Chương 36: Những Áp Lực Từ Bên Ngoài.
Xuyên Về Thời Tự Đức.
Tác giả: Lưu Huỳnh Phát.
Năm 1855, Đại Nam đứng trước những biến chuyển lớn mà chưa ai có thể lường trước được. Nước Pháp với sức mạnh hùng hậu và những chiến lược tinh vi, đang dần đẩy mạnh ảnh hưởng tại các nước phương Đông. Các t·àu c·hiến của bọn chúng xuất hiện dày đặc tại các vùng biển trọng yếu, những sứ thần và thương nhân phương Tây không ngừng gia tăng áp lực lên triều đình Đại Nam, với những yêu cầu mà nếu không được đáp ứng, sẽ tạo ra những căng thẳng, thậm chí có thể dẫn đến xung đột vũ trang. Tình hình đe dọa không chỉ đến từ ngoại xâm mà còn từ nội bộ, khi những quyết định của hoàng đế Nguyễn Hải sẽ phải đối mặt với những thử thách khó khăn, mà cậu chưa từng hình dung hết được.
Nguyễn Hải không phải là người thiếu kinh nghiệm. Cậu đã chứng kiến bao thăng trầm, từ những ngày còn trẻ đến khi trở thành hoàng đế, cậu đã học được cách đối phó với những thử thách từ bên ngoài lẫn bên trong đất nước. Nhưng sự hiện diện của các lực lượng phương Tây ngày càng rõ rệt, và cậu biết rằng thời gian đang không đứng về phía mình. Những cải cách mà cậu đã thực hiện trong suốt những năm qua, từ quân sự đến hành chính, dù có phần nào giúp Đại Nam trở nên vững vàng hơn, nhưng dẫu sao, chúng vẫn chưa đủ để đối đầu với một thế lực mạnh mẽ như Pháp. Cậu hiểu rằng, để bảo vệ đất nước, Đại Nam cần phải chuẩn bị không chỉ về quân sự mà còn về ngoại giao, và không thể tiếp tục trì hoãn.
Một sáng tháng 4 năm 1855, không khí trong Đại Nội dường như nặng nề hơn bao giờ hết. Nguyễn Hải triệu tập một cuộc họp khẩn cấp với các quan đại thần, tướng lĩnh và các cố vấn hàng đầu trong triều. Mọi người bước vào phòng họp, mỗi người đều mang trong mình những lo âu riêng, và không khí trở nên căng thẳng. Lời thì thầm, ánh mắt dò xét lẫn nhau, tất cả đều hiểu rằng đây là cuộc họp mà vận mệnh của đất nước có thể sẽ được định đoạt. Nguyễn Hải, vẫn giữ được sự bình tĩnh và sắc bén của một người lãnh đạo, đứng lên và nhìn khắp lượt vào những gương mặt đầy nghiêm túc trước mặt mình.
Cậu lên tiếng, giọng nói bình thản nhưng đầy uy nghiêm, khiến không gian trong phòng như ngưng đọng:
- Các khanh đều đã chứng kiến những động thái gần đây của Pháp. Họ không còn chỉ là những đối tác thương mại, mà đã bắt đầu có những hành động rõ ràng nhằm gây sức ép lên Đại Nam. Nếu chúng ta không sớm có biện pháp đối phó, e rằng sẽ khó tránh khỏi một cuộc xâm lược. Các khanh có nhận thức được điều đó không?
Trong phòng họp, Phan Thanh Giản, một trong những đại thần kỳ cựu và khôn ngoan nhất của triều đình, đứng dậy, ánh mắt ông trầm tư nhưng đầy thuyết phục:
- Thưa bệ hạ, thần cho rằng chúng ta cần phải duy trì các biện pháp ngoại giao một cách khôn ngoan. Chúng ta không muốn c·hiến t·ranh, nhưng cũng không thể để mình bị ép vào thế phải nhượng bộ. Dù gì, ngoại giao cũng nên là bước đi đầu tiên, trước khi nghĩ đến việc dùng sức mạnh quân sự.

