Chương 48: Đầu Tư Giáo Dục.
Xuyên Về Thời Tự Đức.
Tác giả: Lưu Huỳnh Phát.
Năm 1857, Đại Nam dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Hải đã bước vào một giai đoạn hoàng kim. Quân đội hùng mạnh, nền kinh tế phát triển, và mối quan hệ ngoại giao được củng cố vững chắc. Tuy nhiên, trong lòng Nguyễn Hải cảm nhận được rằng tất cả những thành quả ấy có thể bị đe dọa nếu không có một nền tảng giáo dục bền vững. Cậu hiểu rằng nếu không nuôi dưỡng được tri thức cho nhân dân, cho thế hệ sau, thì tất cả những gì cậu đã xây dựng sẽ sớm bị phai mờ theo thời gian.
Với lòng yêu nước sâu sắc và trách nhiệm với tương lai của đất nước, cậu quyết định đầu tư vào giáo dục. Nhưng cậu không chỉ nghĩ đến việc xây dựng một hệ thống giáo dục dành riêng cho hoàng tộc hay tầng lớp quý tộc, mà cậu còn muốn mọi người dân, từ thành thị cho đến vùng sâu vùng xa, đều có cơ hội học hỏi và phát triển. Cậu biết rằng, chỉ khi nào tất cả mọi người đều được trang bị tri thức, Đại Nam mới thực sự vững mạnh.
Cậu là một người cha yêu thương con cái, và cậu hiểu rõ rằng những đứa con của mình, Bảo Thiên và Vệ Nhiên, chính là những mầm non sẽ tiếp nối công việc lớn lao mà cậu đang thực hiện. Cậu luôn nhìn thấy trong họ tiềm năng vô hạn, không chỉ là những người thừa kế quyền lực mà còn là những người bảo vệ và phát triển văn hóa, giá trị xã hội của đất nước. Cậu không chỉ dạy chúng những bài học về lịch sử, về chiến thuật quân sự, mà còn khắc sâu trong lòng chúng những giá trị về đạo đức, trách nhiệm và tình yêu đất nước.
Bảo Thiên, với tính cách mạnh mẽ, quyết đoán, luôn làm cậu tự hào. Ngay từ khi còn nhỏ, cậu bé đã bộc lộ những phẩm chất của một nhà lãnh đạo. Bảo Thiên không phải là một đứa trẻ như bao đứa trẻ khác, mà là người có sự thông minh và tầm nhìn vượt xa tuổi tác. Mới 10 tuổi, nhưng cậu bé đã có thể phân tích các trận chiến, suy nghĩ về chiến lược và chiến thuật. Cậu bé thường xuyên tham gia các buổi huấn luyện quân sự, từ những thao diễn nhỏ cho đến các trận giả định, nơi cậu bé không chỉ là người học mà còn là người chỉ huy.
Cậu quan sát Bảo Thiên từ xa trong từng bài huấn luyện, đôi khi bước đến gần để nhắc nhở:
- Con phải hiểu rằng, một nhà lãnh đạo không chỉ ra lệnh, mà còn phải hiểu rõ những gì người lính trải qua. Nếu con chỉ biết ra lệnh mà không cảm nhận được sự khó khăn của họ, thì chiến thắng của con sẽ chẳng có ý nghĩa gì.
Bảo Thiên lắng nghe, ánh mắt chăm chú vào từng lời của cậu. Cậu bé hiểu rằng, để trở thành một vị lãnh đạo vĩ đại, không chỉ cần chiến lược sắc bén mà còn phải có tấm lòng nhân ái. Trong những buổi học chiến thuật, cậu bé đã học cách bố trí lực lượng, phân tích tình hình chiến sự, và luôn cố gắng tìm ra giải pháp để giảm thiểu tổn thất cho binh sĩ. Bảo Thiên dần dần hiểu rằng c·hiến t·ranh không chỉ là sự đối đầu giữa các đội quân mà còn là sự hiểu biết, sự đồng cảm và khả năng điều hành đúng đắn.
Bảo Thiên không bao giờ quên một trong những bài học sâu sắc nhất mà cậu dạy:
- Lãnh đạo phải hiểu dân, hiểu quân. Không thể ra lệnh từ chối hay bắt họ làm điều mà chính mình chưa từng trải qua.

