Chương 32: Cải Thiện Lực Lượng.
Xuyên Về Thời Tự Đức.
Tác giả: Lưu Huỳnh Phát.
Năm 1852, trong bối cảnh nguy cơ xâm lược ngày càng rõ rệt, Nguyễn Hải, vị hoàng đế trẻ của Đại Nam, không thể ngồi yên nhìn đất nước đối mặt với mối nguy hiểm từ các thế lực ngoại bang. Những tin tức về việc các nước phương Tây ngày càng mở rộng phạm vi ảnh hưởng và sẵn sàng dùng sức mạnh để áp đặt chủ quyền lên các quốc gia yếu hơn đã đến tai triều đình. Vị hoàng đế trẻ nhận ra rằng, để bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ và nền độc lập của Đại Nam, chỉ có một q·uân đ·ội mạnh mẽ và một hệ thống phòng thủ vững chắc mới có thể giữ vững đất nước trước những cơn sóng xâm lăng.
Nguyễn Hải hiểu rằng, trong một thế giới đang thay đổi nhanh chóng, nếu không có một q·uân đ·ội hiện đại, tinh nhuệ, sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống thì Đại Nam sẽ không thể tồn tại trong cái thế giới đầy sóng gió ấy. Cậu quyết định thực hiện một cuộc cải cách quân sự sâu rộng, không chỉ dừng lại ở việc nâng cấp v·ũ k·hí hay tổ chức lại q·uân đ·ội, mà còn phải thay đổi tư duy c·hiến t·ranh, xây dựng một hệ thống phòng thủ toàn diện và hiện đại. Cải cách quân sự không chỉ là nhiệm vụ của riêng cậu mà là của cả một dân tộc, những người phải hiểu rằng chỉ có sức mạnh đoàn kết, quyết tâm bảo vệ đất nước mới giúp họ vượt qua cơn sóng dữ của lịch sử.
Sự thay đổi này không dễ dàng. Nhiều người trong triều đình và q·uân đ·ội vốn quen với cách tổ chức và chiến đấu truyền thống cảm thấy bất an. Họ lo sợ rằng những cải cách này sẽ làm mất đi bản sắc q·uân đ·ội Đại Nam, một q·uân đ·ội từng nổi tiếng với sự dũng cảm và lòng trung thành tuyệt đối. Tuy nhiên, Nguyễn Hải hiểu rằng để giữ được độc lập, phải có những bước đi mạnh mẽ và quyết đoán. Cậu không chỉ tập trung vào việc mua sắm v·ũ k·hí hiện đại từ phương Tây mà còn chú trọng đến việc huấn luyện lại binh sĩ, xây dựng một đội quân có khả năng chiến đấu linh hoạt, sáng tạo và hiểu rõ chiến thuật hiện đại.
Trong một buổi sáng mờ sương, tại hoàng cung, Nguyễn Hải triệu tập các tướng lĩnh trong triều để thảo luận về kế hoạch cải cách quân sự. Trong phòng họp, những chiếc đèn dầu tỏa ánh sáng mờ ảo, chiếu lên những khuôn mặt nghiêm nghị của các vị tướng. Cậu đứng lên, tay cầm một tấm bản đồ chiến lược, giọng nói quyết đoán vang lên:
- Trẫm không muốn các tướng quân chỉ biết chiến đấu bằng lòng dũng cảm. Chiến trường ngày nay không còn là nơi của những trận chiến ngẫu hứng. Đây là nơi của chiến thuật, của hoả lực, của những quyết định nhanh chóng và chính xác. Chúng ta phải học cách biến mỗi trận chiến thành một bàn cờ, nơi chúng ta luôn nắm thế chủ động, luôn tạo ra những đòn t·ấn c·ông bất ngờ, khiến kẻ thù không thể lường trước.
Những lời của Nguyễn Hải như một lời kêu gọi khẩn cấp, đánh thức tất cả các tướng lĩnh khỏi những suy nghĩ bảo thủ. Họ nhận ra rằng chỉ có cách duy nhất để Đại Nam đứng vững trong bối cảnh quốc tế đang thay đổi là phải tiến hành một cuộc cách mạng quân sự toàn diện, không chỉ về v·ũ k·hí mà còn về chiến thuật, phương thức chiến đấu. Ngay sau cuộc họp này, các tướng lĩnh bắt đầu đẩy mạnh công tác huấn luyện, yêu cầu các đơn vị q·uân đ·ội không chỉ nâng cao thể lực mà còn phải làm quen với chiến thuật hiện đại, học cách phối hợp nhịp nhàng giữa các binh chủng.
