Ngoại ô thành Uyên Lưu, hơn mười túp lều bằng bạt trắng mọc lên, dây thừng và cọc gỗ được cố định chắc chắn trên đất xung quanh bốn phía, miễn cưỡng chắn được gió rét mùa xuân lại ở bên ngoài.
Mỗi một túp lều đều nhận được một ổ than tổ ong để sưởi ấm mỗi ngày, hơn nửa tháng qua đi, nơi này đã thu nhận được gần 2 vạn người, còn có nhiều người dân lưu lạc không có nhà để về hơn nữa đang trên đường hướng về thành Uyên Lưu.
Chiêu Lập cũng là một kẻ trong số đó. Hắn vốn là con trai chi trưởng của một hộ gia đình trung lưu tại thành Nam Tế, từ nhỏ đã được tiếp nhận nền giáo dục tinh anh rất tốt, sau khi thành Nam Tế bị công phá, trưởng bối trong nhà của Chiêu Lập đều táng thân trong miệng của nhân thú.
Cho đến khi họ cẩn thận mà rời khỏi tầng hầm, ôm trong lòng một tia hy vọng có thể tìm được người nhà của mình thì thứ mà bọn họ đợi được lại chỉ có thi thể đã không còn hình người của người nhà mình.
Thế giới bên ngoài đầy tan hoang, phủ thành chủ đã bị san phẳng từ lâu, trong thương khố, đến một hạt lúa cũng không còn, khắp nơi đều là sự hỗn loạn, vô trật tự, đói kém và thương vong.
Gia tộc của Chiêu Lập cũng đã từng là tiểu quý tộc, tuy rằng có sa sút, thế nhưng vẫn giữ được tàn sản dồi dào và học thức, cùng với thể diện của người có xuất thân là quý tộc.
Thế nhưng chút tôn nghiêm này rất nhanh đã bị hiện thực vô tình hủy hoại tan nát.
Vì để cho mấy em trai em gái đang gào khóc có cơm để ăn, hắn không thể không từ bỏ sự lễ độ và toàn bộ tôn nghiêm của mình mà đi giành thức ăn với ăn mày và chó hoang.
Thế nhưng nhanh chóng sau đó, toàn bộ những thứ mà có thể vơ vét được trong thành Nam Tế đều bị thổi sạch không còn lại gì, họ không thể không từ bỏ gia viên kinh doanh từ mấy đời mà bước lên con đường lang thang lạ lẫm.
Còn về tin tức về thành Uyên Lưu, đúng vào lúc đó truyền đến được tai của Chiêu Lập.
Lúc đầu, hắn vốn không tin rằng cái ngôi thành nhỏ nghèo khổ hơn thành Nam Tế này có bản lĩnh gì mà có thể đánh bại được nhân thú, mà còn thừa sức để thu nạp dân lang thang.
Thế nhưng dưới ánh mắt mong chờ của đám em, hắn mới không hề do dự mà đưa theo những người nhà còn lại, tham gia vào đại quân dân cơ nhỡ cuồn cuộn đang hướng về phía thành Uyên Lưu.
Trên đường đi, họ dựa vào quả dại, vỏ cây và chim rừng để chống đói, con đường xa xôi mài mòn hai chân, quần áo quấn quanh người cũng rách rưới bẩn thỉu vô cùng.
Ba chữ thành Uyên Lưu này tựa như một hy vọng hão huyền, chèo chống lấy hơi thở cuối cùng của bọn họ. Nếu như cái hy vọng này bị dập tắt rồi thì sẽ có vô số dân tị nạn khác cùng cảnh ngộ như họ đói chết trong tuyệt vọng.
Sau mười mấy ngày đi đường, một nhà của Chiêu Lập cuối cùng cũng sống sót mà trông thấy được bức tường thành của thành Uyên Lưu.
Lúc đó, mặt trời đang xuống núi, bức tường thành cao lớn và kiên cố sừng sững dưới ánh chiều tà, bị máu tươi và sương tuyết thấm đượm thành một màu sắc rỉ sét đầy tang thương, các binh sĩ của vệ đội ngẩng đầu ưỡn ngực, tác phong quân nhân nghiêm chỉnh đang tuần tra tới lui trên đầu thành và trước cổng thành.
Vô số những túp lều không đếm hết được trùng điệp san sát nhau dưới tường thành, mọi người cùng nhau làm việc, rất nhiều dân lưu lạc đang di chuyển tuy chậm nhưng vô cùng trật tự trong một lối đi được dựng lên bằng cọc gỗ, tiếng khóc, tiếng cười, tiếng thét xen lẫn với nhau tạo thành một bản giao hưởng ồn ào, vọng lên đến trời xanh.