Cậu bé tin tưởng rằng, qua những năm tháng huấn luyện, Bảo Thiên sẽ trở thành một người lãnh đạo không chỉ mạnh mẽ mà còn có sự uyển chuyển, linh hoạt trong cách đối nhân xử thế.
Trong khi đó, Vệ Nhiên, cô con gái của cậu, lại có một con đường khác. Cô bé không tham gia vào các bài huấn luyện quân sự, nhưng lại được cậu dạy dỗ về văn hóa, về xã hội. Cô bé với tính cách dịu dàng nhưng cũng rất quyết đoán, luôn mang trong mình những khát vọng lớn lao. Cậu nhận thấy trong cô không chỉ có sự thông minh mà còn có một tấm lòng sâu sắc, mong muốn gìn giữ và phát triển nền văn hóa Đại Nam.
Vệ Nhiên được cậu dạy những tác phẩm kinh điển của Nho giáo, Phật giáo và Đạo giáo, những nền tảng đạo đức vững chắc sẽ giúp cô trưởng thành thành một người lãnh đạo tinh tế, biết cách gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Nhưng không chỉ dừng lại ở đó, cậu cũng muốn cô hiểu rõ những tư tưởng phương Tây, những quan điểm về quyền con người và tổ chức xã hội. Cậu cho cô tham gia vào các buổi tiếp xúc với các phái đoàn nước ngoài, để cô học cách đàm phán, xây dựng mối quan hệ quốc tế:
- Vệ Nhiên à, khi tiếp xúc với thế giới bên ngoài, phải nhớ rằng sự mềm dẻo trong giao tiếp là vô cùng quan trọng. Nhưng cũng phải biết cứng rắn, kiên định khi cần thiết. Nếu không bảo vệ được lợi ích quốc gia, thì sự mềm mỏng cũng chỉ là yếu đuối mà thôi.
Vệ Nhiên chăm chú lắng nghe, ghi nhớ từng lời dạy của cậu. Cô bé không chỉ học lý thuyết mà còn được trực tiếp tham gia vào các cuộc gặp gỡ, chứng kiến cậu đối thoại với các đại diện ngoại quốc. Cô bắt đầu hiểu rằng, ngoài việc học hỏi về văn hóa và tri thức, thì kỹ năng ứng xử, sự khéo léo trong đàm phán cũng quan trọng không kém.
Trong các chuyến đi thăm các trường học ở những vùng xa xôi, Vệ Nhiên không chỉ là người giá·m s·át mà còn là người động viên tinh thần các thầy cô giáo, học sinh. Cô bé thường đến các vùng sâu vùng xa, chứng kiến những khó khăn mà các trường học ở đây gặp phải, nhưng cũng nhìn thấy sự nỗ lực vượt khó của các học sinh. Cô đi thăm các làng xa xôi, những nơi mà hầu như không có ai ngoài người dân bản địa, để lắng nghe câu chuyện của những đứa trẻ không có điều kiện học hành, nhưng vẫn khát khao tri thức.
Nguyễn Hải luôn tâm niệm rằng giáo dục phải là quyền lợi của tất cả mọi người, không phân biệt giai cấp. Vì vậy, cậu quyết định mở rộng hệ thống giáo dục, không chỉ dành cho những đứa trẻ trong các thành phố mà còn cả cho những trẻ em ở vùng sâu vùng xa. Cậu không muốn có sự phân biệt, không muốn để những đứa trẻ nghèo không có cơ hội tiếp cận với tri thức. Và thế là, các trường học lần lượt được xây dựng ở Tây Nguyên, Tây Bắc, nơi đất đai khó khăn nhưng có một tiềm năng vô cùng lớn lao.
Cậu nhớ lại những lần cậu thị sát các trường học ở vùng núi cao, nơi mà các thầy cô giáo và học sinh phải đối mặt với bao nhiêu gian khó, nhưng vẫn kiên trì bám trụ. Cậu nói trong một lần thị sát:
- Tri thức là v·ũ k·hí mạnh nhất. Chúng ta có thể mất đất, nhưng nếu có tri thức, chúng ta sẽ lấy lại được. Nếu không có tri thức, đất đai có lớn đến đâu cũng không giữ được.
Chính vì vậy, cậu đã quyết tâm đưa những môn học mới vào chương trình giảng dạy, như toán học, vật lý, hóa học, kỹ thuật, để học sinh không chỉ hiểu về văn hóa mà còn có thể áp dụng những kiến thức đó vào thực tế, giúp phát triển đất nước.