Nguyễn Hải lắng nghe, đôi mắt cậu sáng lên khi nghe Phan Thanh Giản nói. Cậu biết, những lời này không phải không có lý. Nhưng cũng chính trong lòng cậu, có một sự lo âu về sự bất lực của ngoại giao trong bối cảnh hiện nay. Những mối quan hệ với các cường quốc phương Tây là rất quan trọng, nhưng liệu Đại Nam có đủ sức mạnh để bảo vệ mình nếu chỉ trông cậy vào ngoại giao? Cậu không muốn, cũng không thể để Đại Nam rơi vào cảnh bị kẻ thù chèn ép mà không có phương án đối phó rõ ràng.
Sau một thoáng im lặng, Nguyễn Hải quay sang Phạm Phú Thứ, một viên quan uy tín trong triều, nổi tiếng với tài năng ngoại giao và am hiểu về các vấn đề quốc tế. Cậu hỏi:
- Khanh hãy soạn một kế hoạch chi tiết về việc cử sứ thần đến các nước lớn. Chúng ta cần phải xây dựng mối quan hệ với các quốc gia Đông Á như Nhật Bản và Triều Tiên, đồng thời làm rõ lập trường của Đại Nam đối với Pháp. Trẫm muốn Đại Nam không chỉ là một quốc gia có quan hệ ngoại giao mà còn là một đối tác tiềm năng, không phải một thuộc địa dễ nuốt.
Phạm Phú Thứ cúi đầu, lòng thầm hiểu rõ rằng đây là một nhiệm vụ không hề dễ dàng. Cậu biết rằng, với những mối quan hệ mà Nguyễn Hải đã xây dựng trong suốt thời gian qua, Đại Nam không thể cứ tự mình đứng riêng một góc mà không có sự hỗ trợ từ các đồng minh. Một đất nước có thể yếu về quân sự nhưng mạnh về ngoại giao vẫn có thể đứng vững. Phạm Phú Thứ đã bắt đầu suy nghĩ về kế hoạch của mình, quyết tâm không để Đại Nam rơi vào tay kẻ thù.
Cuộc họp về ngoại giao kết thúc, nhưng Nguyễn Hải không ngừng suy nghĩ về vấn đề quân sự. Cậu biết rằng, dù có khéo léo đến đâu trong việc đàm phán, nếu không có đủ sức mạnh để tự vệ, mọi nỗ lực đều có thể đổ sông đổ biển. Vì thế, ngay sau đó, cậu triệu tập Lê Định và Tôn Thất Thuyết, hai vị tướng tài ba trong triều, và giao cho họ một nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Nguyễn Hải nói:
- Các khanh phải đảm bảo rằng mọi tuyến phòng thủ ven biển của Đại Nam đều sẵn sàng. Đà Nẵng, Hải Phòng, Hội An sẽ là những nơi đầu tiên bị t·ấn c·ông nếu kẻ thù xâm lược. Trẫm muốn các khanh bảo vệ vững chắc từng pháo đài, từng chiến tuyến. Không thể để kẻ thù đặt chân lên đất liền.
Tôn Thất Thuyết, với sự quyết đoán và cương trực của mình, đáp lại ngay:
- Thưa bệ hạ, thần sẽ đích thân giá·m s·át việc huấn luyện q·uân đ·ội và bảo đảm rằng các chiến lược phòng thủ sẽ được triển khai hiệu quả nhất. Những yếu điểm trong phòng thủ sẽ được giải quyết ngay lập tức.
Nguyễn Hải hài lòng gật đầu, cậu biết Tôn Thất Thuyết là người mà mình có thể tin tưởng. Tinh thần và sự quyết đoán của ông sẽ là yếu tố không thể thiếu trong cuộc chiến sắp tới. Lê Định, người có khả năng tổ chức và quản lý xuất sắc, cũng nhận trách nhiệm cung cấp hậu cần và v·ũ k·hí cho q·uân đ·ội. Những khẩu pháo mới nhập từ phương Tây được nhanh chóng lắp đặt tại các cứ điểm quan trọng, trong khi các xưởng đúc v·ũ k·hí trong nước tăng cường sản xuất.