Thần sắc trên mặt của mọi người hiện rõ sự sống động, không còn sự tê liệt không cảm xúc như lúc trên đường đến đây nữa, ánh hào quang đẹp đẽ đã khoát lên cho họ một quầng sáng mờ, tựa như đã dứt khoát sinh ra cho họ một hy vọng mới.
Lời đồn thế nhưng lại là sự thật!
Chiêu Lập vừa mừng vừa lo, vội vã mang theo người nhà, hắn muốn tìm một túp lều nào đó để sưởi ấm, tay chân hắn đều lạnh cứng cả rồi, trên mu bàn tay đều là dấu nứt nẻ.
Sau khi khai báo lai lịch và thân phận của mình với nhân viên đăng ký thì đối phương lần lượt viết soàn soạt một cái bảng tên bằng gỗ nhỏ, đeo lên cổ của họ, dựa theo chỉ thị của dân binh đang làm nhiệm vụ mà đưa theo họ đi đến một cái lều trại dày nhất.
Rất nhanh sau đó, nhóm người của Chiêu Lập lại gặp phải mấy kẻ chắn đường, đối phương muốn ép buộc mang các em gái của Chiêu Lập đi, việc này dọa cho mọi người một phen.
Chiêu Lập giang hai tay ra sống chết mà bảo vệ mấy em gái của mình, tựa như một con gà mẹ đang che chở cho con nhỏ, nói sao cũng không để cho em gái rời khỏi tầm mắt của mình.
Sau cùng, vẫn là hai người phụ nữ đầu quấn khắn vải ra mặt, nói cho Chiêu Lập biết rằng đây là "nam nữ tắm riêng", phải đưa chúng đi tắm, thay quần áo mới, để tránh cho trên cơ thể mang theo bệnh không sạch sẽ nào đó mà gây thành bệnh dịch, dẫn đến việc truyền nhiễm cho trại của dân tị nạn.
Cái gì? Còn cho họ tắm táp? Dùng nước nóng?
Chiêu Lập gần như nghi ngờ rằng tai mình có vấn đề rồi, cho đến khi mấy phụ nữ tị nạn vừa ra khỏi "nhà tắm" chứng thực lời nói của người phụ nữ nọ, và còn cam đoan rằng bên trong đó không hề có đàn ông thì Chiêu Lập mới thoáng thở phào một hơi.
Nhóm người vội vàng rửa sạch bụi bẩn và sương gió trên người, đổi một bộ áo bông mới toanh, còn bị ép buộc cắt đi mớ tóc bẩn đến đóng thành một cục kia, lúc thần sắc tươi tỉnh mà đi ra ngoài, đột nhiên cảm thấy xúc động trước sự thay đổi lớn này.
Tiếp theo đó, dân binh đưa họ đi đến một túp lều khác để ăn cơm, bao tử của mấy người họ sớm đã đói đến kêu vang ùng ục, cả một ngày hôm nay, chẳng qua lúc sớm cũng chỉ ăn một ít quả dại thối mà thôi.
Chiêu Lập thầm nghĩ, có thể có được mấy cái bánh nang hoặc là cháo loãng, cho dù là mỗi người chia nhau ra ăn mấy miếng thôi cũng đủ rồi.
Nào ngờ đâu, vừa tiến vào lều thì mùi lúa mạch nồng đậm đã chui vào mũi của họ ngay tức khắc, họ thế mà lại được phát cho mỗi người một bát cháo yến mạch nhỏ!
Cái thìa cắm trong bát cháo, có thể dựng thẳng không ngã luôn.
Họ vội vã bưng bát cháo mà bắt đầu ăn như hổ đói, trong cháo thì ngoài lúa mạch ra thì còn có lúa mì, rắc lên vài hạt muối, dưới sự sợ hãi của việc đói đến chết thì cháo trắng cũng có thể ăn ngon lành, ngay cả đáy bát cũng có thể liếm sạch.
Nhìn thấy vẻ mặt đầy thỏa mãn của các em trai em gái, Chiêu Lập cầm bát cháo nóng hôi hổi trên tay, yết hầu tựa như nghẹn lại, mũi chua xót, gần như lệ nóng doanh tròng, thẳng cho đến khoảnh khắc này, hắn mới có loại cảm giác từ cô hồn dã quỷ mà được trở lại làm người.
Thẳng cho đến khi được người khác thu dọn chén bát cho, mắt của Chiêu Lập vẫn quyến luyến mà dán dính lên người bọn họ, thế nhưng hắn biết rằng đã không thể đòi hỏi nhiều hơn được nữa.
Nhóm người về đến túp lều cư trú, nơi này cũng được phân ra cho nam và nữ, nghe nói đã từng có kẻ xấu mang ý đồ xấu mà lén lút lẻn vào lều trú của bên nữ, hòng làm chuyện đồi bại, bị dân binh bắt được ngay tại trận.