Cậu còn thiết lập các quỹ học bổng, nhằm khuyến khích những học sinh nghèo vượt khó. Những đứa trẻ tài năng nhưng không có điều kiện sẽ được hỗ trợ toàn bộ chi phí học tập, sách vở, thậm chí cả nơi ăn chốn ở. Cậu hy vọng rằng, một ngày nào đó, chính những đứa trẻ này sẽ trở thành những nhân tài của Đại Nam, đóng góp vào sự phồn thịnh của đất nước.
Với những quyết định mạnh mẽ trong việc phát triển giáo dục, cậu mong muốn Đại Nam không chỉ mạnh về quân sự, không chỉ giàu có về kinh tế mà còn vững mạnh nhờ vào một nền tảng tri thức và văn hóa vững chắc. Cậu hy vọng rằng, thế hệ trẻ sau này sẽ tiếp nối công việc của mình, và đưa Đại Nam vươn lên tầm cao mới, không chỉ về sức mạnh mà còn về sự văn minh, tri thức.
Trong suốt quãng thời gian dài mà Nguyễn Hải tận tâm xây dựng Đại Nam, cậu luôn nhìn thấy tương lai của đất nước mình nằm ở chính thế hệ trẻ. Không chỉ là người lãnh đạo dày dạn kinh nghiệm, Nguyễn Hải còn là người cha yêu thương, dành trọn tâm huyết cho sự phát triển của các con. Cậu mong muốn rằng những công lao của mình sẽ không chỉ được thừa hưởng trong hiện tại, mà còn có thể truyền lại sức sống cho đất nước trong tương lai, tạo dựng một nền tảng vững chắc để những thế hệ sau có thể vươn tới những tầm cao mới. Và chính Bảo Thiên cùng Vệ Nhiên, những đứa con của cậu, sẽ là những người kế thừa, không chỉ trong việc quản lý quốc gia, mà còn là những người dẫn dắt tương lai của Đại Nam.
Bảo Thiên, con trai đầu lòng của Nguyễn Hải, từ nhỏ đã bộc lộ sự quyết đoán và mạnh mẽ. Cậu luôn mang trong mình khí chất của một người lãnh đạo, và từ lâu, Nguyễn Hải đã kỳ vọng rằng Bảo Thiên sẽ là người tiếp nối con đường quân sự của mình. Từ những ngày còn nhỏ, Bảo Thiên đã theo cha tham gia các cuộc huấn luyện quân sự, cậu không chỉ đứng ngoài quan sát mà còn là người tham gia trực tiếp vào các bài huấn luyện. Cậu sớm bộc lộ tài năng lãnh đạo và khả năng tiếp thu nhanh chóng những chiến lược mà cha dạy, khiến Nguyễn Hải vô cùng tự hào. Nhưng Bảo Thiên không bao giờ chỉ là người ra lệnh. Cậu biết rằng lãnh đạo không chỉ đơn giản là sự chỉ huy từ trên cao, mà còn là việc hiểu rõ và chia sẻ những khó khăn, nỗi vất vả của những người lính dưới quyền. Trong những buổi huấn luyện, cậu luôn không ngừng nhắc nhở các học viên của mình:
- Lãnh đạo không phải là người đứng trên đỉnh, mà là người ở cùng với q·uân đ·ội, cùng chia sẻ khó khăn trong từng trận chiến. Khi ta hiểu được những người dưới quyền, ta mới có thể dẫn dắt họ tới chiến thắng.
Bảo Thiên học được rằng, một người lãnh đạo chân chính không chỉ là người giỏi chiến đấu, mà còn là người biết lắng nghe và thấu hiểu. Cậu bé tự đặt mình vào vị trí của những người lính, và từ đó, cậu có thể đưa ra những quyết định vừa sáng suốt, vừa hợp tình hợp lý. Trong mỗi buổi huấn luyện, cậu bé không ngại tham gia vào các tình huống giả định, thậm chí là vào vai những người lính để hiểu rõ hơn về cách họ phải đối mặt với các thử thách trong chiến trường. Cậu bé luôn tin rằng, chỉ khi trực tiếp trải nghiệm, cậu bé mới có thể trở thành một người chỉ huy có tầm.