Khi các đơn vị q·uân đ·ội được huấn luyện, các cánh đồng trống ở các tỉnh Huế, Gia Định, Nghệ An… trở thành những sân tập lớn. Những tiếng chân quân lính bước rộn ràng trên đất, hòa cùng t·iếng n·ổ của đại bác vang vọng khắp không gian, dội lên một nhịp điệu c·hiến t·ranh mới. Cùng lúc đó, các xưởng v·ũ k·hí trong nước được cải tổ, sản xuất ra những khẩu súng trường mới, những khẩu pháo cỡ lớn và các loại v·ũ k·hí hiện đại theo mẫu mã phương Tây. Nguyễn Hải yêu cầu không chỉ thay đổi v·ũ k·hí mà còn phải xây dựng một đội ngũ chiến thuật tinh nhuệ, làm chủ các phương tiện chiến đấu mới.

Một trong những tướng lĩnh xuất sắc trong công cuộc cải cách q·uân đ·ội là Tôn Thất Thuyết. Ông được giao nhiệm vụ chỉ huy các đơn vị luyện tập với các loại v·ũ k·hí mới. Trong một buổi diễn tập tại một bãi đất trống, ông đứng trên đỉnh đồi, quan sát những hàng ngũ binh sĩ đang luyện tập, ánh mắt ông sắc bén như nhìn thấu mọi ngóc ngách của chiến trường. Ông giơ tay chỉ vào những khẩu đại bác mới, giọng nói mạnh mẽ:
- Những khẩu súng này không chỉ là công cụ chiến đấu, mà là niềm tin của triều đình đặt vào các binh lính. Hãy sử dụng chúng để bảo vệ đất nước, bảo vệ gia đình của các bạn.
Từng lời nói của ông như thúc đẩy niềm tự hào, khơi dậy trong mỗi người lính một lòng quyết tâm sắt đá. Những viên đạn, những bước đi, những pha tác chiến đều trở nên nhuần nhuyễn, như thể họ đã sẵn sàng đối mặt với mọi thử thách phía trước. Các binh sĩ dần dần làm quen với chiến thuật phối hợp giữa bộ binh, kỵ binh, pháo binh và thủy quân. Mỗi đơn vị đều có những bài huấn luyện riêng biệt, chú trọng vào việc nâng cao kỹ năng chiến đấu trong từng tình huống cụ thể.
Để củng cố sức mạnh quốc phòng, Nguyễn Hải không chỉ tập trung vào q·uân đ·ội mà còn ra lệnh xây dựng một hệ thống phòng thủ kiên cố dọc theo các tuyến ven biển, nơi có nguy cơ xâm lược cao nhất. Phan Thanh Giản, một trong những trí thức nổi bật của triều đình, được giao nhiệm vụ thiết kế và xây dựng các pháo đài chiến lược này. Phan Thanh Giản, với sự am hiểu về chiến thuật và chiến lược, cùng các kỹ sư tài năng, đã khảo sát khắp các vùng biển và dọc theo các bờ biển hiểm yếu. Một ngày cuối thu, ông đứng trên bãi biển Đà Nẵng, mắt nhìn xa xăm về phía biển khơi mênh mông, nơi những cơn sóng vỗ vào bờ mà không thể làm xao động được tâm trí ông. Ông chỉ tay về phía xa, nơi những ngọn núi cao đang vươn lên và nói với các kỹ sư:
- Các pháo đài này không chỉ cần kiên cố về mặt vật lý, mà phải được đặt ở những vị trí chiến lược, có thể kiểm soát toàn bộ cửa biển. Mỗi viên gạch, mỗi khẩu pháo, mỗi tấm ván của công trình đều phải được tính toán cẩn thận. Chúng ta không thể để bất kỳ một lỗ hổng nào, bởi nếu có sơ suất, chúng ta sẽ phải trả giá bằng sự sụp đổ của cả đất nước.
Những công trình phòng thủ kiên cố này dần dần mọc lên, không chỉ là nơi trú quân mà còn là biểu tượng của sức mạnh và ý chí chiến đấu không khuất phục của Đại Nam. Các pháo đài như Điện Hải và An Hải tại Đà Nẵng được gia cố, tạo thành những điểm tựa vững chắc cho q·uân đ·ội. Nguyễn Hải thường xuyên đích thân kiểm tra công trình và động viên đội ngũ thi công. Cậu hiểu rằng mỗi viên gạch, mỗi công đoạn hoàn thiện không chỉ là bước đi về mặt vật chất mà còn là lời khẳng định quyết tâm bảo vệ đất nước.