Ngày tháng trôi qua, không khí trong triều đình càng trở nên căng thẳng hơn. Những t·àu c·hiến của Pháp vẫn tiếp tục tiến gần các bờ biển Đại Nam, như một lời nhắc nhở về sự đe dọa luôn rình rập. Nhưng trong lòng Nguyễn Hải, dù có lo lắng, cậu vẫn không hề hoang mang. Cậu biết rằng mỗi quyết định của mình phải thật cẩn trọng, mỗi bước đi phải được suy tính kỹ lưỡng. Đại Nam có thể chưa đủ mạnh để đối đầu trực diện với Pháp, nhưng với sự chuẩn bị chu đáo về quân sự và ngoại giao, cậu hy vọng rằng đất nước này sẽ có đủ sức mạnh để đứng vững.

Mỗi lần nghĩ đến c·hiến t·ranh, Nguyễn Hải không khỏi cảm thấy rùng mình. Nhưng trong thế giới đầy rẫy những mối đe dọa này, sự chuẩn bị là tất cả những gì cậu có thể làm, và cậu sẽ làm hết sức mình. Cậu hy vọng rằng, trong khi chờ đợi, Đại Nam sẽ có đủ thời gian để tăng cường sức mạnh, và nếu cuộc chiến đến, đất nước này sẽ không phải rơi vào tay kẻ thù.
Nguyễn Hải thức dậy trong bóng tối mịt mùng của một đêm đông, không phải vì cơn ác mộng hay cơn đau thể xác, mà vì một thứ nặng nề hơn nhiều, đó là sự lo âu về tương lai của Đại Nam. Cậu đã không thể chợp mắt trong nhiều đêm liên tiếp, đầu óc quay cuồng với những câu hỏi chưa có lời đáp. Dù đã cố gắng, nhưng cậu không thể quên được những tin tức về sự bành trướng của đế quốc Pháp. Quân đội Pháp mạnh mẽ, dày dạn kinh nghiệm, và họ đã sẵn sàng đặt Đại Nam vào tầm ngắm.
Nguyễn Hải thở dài, ánh mắt thâm trầm, sắc lạnh. Cậu biết rằng sự thay đổi của thế giới đang đến, không thể tránh khỏi. Dù thế nào, Đại Nam cũng sẽ không thể đứng ngoài cuộc. Những làn sóng của lịch sử đã bắt đầu dâng cao, và cậu không thể đứng yên chờ đợi cơn sóng ấy ập đến. Một đất nước hùng mạnh không chỉ là một đất nước có sức mạnh quân sự, mà còn là một đất nước có khả năng đứng vững trước mọi cám dỗ và nguy hiểm. Đó là điều mà Nguyễn Hải, từ sâu thẳm trong tâm can biết rõ.
Đêm ấy, trong thư phòng tĩnh mịch, nơi những ngọn đèn dầu cháy lụi tạo nên một không gian mờ mịt, Nguyễn Hải gọi Nguyễn Trường Tộ, người mà cậu đã giao nhiệm vụ nghiên cứu và tìm hiểu về quân sự phương Tây, để trao đổi một cách riêng tư. Trường Tộ, người nổi tiếng vì tài năng và tinh thần học hỏi, là người mà cậu tin tưởng nhất vào thời điểm này. Khi Trường Tộ bước vào phòng, bóng dáng ông thấp thoáng trong ánh sáng le lói từ ngọn đèn dầu, Nguyễn Hải ngẩng lên nhìn, ánh mắt lộ rõ sự quyết tâm nhưng cũng không thiếu phần lo lắng.