Sang ngày hôm sau liền bị treo lên giá kết án, bị dân tị nạn phẫn nộ dùng đá ném đến chết.
Chiêu Lập đưa theo các em trai tiến vào lều, hơi nóng ấm áp ập vào mặt, bếp than đang đốt than tổ ong kia, nhà bọn họ cũng từng dùng qua, nghe nói là được chuyển đến thành Nam Tế từ thành Uyên Lưu, chẳng qua là giá cả mắc hơn gấp mấy lần lận.
Giường đệm là một hàng đệm chăn được xếp song song cho mười người, phía dưới được lót gạch đỏ, sờ lên thì cực kỳ ấm áp và dễ chịu.
Chiêu Lập bị hết ngạc nhiên này đến ngạc nhiên nọ rơi xuống làm cho mụ cả đầu, thả lỏng thân thể, chui vào trong chăn, đói khổ khó khăn mấy ngày liên đã tra tấn hắn, hắn nhanh chóng mệt đến mi mắt dính vào nhau.
Hắn không hiểu, vì sao kẻ cầm quyền của thành Uyên Lưu phải đối xử tốt với họ là những người dân tị nạn này đến như vậy, nếu như may mắn gặp được đối phương, hắn nguyện ý trao ra toàn bộ những gì mà hắn có để báo đáp cho ân huệ cứu mạng họ khỏi bóng tối này.
※ ※ ※
Ngày hôm sau, trời vừa sáng, Chiêu Lập đã bị tiếng kèn lớn của dân binh làm nhiệm vụ đáng thức.
Bên ngoài lều trại được dựng lên một hàng sạp nhỏ chỉnh tề, mỗi một sạp được dựng một tấm bảng gỗ nhỏ, dùng bút than để viết thành mấy chữ lớn: bác sĩ, thợ thủ công, nông dân, thương nhân, dân phu v.v.
Chiêu Lập sững sờ, hóa ra là đang tuyển dụng nhân sự.
Nào ngờ, ngôi thành Uyên Lưu này không dự tính bắt lưu dân bọn họ làm lao động khổ sai, mà chỉ cần thành thạo một nghề là được phân cho công việc, cho dù là những công việc tốn sức thì cũng có thể tìm được vị trí phù hợp.
Khiến cho Chiêu Lập càng bất ngờ hơn là đãi ngộ còn tương đối tốt, hậu đãi hơn nhiều so với thành Nam Tế.
Chiêu Lập càng lúc càng tò mò, kẻ cầm quyền của thành Uyên Lưu rốt cuộc là thần thành phương nào mà lại đồng ý lãng phí ra nhiều sức lực và tiền bạc để dùng lên người của những "dân nghèo" này nhiều đến như vậy.
Chiêu Lập xem qua từng loại công việc và đãi ngộ trên quầy, cuối cùng dừng lại trước quầy tuyển dụng giáo viên.
Hắn lưỡng lự, có chút không muốn, bản thân và các em trai em gái đều là quý tộc từng được nhận sự giáo dục rất tốt, hiện tại thế nhưng lại phải năn nỉ người ta để làm một kẻ dạy học có vị trí dưới đáy.
"Vị tiên sinh này, ngài biết chữ phải không?"
Dân binh của quầy giáo viên đã rảnh rỗi hơn nửa ngày rồi, hệt như vị quầy bác sĩ vậy, vắng vẻ thảm thương.
Đầu năm nay, 99% dân lưu lạc đều không biết chữ rồi, huống hồ là người có học thức có chuyên môn.
Khó khăn lắm mới vớ được một thằng nhóc nho nhã, dáng người khôi ngô đây, dân binh tức khắc nhiệt tình mà giới thiệu ngay, dùng cái ánh mắt đang nhìn bảo bối mà nhìn chằm chằm vào Chiêu Lập.
Ôi, rầu quá đi, bên trên thì ngày nào cũng thúc giục, nói là chủ tế đại nhân đang lập kế hoạch để xây trường học, muốn để cho trẻ con tới tuổi của toàn thành đều được đọc sách biết chữ, thế nhưng giáo viên lại không đủ, trong số những người dân thường trong thành, người biết chữ đều là loài quý hiếm, đâu đâu cũng thiếu thốn nhân lực.
Chiêu Lập nghe giọng nói quê người đầy quê mùa này, mất tự nhiên mà gật gật đầu:
"Tôi biết chữ, tôi còn có em trai em gái, chúng cũng biết chữ."
"Thiệt hả? Thế thì tốt quá rồi!"