Một lần, khi đứng trên một đỉnh đồi nhìn về phía biển xanh thẳm, Nguyễn Hải cất lời đầy cảm xúc:
- Những bức tường này không chỉ bảo vệ bờ biển, mà còn bảo vệ lòng tự hào và độc lập của Đại Nam.
Với sự lãnh đạo quyết liệt của Nguyễn Hải, q·uân đ·ội Đại Nam không chỉ mạnh mẽ hơn mà còn có thể đối phó hiệu quả với những thử thách phía trước. Cùng với việc củng cố các công trình phòng thủ trên đất liền, cậu còn chú trọng vào việc xây dựng lực lượng hải quân và đội tuần duyên bảo vệ biên giới biển đảo của Đại Nam.

Lê Đình Lý, một vị tướng có kinh nghiệm chiến đấu trên biển, được giao nhiệm vụ chỉ huy lực lượng tuần duyên. Dưới sự lãnh đạo của ông, các đội t·àu c·hiến được trang bị đầy đủ v·ũ k·hí và lương thực cho những chuyến tuần tra dài ngày. Lê Đình Lý thường xuyên huấn luyện các binh sĩ, nhắc nhở họ về tầm quan trọng của biển đối với an ninh quốc gia. Trong một buổi huấn luyện, ông đứng trên boong tàu, nhìn vào ánh mắt kiên định của các binh sĩ và nói:
- Biển cả không chỉ là nơi sinh kế của dân ta, mà còn là chiến trường đầu tiên nếu giặc đến. Mỗi con tàu của các anh chính là một pháo đài di động. Hãy bảo vệ biển đảo như bảo vệ chính ngôi nhà của mình.
Với sự kết hợp giữa truyền thống và công nghệ hiện đại, lực lượng hải quân của Đại Nam dần trở thành một lực lượng mạnh mẽ, bảo vệ chủ quyền biển đảo, sẵn sàng đối phó với mọi mối nguy từ bên ngoài.
Với những cải cách mạnh mẽ và quyết liệt của Nguyễn Hải, q·uân đ·ội Đại Nam không chỉ trở nên mạnh mẽ hơn mà còn có thể đối phó hiệu quả với mọi thử thách. Những bước đi táo bạo này đã chuẩn bị cho Đại Nam một kỷ nguyên mới, một kỷ nguyên đầy bất trắc và thách thức, nhưng cũng tràn đầy hi vọng về sự độc lập và tự do.
Trong những năm tháng đầu tiên của triều đại mới, Nguyễn Hải, một người lãnh đạo trẻ tuổi nhưng đầy tầm nhìn, đã đặt nền móng cho một chương mới trong sự phát triển của Đại Nam. Trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến những biến động không ngừng, khi các quốc gia phương Tây, với sức mạnh quân sự và công nghệ vượt trội, đang từng bước lan rộng ảnh hưởng của mình trên khắp các châu lục, Nguyễn Hải thấu hiểu rằng một trong những yếu tố quan trọng nhất để bảo vệ độc lập và sự trường tồn của đất nước chính là xây dựng một đội ngũ chỉ huy quân sự vững mạnh, tài giỏi và có khả năng đối phó với những thách thức ngày càng phức tạp.
Ngay từ khi lên nắm quyền, cậu nhận thức rõ ràng rằng sức mạnh quân sự không chỉ đơn giản là số lượng binh lính hay v·ũ k·hí, mà còn là trí tuệ, là khả năng lãnh đạo và sự đoàn kết trong lòng q·uân đ·ội. Với một đất nước nhỏ bé như Đại Nam, một đội ngũ chỉ huy sáng suốt, biết nhìn xa trông rộng sẽ là chìa khóa quyết định sự thành bại trong mọi trận chiến, dù đối thủ có mạnh đến đâu. Cậu quyết tâm xây dựng một đội ngũ không chỉ giỏi về chiến thuật mà còn phải thấm nhuần tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường và lòng dũng cảm, bởi lẽ chỉ khi q·uân đ·ội thực sự gắn kết với đất nước, với nhân dân, họ mới có thể sẵn sàng hy sinh vì sự tồn vong của quốc gia.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc đào tạo đội ngũ chỉ huy, Nguyễn Hải đã bắt đầu thực hiện cải cách một cách bài bản. Cậu không chỉ tìm kiếm những người tài giỏi từ các dòng họ danh giá, những gia đình đã có truyền thống võ nghiệp, mà còn không bỏ qua những người dân bình thường có tài năng tiềm ẩn nhưng chưa được khám phá. Chính vì vậy, những lớp học quân sự, những buổi huấn luyện chiến thuật bắt đầu được tổ chức khắp các tỉnh thành, và trung tâm của các khóa học này chính là thành phố Huế.