Nguyễn Hải khẽ thở dài, giọng cậu trầm xuống, mang theo nỗi suy tư khó tả:
- Khanh nghĩ sao về quân Pháp? Chúng ta có cơ hội chiến thắng nào nếu xung đột xảy ra?
Trường Tộ không vội trả lời, ông dừng lại một chút, ánh mắt nhìn xa xăm như thể đang suy ngẫm thật kỹ về câu hỏi. Trong suốt nhiều tháng qua, ông đã nghiên cứu không chỉ về sức mạnh quân sự mà còn về chiến thuật, cách thức tổ chức của q·uân đ·ội Pháp. Trường Tộ không phải là người dễ dàng ngả theo những cảm tính, vì thế câu trả lời của ông luôn đi sâu vào thực tế, không hề khoan nhượng:
- Bẩm bệ hạ, thần không dám nói quá, nhưng quân Pháp quả thật là một đối thủ đáng gờm. Sức mạnh quân sự của họ là không thể xem nhẹ. Từ t·àu c·hiến cho đến pháo binh, từ những cỗ máy c·hiến t·ranh hiện đại đến chiến thuật linh hoạt, tất cả đều tạo nên một q·uân đ·ội mạnh mẽ và khó đánh bại. Họ đã đánh bại nhiều quốc gia có nền quân sự hùng hậu, và không ai có thể phủ nhận sự vượt trội của họ trên chiến trường.

Nguyễn Hải lắng nghe từng lời của Trường Tộ, nhưng không hề tỏ ra e ngại. Cậu hiểu rằng nếu muốn bảo vệ Đại Nam, sự chuẩn bị phải thật cẩn trọng và toàn diện. Tuy nhiên, Trường Tộ chưa dừng lại ở đó. Ông tiếp tục, dù có chút ngập ngừng nhưng trong giọng nói vẫn chứa đầy sự tự tin và quyết tâm:
- Tuy nhiên, thần cũng tin rằng chúng ta không hoàn toàn vô vọng. Dù quân Pháp mạnh mẽ, chúng ta lại có những lợi thế riêng. Địa hình của Đại Nam, những khu vực rừng núi hiểm trở, sẽ là những yếu tố quan trọng giúp chúng ta có thể chống lại quân Pháp bằng c·hiến t·ranh du kích. Chúng ta không thể đánh trực diện với họ trên những chiến trường lớn, nhưng chúng ta có thể làm cho họ mệt mỏi, khiến họ không thể kiểm soát được mọi khu vực. Và nếu có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về cả quân sự lẫn tinh thần, chúng ta sẽ có cơ hội.
Nguyễn Hải gật đầu, cậu luôn tin vào sức mạnh của lòng dân và những con người quả cảm trong đất nước này. Dù quân Pháp mạnh mẽ nhưng nếu có sự đoàn kết và chiến lược hợp lý, Đại Nam sẽ không b·ị đ·ánh bại:
- Vậy thì bắt đầu từ bây giờ. Trẫm muốn khanh viết một bản đề xuất chi tiết về cách đối phó với quân Pháp, từ chiến lược phòng thủ ven biển đến các kế hoạch rút lui và phản công. Chúng ta không thể để mình bất ngờ khi nguy cơ đến gần.
Trường Tộ cúi đầu, cảm nhận được sự nghiêm trọng trong mệnh lệnh của Nguyễn Hải. Dù ông biết rằng việc chuẩn bị cho một cuộc chiến không dễ dàng, nhưng đây là cơ hội để ông thể hiện tài năng, để bảo vệ Đại Nam trước những hiểm họa. Ông đứng dậy, rời khỏi thư phòng với những suy nghĩ và kế hoạch đang dần hình thành trong đầu.
Trong suốt thời gian tiếp theo, Nguyễn Hải không chỉ tập trung vào quân sự mà còn nhận ra rằng sức mạnh lớn nhất của Đại Nam không chỉ nằm ở q·uân đ·ội, mà còn ở lòng dân. Cậu quyết định tổ chức các buổi lễ lớn khắp các vùng miền trong cả nước, đặc biệt là tại kinh thành Huế, để kêu gọi sự đoàn kết, khơi dậy tinh thần yêu nước và lòng trung thành với đất nước.
