Chương 38: Dạy Bảo Thế Hệ Mai Sau.
Xuyên Về Thời Tự Đức.
Tác giả: Lưu Huỳnh Phát.
Năm 1856, giữa những căng thẳng chính trị và quân sự với các thế lực phương Tây, Nguyễn Hải không chỉ lo lắng cho sự tồn vong của Đại Nam mà còn dành sự quan tâm đặc biệt tới thế hệ trẻ, những người sẽ kế thừa và tiếp tục sự nghiệp bảo vệ và phát triển đất nước. Trong khi công việc chính trị, quân sự, và đối ngoại chiếm phần lớn thời gian và tâm trí, cậu luôn cố gắng không để những điều quan trọng nhất bị bỏ qua, đó là chính là việc giáo dục, đào tạo những người sẽ kế thừa mình, đặc biệt là hai con trai của mình, Bảo Thiên và Vệ Nhiên. Dù là bận rộn đến mấy, Nguyễn Hải không bao giờ quên tạo ra không gian, thời gian để gần gũi con cái, để dạy dỗ chúng những bài học mà cậu tin rằng sẽ giúp chúng trở thành những người lãnh đạo xứng tầm, những người có thể đứng vững trong bất kỳ sóng gió nào của lịch sử.
Cậu hiểu rõ rằng một đất nước muốn phát triển bền vững, không chỉ cần có nền tảng quân sự và kinh tế vững chắc, mà còn cần có những con người đủ trí tuệ, lòng yêu nước và bản lĩnh kiên cường, sẵn sàng đối phó với mọi thách thức. Chính vì thế, ngoài những bài giảng về lịch sử, chính trị, quân sự, Nguyễn Hải cũng luôn nhấn mạnh tới những giá trị nhân văn sâu sắc, những phẩm chất như lòng trung thành, tình yêu tổ quốc, và sự sáng tạo không ngừng, mà theo cậu, đó là nền tảng của mọi sự đổi mới. Cậu luôn tin rằng, chỉ khi các con hiểu được những giá trị này, chúng mới có thể mang lại sự thay đổi tích cực cho đất nước trong tương lai.
Bảo Thiên dù mới chỉ 9 tuổi, nhưng lại thể hiện sự sắc sảo, hiểu biết vượt bậc so với những đứa trẻ cùng trang lứa. Cậu bé thường xuyên ngồi lắng nghe những cuộc thảo luận giữa cha và các quan lại trong nhà, không chỉ đơn giản là nghe mà còn tham gia vào những câu chuyện ấy bằng những câu hỏi sắc bén khiến mọi người phải suy nghĩ. Một lần, khi cuộc họp giữa Nguyễn Hải và các quan lại đang bàn về một kế hoạch ngoại giao với phương Tây, Bảo Thiên đột ngột hỏi:
- Thưa phụ hoàng, tại sao chúng ta không thể tìm một quốc gia đồng minh lớn mạnh để bảo vệ Đại Nam? Liệu việc đó có thể giúp chúng ta tránh được sự xâm lược từ các thế lực phương Tây không?
Nguyễn Hải nhìn con trai một lúc, đôi mắt sáng lên sự tự hào. Cậu nhận thấy câu hỏi của Bảo Thiên là một thắc mắc hợp lý, nhưng cũng là cơ hội để dạy con về giá trị của sự độc lập tự chủ. Cậu mỉm cười, rồi nhẹ nhàng giải thích:
- Bảo Thiên à, bảo vệ đất nước là trách nhiệm của mỗi chúng ta. Đại Nam có thể có những người bạn, nhưng chỉ có chúng ta mới có thể tự quyết định vận mệnh của mình. Mạnh mẽ là khi mỗi công dân trong đất nước này biết tự bảo vệ và xây dựng, chứ không phải là sống dựa vào sự giúp đỡ của người khác. Hãy nhớ rằng, nếu đất nước không tự đứng lên được, thì không ai có thể giúp đỡ ta một cách thực sự. Sức mạnh và sự tự do của chúng ta không thể được quyết định bởi quốc gia khác.

Nguyễn Hải ngừng một chút, để những lời của mình thấm dần vào tâm trí Bảo Thiên. Cậu không chỉ muốn con trai hiểu lý thuyết mà còn muốn con cảm nhận được giá trị lớn lao của sự độc lập. Đó là bài học không chỉ cho Bảo Thiên mà cho cả những thế hệ mai sau của Đại Nam.
- Nếu chúng ta chỉ biết phụ thuộc vào sức mạnh của người khác, rồi đến một ngày, họ có thể rút đi, bỏ lại đất nước này với nỗi lo sợ với sự yếu đuối. Chỉ có chúng ta mới có thể tự quyết định số phận của mình. Hãy hình dung một dân tộc không thể tự đứng vững, một dân tộc không thể tự bảo vệ, thì sao có thể nói đến tự do và sự tôn trọng của thế giới đối với họ?