Tại Huế, Phạm Phú Thứ, một trong những tướng lĩnh giàu kinh nghiệm và hiểu biết sâu sắc về chiến lược quân sự, được giao nhiệm vụ quan trọng. Ông không chỉ là một nhà chiến lược sắc bén, mà còn là một người thầy tận tụy, người đã dành cả cuộc đời mình để nghiên cứu và truyền đạt những bài học c·hiến t·ranh quý báu cho thế hệ sau. Mỗi buổi học dưới sự chỉ dạy của Phạm Phú Thứ không chỉ là những buổi thảo luận về lý thuyết mà còn là những bài học thực tế, những tình huống chiến đấu được đưa ra để học viên có thể ứng dụng ngay trong hoàn cảnh cụ thể.
Phạm Phú Thứ luôn khẳng định rằng chiến thắng không chỉ là việc đánh bại kẻ thù mà còn là khả năng tự vệ, khả năng giữ vững lòng dân và đoàn kết q·uân đ·ội. Chúng ta phải học từ lịch sử, nhưng cũng phải tìm ra con đường riêng của mình. Lời nói của ông như một ngọn lửa, truyền cảm hứng cho những người lính trẻ, khơi dậy trong họ sự tự tin và khát khao bảo vệ đất nước. Ông thường xuyên nhắc nhở các học viên rằng, trong c·hiến t·ranh, không phải lúc nào chúng ta cũng có thể giành chiến thắng, nhưng bằng sự chuẩn bị kỹ càng, kiên nhẫn và chiến lược phù hợp, thất bại có thể trở thành cơ hội để rút kinh nghiệm và làm mới mình.

Những buổi học chiến thuật với Phạm Phú Thứ đã giúp những chỉ huy trẻ hiểu rõ rằng, c·hiến t·ranh không phải là trò chơi, mà là sự đối đầu của những ý chí sắt đá. Họ phải sẵn sàng đối mặt với những tình huống khắc nghiệt, không chỉ bằng vũ lực mà còn bằng trí tuệ. Và hơn hết, họ phải hiểu rằng c·hiến t·ranh chỉ có thể thắng khi có sự chuẩn bị đầy đủ, từ tâm lý cho đến cơ sở vật chất. Những bài học về các cường quốc phương Đông như Trung Quốc, Nhật Bản, và những thất bại của họ trước các cuộc xâm lược từ phương Tây càng khiến các học viên nhận thức sâu sắc hơn về mối nguy hiểm đang cận kề.
Trong suốt thời gian đào tạo, Phạm Phú Thứ luôn nhấn mạnh:
- Chúng ta học từ lịch sử, nhưng không để lịch sử lặp lại. Chúng ta phải làm mới mình, phải có chiến lược riêng để bảo vệ đất nước.” Những lời này không chỉ là triết lý c·hiến t·ranh mà còn là lời nhắc nhở rằng, không phải mọi cuộc chiến đều có thể giành thắng lợi, nhưng chỉ có sự chuẩn bị cẩn thận mới tạo ra cơ hội.
Dưới sự chỉ đạo của Phạm Phú Thứ, hệ thống huấn luyện quân sự của Đại Nam ngày càng được hoàn thiện. Các lớp học chiến thuật, các bài giảng về phòng thủ, tác chiến trong điều kiện bất lợi, và các bài học về đức tính kiên cường của người lính trở thành nền tảng vững chắc cho các chỉ huy trẻ. Từ đó, họ không chỉ được trang bị kiến thức về c·hiến t·ranh mà còn được tôi luyện trong môi trường khắc nghiệt, giúp họ sẵn sàng đối mặt với mọi thử thách.