Ở một góc khác của Đại Nam, Vệ Nhiên, cô con gái của Nguyễn Hải lại được cha dạy dỗ theo một hướng khác biệt. Với tính cách dịu dàng nhưng đầy kiên quyết, Vệ Nhiên từ nhỏ đã tỏ ra là một cô gái có trí tuệ sắc bén và bản lĩnh vững vàng. Nguyễn Hải kỳ vọng rằng Vệ Nhiên sẽ là người gìn giữ nền văn hóa của đất nước, đồng thời xây dựng các mối quan hệ ngoại giao khéo léo, nhằm bảo vệ và phát triển Đại Nam trong một thế giới đầy biến động. Cô được giáo dục không chỉ với những tác phẩm kinh điển của Nho giáo, mà còn với những tri thức phương Tây về quản lý xã hội, nhân quyền và giao tiếp quốc tế. Dưới sự chỉ dạy của cha, Vệ Nhiên được tham gia vào các cuộc gặp gỡ với phái đoàn nước ngoài, nơi cô học cách giao tiếp, đàm phán và xây dựng mối quan hệ quốc tế.
Nguyễn Hải luôn dạy cô rằng trong công việc ngoại giao, một người lãnh đạo không thể chỉ nhìn mọi chuyện từ góc độ của mình. Cậu muốn Vệ Nhiên hiểu rằng đôi khi sự mềm dẻo trong ứng xử chính là yếu tố then chốt để duy trì hòa bình và lợi ích quốc gia, nhưng cũng phải biết khi nào cần kiên quyết để bảo vệ những quyền lợi quan trọng. Một lần, sau một cuộc gặp với sứ thần từ một quốc gia xa xôi, Vệ Nhiên lại hỏi cha về một tình huống khó xử mà cô đã gặp phải:
- Phụ hoàng, trong lần gặp đó, con đã phải đối diện với một tình huống mà không biết nên mềm mỏng hay kiên quyết. Con cảm thấy mình không thể làm hài lòng cả hai bên, vậy con nên làm sao?
Nguyễn Hải nhìn cô, mỉm cười đầy tự tin và chia sẻ:
- Con phải nhớ rằng sự mềm mỏng không phải là yếu đuối, mà là sự khéo léo. Nhưng không có gì quan trọng hơn là giữ vững lợi ích quốc gia. Con cần phải biết khi nào mềm dẻo, khi nào kiên quyết, để không làm tổn hại đến lợi ích của đất nước.
Những lời khuyên ấy như một chiếc la bàn, giúp Vệ Nhiên hiểu được rằng, để trở thành một người lãnh đạo thực sự, không chỉ cần trí tuệ, mà còn phải có khả năng ứng biến và đôi khi, một chút quyết đoán là điều không thể thiếu.

Dù con đường của Bảo Thiên và Vệ Nhiên khác nhau, nhưng cả hai đều có chung một niềm đam mê với việc phát triển nền giáo dục của Đại Nam. Nguyễn Hải luôn coi giáo dục là yếu tố quan trọng nhất để xây dựng tương lai đất nước, và vì vậy, cả Bảo Thiên và Vệ Nhiên đều rất quan tâm đến công cuộc giáo dục mà cha mình đang thực hiện. Đối với Nguyễn Hải, giáo dục không chỉ là để đào tạo những người tài giỏi mà còn là để tạo ra những con người có trách nhiệm với xã hội, có lòng nhân ái và biết đóng góp cho sự phát triển chung.
Cuối tuần, khi những giờ học trong các lớp học kết thúc, Nguyễn Hải thường dẫn Bảo Thiên và Vệ Nhiên đi thăm các trường học ở những khu vực xung quanh kinh đô. Đây không chỉ là dịp để cậu kiểm tra tình hình giáo dục của đất nước, mà còn là cơ hội để Bảo Thiên và Vệ Nhiên thực hành những gì mình đã học được. Bảo Thiên, với phong thái lãnh đạo tự nhiên, không ngần ngại tham gia vào các buổi huấn luyện quân sự với các học viên, thực hành các bài tập chiến thuật, khích lệ và truyền cảm hứng cho các em.