Bảo Thiên lắng nghe, đôi mắt cậu sáng lên như hiểu ra điều gì đó lớn lao hơn, điều mà một đứa trẻ tuổi nhỏ khó có thể hiểu hết, nhưng sâu trong tâm hồn, cậu cảm nhận được sự sâu sắc trong những lời nói của cha. Cậu bé không chỉ tò mò mà còn muốn hiểu rõ bản chất vấn đề, muốn tìm ra con đường đúng đắn cho tương lai của đất nước. Mặc dù còn nhỏ, nhưng cậu đã cảm nhận được sự kỳ vọng lớn lao từ cha mình.
Một buổi sáng khác, khi ánh bình minh chiếu sáng khắp phủ, Nguyễn Hải và Bảo Thiên cùng ngồi dưới bóng cây nhãn trong vườn nhà, nơi những cơn gió nhẹ thoảng qua làm lay động từng chiếc lá. Trong không gian yên tĩnh ấy, Nguyễn Hải lại tiếp tục câu chuyện với con, với những bài học về lòng yêu nước, trách nhiệm, và sự hi sinh:
- Bảo Thiên à, đất nước này không phải là của riêng ai. Nó là của tất cả những người con của Đại Nam, những người sẵn sàng hy sinh tất cả vì sự tồn vong của nó. Mỗi người trong chúng ta đều có trách nhiệm, không chỉ là bảo vệ mà còn là xây dựng, phát triển đất nước trở nên hùng cường hơn, giàu mạnh hơn.
Cậu bé ngẩng lên nhìn cha, ánh mắt lấp lánh một niềm tin và quyết tâm. Bảo Thiên cảm nhận rõ ràng rằng con đường mà mình sẽ đi không hề dễ dàng. Nhưng không bao giờ có sự mệt mỏi trong đôi mắt cậu, vì cậu biết rằng, với sự chỉ dẫn từ cha, cậu sẽ có thể vượt qua mọi thử thách. Cậu tin rằng cha chính là người dẫn đường, người sẽ giúp cậu hiểu rõ trách nhiệm, hiểu rõ con đường mình cần phải đi.
Vệ Nhiên cũng không kém phần thông minh. Cậu không biểu lộ nhiều cảm xúc, nhưng ánh mắt chăm chú, đôi khi lại là cách mà Vệ Nhiên tiếp nhận những bài học từ cha mình. Mỗi khi Nguyễn Hải giảng dạy, dù chỉ là những điều đơn giản, cô bé đều lắng nghe rất kỹ. Cả Bảo Thiên và Vệ Nhiên, mỗi đứa đều thấm nhuần một cách riêng biệt những giá trị mà Nguyễn Hải muốn truyền đạt. Hai đứa trẻ này không chỉ hiểu về đất nước, về trách nhiệm mà còn hiểu rằng, chỉ có những người có trái tim kiên cường, dũng cảm và đầy lòng yêu nước mới có thể bảo vệ và xây dựng một đất nước hùng mạnh.

Với mỗi ngày trôi qua, những bài học mà Nguyễn Hải dành cho các con ngày càng sâu sắc hơn. Cậu không chỉ giảng dạy về lý thuyết, mà còn cho con cái cảm nhận về lòng yêu nước, về sự tự cường. Những buổi tối, khi mọi người đã vào giấc ngủ, Nguyễn Hải vẫn thường ngồi bên bàn, nghiên cứu các tài liệu quốc gia, chuẩn bị cho những kế hoạch quân sự hay ngoại giao. Nhưng dù bận rộn đến đâu, cậu không bao giờ quên những buổi giảng dạy vào sáng sớm hoặc đêm khuya, khi cả gia đình quây quần bên nhau. Cậu biết rằng, những bài học này không chỉ dạy các con về chính trị, quân sự hay lịch sử, mà còn giúp chúng hiểu rõ hơn về giá trị của tình yêu đất nước và trách nhiệm mà mình phải gánh vác.
Nguyễn Hải hiểu rằng, những bài học này sẽ không chỉ ảnh hưởng đến các con trong suốt cuộc đời mà còn tạo ra một thế hệ lãnh đạo tương lai vững vàng và sáng suốt. Cậu không chỉ dạy các con làm lãnh đạo, mà còn dạy chúng làm người, làm con của đất nước, biết yêu quý và bảo vệ những gì thuộc về mình.