Một trong những buổi lễ lớn nhất được tổ chức tại quảng trường trước cung điện Huế. Hàng ngàn người dân từ các tầng lớp khác nhau, từ nông dân, thợ thủ công đến các thương nhân, đều có mặt. Nguyễn Hải đứng trên lễ đài, nhìn xuống biển người hùng hậu dưới chân. Lòng cậu tràn đầy tự hào, nhưng cũng không thiếu phần lo âu. Cậu biết rằng những lời nói của mình hôm nay sẽ quyết định rất nhiều đến sự đoàn kết của nhân dân trong tương lai.
- Thưa đồng bào, Đại Nam của chúng ta đang đứng trước những thử thách lớn. Nhưng trẫm tin rằng, với sự đoàn kết của toàn dân, không có thế lực nào có thể khuất phục chúng ta. Hãy cùng nhau bảo vệ đất nước, không chỉ bằng sức mạnh mà còn bằng lòng yêu nước và ý chí kiên cường. Chúng ta sẽ không lùi bước trước bất kỳ kẻ thù nào, bởi sức mạnh của chúng ta là sự gắn kết, là tình yêu nước sâu sắc trong mỗi trái tim người dân.
Những lời của Nguyễn Hải vang vọng khắp quảng trường, không chỉ làm dấy lên niềm tin mà còn thắp lên ngọn lửa trong lòng mỗi người dân. Họ không chỉ cảm nhận được sự quyết đoán của vị vua, mà còn cảm thấy như được tiếp thêm sức mạnh, một sức mạnh không thể bị dập tắt. Các thương nhân tự nguyện đóng góp tài chính để xây dựng q·uân đ·ội, các thợ thủ công và nông dân sẵn sàng tham gia các đội dân quân, bảo vệ đất nước từng ngóc ngách.
Tháng 12 năm 1855 đến gần, tình hình càng trở nên căng thẳng hơn. Đại Nam đã chuẩn bị kỹ lưỡng hơn bao giờ hết, không chỉ trong quân sự mà còn trong các lĩnh vực khác. Nguyễn Hải đã đưa ra những quyết định táo bạo, triển khai các công trình lớn, từ đồn bốt ven biển cho đến các tuyến giao thông huyết mạch. Mặc dù vậy, cậu không quên xây dựng một hệ thống tình báo vững mạnh, nhằm kịp thời phát hiện và đối phó với mọi nguy cơ.
Trong một cuộc họp cuối năm, khi các quan lại trong triều đình tụ họp đông đủ, Nguyễn Hải đứng lên, ánh mắt cậu sắc lạnh nhưng cũng đầy tự tin, giọng nói vang lên, mạnh mẽ và quyết đoán.
- Chúng ta không thể đoán trước được tương lai, nhưng chúng ta có thể chuẩn bị cho nó. Đại Nam sẽ không khuất phục. Hãy để thế giới thấy rằng Đại Nam chúng ta là một quốc gia mạnh mẽ và tự chủ. Đoàn kết là sức mạnh, và sức mạnh này sẽ giúp chúng ta vượt qua mọi thử thách. Các khanh, hãy cùng trẫm nắm chặt tay nhau, cùng nhau xây dựng Đại Nam ngày càng thịnh vượng.
Những lời của Nguyễn Hải như một lời thề với triều đình, với nhân dân và với lịch sử. Cậu muốn khẳng định rằng, dù con đường phía trước có chông gai, Đại Nam sẽ không bao giờ khuất phục. Một đất nước tự do, độc lập và mạnh mẽ sẽ luôn tồn tại, dù có phải đối mặt với bất kỳ khó khăn nào. Và dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Hải, Đại Nam sẽ đứng vững, bảo vệ được nền độc lập và không bị khuất phục.