Tuy nhiên, cải cách quân sự của Nguyễn Hải không chỉ dừng lại ở việc đào tạo nhân lực. Cậu còn hiểu rằng, một đội ngũ chỉ huy giỏi mà không có những cơ sở vật chất vững mạnh thì cũng khó lòng đối phó với các thế lực ngoại xâm. Chính vì vậy, ngoài việc xây dựng đội ngũ chỉ huy tài ba, Nguyễn Hải còn quyết tâm cải thiện hệ thống phòng thủ của Đại Nam, đặc biệt là các công trình phòng thủ ven biển. Bởi trong bối cảnh Đại Nam đang đối mặt với nguy cơ xâm lược từ các cường quốc phương Tây, việc củng cố tuyến phòng thủ ven biển là nhiệm vụ vô cùng quan trọng.
Các pháo đài được xây dựng kiên cố dọc theo bờ biển, với những bức tường đá dày và hệ thống phòng thủ thông minh, giúp tăng cường sức mạnh phòng ngự. Những công trình này không chỉ là biểu tượng của sức mạnh quân sự mà còn là lời cảnh báo mạnh mẽ đối với mọi kẻ thù đang nhòm ngó Đại Nam. Bên cạnh đó, Nguyễn Hải còn đặc biệt chú trọng đến việc thành lập và huấn luyện lực lượng tuần duyên, nhằm kiểm soát và bảo vệ các vùng biển, các cửa khẩu quan trọng.
Một trong những dấu ấn quan trọng trong quá trình cải cách quân sự của Nguyễn Hải là việc thành lập các đội tuần duyên, những người lính này có nhiệm vụ không chỉ bảo vệ bờ biển mà còn phải sẵn sàng ứng phó với những tình huống đột ngột, đặc biệt là sự xuất hiện của các tàu thuyền ngoại quốc. Trong một buổi lễ ra mắt đội tuần duyên tại Hội An, Nguyễn Hải đã có bài phát biểu đầy nhiệt huyết, truyền cảm hứng cho mọi người dân, quân lính và cả những thương nhân, trí thức tham dự. Cậu nói:
- Chúng ta không thể chỉ dựa vào một vài người lính giỏi. Chiến tranh bảo vệ đất nước là trách nhiệm của tất cả chúng ta. Mỗi tấc đất của quê hương này đều phải được bảo vệ, và mỗi người dân đều có thể trở thành một chiến sĩ, vì chỉ khi đất nước mạnh, chúng ta mới có thể bảo vệ những gì chúng ta đang có.
Lời nói của Nguyễn Hải đã chạm đến trái tim của những người có mặt. Những người già, những bậc trưởng lão ở làng quê ven biển, dù tuổi tác đã cao, nhưng vẫn không ngừng động viên con cháu tham gia q·uân đ·ội, bởi họ hiểu rằng bảo vệ quê hương là trách nhiệm chung của cả dân tộc. Những thương nhân, những người đã làm giàu từ thương mại cũng không ngần ngại đóng góp tài chính để trang bị v·ũ k·hí cho q·uân đ·ội. Họ hiểu rằng sự thịnh vượng của họ chỉ có thể duy trì khi đất nước đủ mạnh để bảo vệ sự bình yên.
Cuối năm 1852, dưới sự chỉ huy của Nguyễn Hải, q·uân đ·ội Đại Nam đã có sự thay đổi đáng kể. Các đội ngũ chỉ huy không chỉ được đào tạo bài bản mà còn được trang bị đầy đủ các v·ũ k·hí hiện đại, từ súng trường đến pháo, những thứ mà nhiều quốc gia trong khu vực chưa có. Các pháo đài ven biển được xây dựng kiên cố, có khả năng chống lại những cuộc t·ấn c·ông từ biển. Lực lượng tuần duyên cũng được huấn luyện bài bản, sẵn sàng đối phó với mọi tình huống đột xuất.
Nguyễn Hải, đứng trên pháo đài Điện Hải, nhìn về phía biển khơi mênh mông, ánh mắt không chỉ chứa đựng nỗi lo lắng mà còn là niềm tin vững chắc vào sự chuẩn bị của mình và q·uân đ·ội. Cậu tự nhủ trong lòng rằng Đại Nam đã sẵn sàng. Nếu bão tố đến, chúng ta sẽ đối mặt như những con người Đại Nam và kiên cường. Không có gì có thể lay chuyển được chúng ta. Giữa không gian bao la của biển cả, lòng cậu tràn đầy niềm tin vào sức mạnh của một đất nước kiên cường, một q·uân đ·ội vững mạnh và một dân tộc không bao giờ chịu khuất phục.