Vệ Nhiên, con gái của Nguyễn Hải, là một cô bé vô cùng đặc biệt. Mới chỉ 9 tuổi nhưng tính cách và sở thích của cô đã khác biệt rõ rệt so với những đứa trẻ cùng tuổi. Trong khi các bạn trong làng thường tìm niềm vui từ những trò chơi ngoài trời hay những buổi tụ tập vui vẻ, Vệ Nhiên lại dành phần lớn thời gian của mình để đắm chìm trong sách vở và những điều kỳ diệu của khoa học. Cô bé say mê từng trang sách mà cha mang về, những cuốn sách dày cộp về những phát minh, lý thuyết và những công trình nghiên cứu mà thế giới phương Tây đang dẫn đầu. Mỗi lần phát hiện ra một lý thuyết mới hay một công trình khoa học vĩ đại, đôi mắt của Vệ Nhiên sáng lên, đầy ngạc nhiên và hào hứng.
Cô bé đặc biệt yêu thích các môn học như vật lý, thiên văn học và y học mà những giáo sư nước ngoài đến giảng dạy tại đất nước. Những bài giảng của các vị giáo sư ấy, với những kiến thức sâu rộng và đầy lý thú, đã làm cho Vệ Nhiên cảm thấy một khát khao mạnh mẽ, một mong muốn cháy bỏng là làm sao để có thể áp dụng những lý thuyết đó vào thực tế, không chỉ để thỏa mãn sự tò mò mà còn để giúp đất nước phát triển mạnh mẽ hơn. Cô bé không chỉ nhìn nhận sự tiến bộ của khoa học như một niềm vui cá nhân mà còn mong muốn đất nước mình, Đại Nam, có thể vươn lên ngang tầm với những quốc gia phương Tây. Cô luôn nghĩ rằng, khoa học và công nghệ sẽ giúp đất nước mạnh mẽ, thịnh vượng. Nguyễn Hải, người cha của cô, luôn theo sát những bước đi trong học vấn của con gái, không chỉ là một người cha yêu thương mà còn là người thầy, luôn khích lệ và động viên Vệ Nhiên không ngừng khám phá và học hỏi.
Một buổi chiều tà, khi những tia nắng cuối ngày nhuộm vàng mặt đất và bầu trời chuyển sang màu tím nhạt, Vệ Nhiên ngồi dưới gốc cây trong vườn, chăm chú đọc một cuốn sách về cơ học mà cha mới mang về. Cô bé lật giở từng trang một cách say sưa, không hề để ý đến thời gian trôi qua. Nguyễn Hải ngồi ở gần đó, đầu cúi xuống, tay cầm các báo cáo quân sự, nhưng mắt thì không rời khỏi con gái. Thỉnh thoảng, ông lại liếc nhìn Vệ Nhiên, quan sát cách mà cô bé chăm chú đọc sách, một cách thầm lặng nhưng vô cùng tự hào. Khi Vệ Nhiên bất ngờ dừng lại, buông cuốn sách xuống và quay sang nhìn cha với ánh mắt đầy thắc mắc, Nguyễn Hải biết cô bé muốn nói điều gì.
Vệ Nhiên lên tiếng, giọng cô bé ngập tràn sự tò mò và khao khát muốn thấy đất nước mình phát triển mạnh mẽ, giống như những quốc gia mà cô đã đọc trong sách:
- Phụ hoàng, tại sao chúng ta không thể chế tạo ra những cỗ máy mạnh mẽ như các nước phương Tây để giúp chúng ta xây dựng đất nước?
Nguyễn Hải không vội trả lời, cậu ngồi lặng yên, ánh mắt nhẹ nhàng hướng về con gái. Lời hỏi của Vệ Nhiên không đơn giản chỉ là sự ngây thơ của trẻ con, mà đó là niềm khao khát và đam mê của một đứa trẻ đầy tiềm năng muốn thay đổi đất nước, muốn đất nước mình đứng vững trên trường quốc tế. Nguyễn Hải thở dài nhẹ nhàng, rồi khẽ mỉm cười:
- Vệ Nhiên, phụ hoàng rất vui khi thấy con có niềm đam mê với khoa học và công nghệ. Những cỗ máy mà con nói đến, một ngày nào đó, con sẽ có thể tạo ra chúng. Nhưng để làm được điều đó, con cần phải học hỏi không ngừng, cần phải hiểu được giá trị của sự sáng tạo và làm việc chăm chỉ. Khoa học sẽ giúp Đại Nam mạnh mẽ, nhưng chính con sẽ là người tạo ra sự khác biệt.

Nguyễn Hải dừng lại một chút, để cho những lời nói ấy thấm sâu vào tâm trí Vệ Nhiên. Cậu hiểu rằng, chỉ có sự kiên trì và đam mê không ngừng trong học hỏi mới có thể đưa đất nước này phát triển và mạnh mẽ. Cậu không muốn chỉ dạy con những lý thuyết suông, mà cậu muốn Vệ Nhiên hiểu rằng, chính những nỗ lực của bản thân, những sáng tạo không ngừng sẽ là chìa khóa giúp đất nước vươn tới sự thịnh vượng.