Một lần, trong một buổi huấn luyện tại trường quân sự, Bảo Thiên đứng trên bục giảng, nhìn vào các học viên đang chăm chú theo dõi. Cậu nói với họ, giọng đầy quyết đoán:
- Hãy nhớ, giờ huấn luyện này không chỉ là việc học cách cầm v·ũ k·hí, mà còn là học cách chiến đấu bằng trí tuệ. Các ngươi phải biết làm việc nhóm, biết cách phối hợp với đồng đội trong mọi tình huống. Khi đối mặt với kẻ thù, sức mạnh không chỉ đến từ v·ũ k·hí mà còn từ sự đoàn kết và trí tuệ.
Trong khi đó, Vệ Nhiên lại dành nhiều thời gian thăm các trường học ở những vùng quê nghèo, nơi điều kiện học tập còn thiếu thốn. Cô luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho những em học sinh nghèo, những đứa trẻ không có đủ điều kiện để theo học những chương trình giáo dục tốt. Cô đến thăm các lớp học, trò chuyện với các học sinh và giáo viên, tìm hiểu những khó khăn họ phải đối mặt. Cô muốn hiểu được những thách thức mà họ gặp phải để có thể hỗ trợ và tạo ra những chính sách phù hợp. Một lần, khi gặp một học sinh nghèo đang buồn bã vì không thể tiếp tục học, Vệ Nhiên đã động viên em bằng những lời ấm áp:
- Dù các ngươi không có điều kiện học tập như những nơi khác, nhưng các ngươi hãy nhớ rằng tri thức không bao giờ bị hạn chế bởi hoàn cảnh. Hãy luôn cố gắng, vì tương lai của các ngươi sẽ xán lạn hơn nếu các ngươi không từ bỏ ước mơ của mình.
Với những chuyến thăm đầy ý nghĩa này, Bảo Thiên và Vệ Nhiên không chỉ xây dựng mối liên kết sâu sắc với các em học sinh mà còn góp phần xây dựng niềm tin vào một tương lai tươi sáng hơn. Họ không chỉ là những người lãnh đạo của ngày mai, mà còn là những người anh chị, những người bạn đồng hành trên hành trình tìm kiếm tri thức.
Nguyễn Hải cũng không chỉ dừng lại ở việc thăm trường hay huấn luyện quân sự. Cậu bắt đầu giao cho hai con những nhiệm vụ lớn liên quan đến việc phát triển hệ thống giáo dục của đất nước. Bảo Thiên, dù chủ yếu được huấn luyện về quân sự, nhưng vẫn tham gia vào các buổi họp bàn về việc xây dựng và cải thiện các trường quân sự. Cậu học cách phân bổ ngân sách, tuyển chọn giáo viên, và xây dựng cơ sở vật chất cho các trường. Vệ Nhiên trong khi đó lại đóng góp ý kiến vào việc cải thiện chương trình giảng dạy, đặc biệt là các môn học dành cho nữ sinh và trẻ em dân tộc thiểu số. Cô muốn tạo ra một môi trường học tập bình đẳng, nơi mỗi đứa trẻ đều có thể phát triển tối đa khả năng của mình.
Bằng những đóng góp của mình, Bảo Thiên và Vệ Nhiên đã giúp củng cố và phát triển nền giáo dục của Đại Nam. Họ không chỉ học để thành tài mà còn học để phục vụ đất nước, đóng góp vào sự phát triển lâu dài của dân tộc. Và với những nỗ lực không ngừng nghỉ của cha và các con, Đại Nam đã xây dựng được một hệ thống giáo dục toàn diện, hiện đại và nhân văn.
Một buổi tối yên tĩnh, khi ánh sáng từ những ngọn đèn trong các lớp học bắt đầu lấp lánh, Nguyễn Hải nhìn về phía các lớp học nơi những học sinh chăm chỉ học bài. Cậu mỉm cười, cảm thấy trong lòng tràn ngập niềm tin vào tương lai. Cậu quay sang Bảo Thiên và Vệ Nhiên, nói:
- Đại Nam không chỉ là của hiện tại, mà còn là của tương lai. Và tương lai bắt đầu từ những người trẻ.
Lời nói ấy như một lời hứa hẹn, một niềm tin vào thế hệ tiếp theo. Nguyễn Hải biết rằng, với sự chuẩn bị chu đáo và tầm nhìn xa, Đại Nam sẽ luôn có những người tài đức để dẫn dắt đất nước vươn tới những tầm cao mới.