung bay trong gió. Cảm giác tự hào ngập tràn trong lòng cậu. Đất nước đã vượt qua nhiều thử thách, nhưng cậu biết rằng con đường phía trước vẫn còn rất dài. Những mưu tính chiến lược, những cuộc ngoại giao, tất cả đều là những mảnh ghép quan trọng trong bức tranh lớn của sự tồn vong của Đại Nam.
Cậu quay lại, nhìn các quan lại và tướng lĩnh đang chờ đợi mình trong phòng họp. Cậu bước đến bàn, tay vỗ nhẹ lên mặt bàn gỗ rồi lên tiếng:
- Đại Nam không thể một mình chống lại cả thế giới, nhưng chúng ta có thể chọn bạn đồng hành, xây dựng liên minh và tạo nên một tấm lá chắn ngoại giao đủ mạnh để bảo vệ đất nước. Đây không chỉ là cuộc chiến của chúng ta, mà là của cả khu vực.
Những lời nói của Nguyễn Hải vang vọng trong không gian tĩnh lặng của căn phòng. Cậu hiểu rằng con đường mà cậu và Đại Nam đang đi là đầy thử thách, nhưng cũng là con đường duy nhất để bảo vệ đất nước khỏi những hiểm nguy đang ngày càng gần kề. Cậu có thể cảm nhận được niềm tin của nhân dân, sự kỳ vọng của triều đình và cả sự đoàn kết của các quốc gia bạn bè trong khu vực. Và dù thử thách có lớn đến đâu, cậu vẫn tin rằng, với sự đoàn kết và quyết tâm, Đại Nam sẽ vượt qua tất cả.