Vệ Nhiên ngồi im lặng một lúc, đôi mắt cô bé nhìn xa xăm như đang suy nghĩ về những lời của cha. Cô bé hiểu rằng, con đường mà cha chỉ ra không dễ dàng, nhưng lại vô cùng quan trọng. Cô bé biết mình cần phải nỗ lực, không chỉ học tập chăm chỉ mà còn phải tìm ra cách áp dụng những gì học được vào thực tế, để tạo ra những cỗ máy và công trình vĩ đại có thể giúp ích cho đất nước. Cô bé gật đầu, trong lòng đã hình thành một quyết tâm mới.
Nguyễn Hải không chỉ dạy cho các con về khoa học, về c·hiến t·ranh, về chính trị mà còn rất chú trọng đến việc giáo dục về lòng yêu nước. Cậu luôn nhấn mạnh rằng, một người lãnh đạo thực sự phải yêu nước, phải trân trọng giá trị của lịch sử và văn hóa dân tộc, phải luôn nghĩ đến lợi ích của đất nước và dân tộc trước hết. Chính tình yêu đất nước, lòng kiên định và khát khao bảo vệ tổ quốc sẽ tạo nên một lãnh đạo sáng suốt và có trách nhiệm.
Một buổi tối, khi ánh đèn dầu mờ ảo chiếu sáng căn phòng, ba cha con quây quần bên nhau, những âm thanh trò chuyện nhẹ nhàng, hòa cùng không gian tĩnh lặng. Nguyễn Hải ngồi giữa hai con, ánh mắt cậu nhìn vào đôi mắt sáng ngời của Bảo Thiên và Vệ Nhiên, đôi tay đặt trên bàn, giọng nói ấm áp nhưng đầy trách nhiệm:
- Phụ hoàng không thể biết trước điều gì sẽ xảy ra trong tương lai, nhưng phụ hoàng chắc chắn một điều rằng đất nước này cần những người lãnh đạo có tâm và có tài. Phụ hoàng hi vọng rằng các con sẽ yêu thương đất nước này như cách phụ hoàng đang làm, sẽ là những người tiếp bước phụ hoàng trong việc bảo vệ và xây dựng Đại Nam.
Lời nói của Nguyễn Hải như một lời thề, một lời cam kết đầy nghiêm túc mà ông dành cho các con. Bảo Thiên và Vệ Nhiên lắng nghe, mỗi đứa đều cảm nhận được niềm tin và kỳ vọng của cha. Mặc dù còn nhỏ, nhưng chúng hiểu rằng một ngày nào đó, khi đất nước cần, chúng sẽ phải đứng lên, sẵn sàng bảo vệ và phát triển đất nước, tiếp nối công cuộc mà cha đã bắt đầu.
Nguyễn Hải không chỉ dạy cho các con về việc làm thế nào để trở thành một nhà lãnh đạo, mà còn giáo dục chúng về việc làm sao để trở thành những con người có tầm nhìn, có đạo đức và có lòng yêu nước mãnh liệt. Cậu luôn nói rằng, những người lãnh đạo chân chính không chỉ là những người có khả năng về quân sự hay chính trị, mà họ còn phải biết quan tâm đến lợi ích chung của cả dân tộc, biết trân trọng những giá trị văn hóa, những giá trị truyền thống của đất nước.
Thời gian cứ thế trôi đi, nhưng những bài học mà Nguyễn Hải dạy bảo vẫn vẹn nguyên trong lòng Vệ Nhiên và Bảo Thiên. Dù mỗi đứa có những đam mê riêng biệt, nhưng cả hai đều thấu hiểu sứ mệnh của mình đối với đất nước. Những buổi sáng thức dậy sớm bên những cuốn sách, những buổi tối bên ánh đèn dầu học bài và những cuộc trò chuyện với cha đã dạy cho chúng rằng tương lai của Đại Nam không phải chỉ dựa vào những chiến lược quân sự, mà còn phải dựa vào sự sáng tạo, sự phát triển của khoa học và công nghệ.
Ngày qua ngày, Nguyễn Hải kiên trì và bền bỉ truyền dạy những giá trị ấy cho các con. Cậu biết rằng những bài học không phải lúc nào cũng được ghi nhớ ngay lập tức, nhưng rồi sẽ có một ngày, khi đất nước cần, Vệ Nhiên và Bảo Thiên sẽ đứng lên, trở thành những người lãnh đạo sáng suốt, tiếp nối công cuộc bảo vệ và phát triển Đại Nam. Và trong trái tim của chúng, ngọn lửa yêu nước mà cha đã thắp lên sẽ không bao giờ tắt, mà chỉ ngày càng bùng cháy mạnh mẽ hơn, dẫn dắt chúng đến một tương lai tươi sáng hơn, một Đại Nam hùng mạnh và thịnh vượng.