Dân binh đó vỗ mạnh tay một cái, mừng khôn kể xiết,
"Đây đây đây, nhanh ký vào tờ khế ước này đi, thành Uyên Lưu chúng tôi ưu tiên cho giáo viên lắm, bao ăn bao ở, sau này trong thành mở rộng thêm rồi thì còn phân phòng bao ở luôn, tiền lương mỗi tháng là một đồng bạc, làm đủ một năm còn được tăng lương, thấy thế nào? Động lòng chưa?"
Thế nhưng chỉ là một người dạy học thôi mà đãi ngộ tiền lương một đồng bạc mỗi tháng, ít nhất thì cũng giống như là nhà tri thức được mời đến nhậm chức tại phủ của đại quý tộc rồi. Thành Uyên Lưu thế nhưng lại không chớp mắt mà lại trả một đồng bạc cho một lưu dân biết chữ, quả thực là lạ lùng.
Hắn nhìn quanh trái phải, phát hiện rằng phía sau quầy sạp còn có một hàng quầy công xưởng nữa, đang tuyển dụng thợ thủ công, trên biển quảng cáo viết thành từng chỗ phân biệt: xưởng rèn, xưởng nông cụ, xưởng diêm (diêm viết giống như củi đốt), xưởng chế tạo đường...còn có rất nhiều những cái tên công xưởng mà hắn đọc không hiểu được.
Dân binh trông thấy ánh mắt của hắn nhìn quanh quất bốn phía thì vội vàng kéo hắn lại:
"Vị tiên sinh này, những việc đó đều là việc làm cần thể lực cả, trông dáng người gầy yếu của ngài, e là không thể kham nổi sự khổ cực đó đâu. Hay là đến trường học của chúng tôi làm giáo viên đi nhé."
Chiêu Lập tò mò mà chỉ vào một công xưởng trong số đó:
"Củi đốt (aka diêm) thì tôi hiểu, nhưng mà xưởng củi đốt là chuyên đi đốn củi ư? Còn cái xưởng chế tạo đường nữa? Là đường mật sao? Xưởng nông cụ và xưởng rèn, chẳng phải đều là luyện sắt thép hết sao? Sao lại còn cần phải phân thành hai cơ chứ?"
Dân binh chẳng biết phải giải thích thể nào mà há há miệng, kệ đi, vì kpi của ngày hôm nay, hắn nhịn.
"Đại huynh đệ à, củi đốt mà cậu nói còn có nghĩa là diêm, là một nhánh gỗ nhỏ như ngón út, lớn phía đầu, một đầu bọc một thứ gọi là lưu huỳnh, dùng để nhóm lửa, ừm."
Hắn moi ra một cái hộp giấy nhỏ chỉ bằng một nửa ngón tay, nhặt lấy một cây, quẹt nhẹ vào bên cạnh một cái, chớp mắt sáng lên một ngọn lửa.
Thổi nhẹ một cái, ngọn diêm lại bị dập tắt, Chiêu Lập nhìn mà lấy làm kỳ lạ.
Dân binh hừ nhẹ một tiếng, đau lòng mà cất lại hộp diêm vừa bị lãng phí hết một cây xong, nói nói rồi lại không nhịn được mà lộ ra vẻ mặt đắc ý:
"Xưởng chế tạo đường, nghe nói là nghiền một loại cây gọi là cây mía, nước của nó vừa thanh vừa ngọt, chế tạo thành đường trắng tinh khôi, giống như hạt muối vậy."
"Xưởng nông cụ thì lại càng xuất sắc hơn, nghe nói là Lan Tư đại nhân đã phát minh ra được một loại máy móc bằng gỗ, thu gặt bằng sức của gia súc, dùng trâu bò, ngựa kéo cho chúng di chuyển là có thể tự mình cắt lúa mì được luôn. Xưởng rèn lại được mở rộng thêm, nơi đó chính là công xưởng do một tay chủ tế đại nhân của chúng tôi dựng nên đấy."
Bàn đến đề tài này, vị dân binh lập tức không còn buồn ngủ nữa, mở máy hát, cứ nói mãi không dứt, cái dáng vẻ đó thật hận không thể khoe khoang về chủ tế đại nhân đến ba ngày ba đêm luôn.
Chiêu Lập nghe một hồi, càng lúc càng ngạc nhiên:
"Cái doanh trại dành cho người tị nạn này cũng là mệnh lệnh mà chủ tế đại nhân đã ra ư?"
"Còn chẳng phải thế à?"
Vị dân binh bĩu bĩu môi,
"Chẳng qua là lương thực trong thành của chúng tôi cũng có hạn, ba ngày đầu thì được ăn cơm miễn phí, bắt đầu từ ngày thứ tư trở đi thì phải dùng sức lực của mọi người để đổi lấy tiền cơm thôi, thành Uyên Lưu cũng không nuôi kẻ ăn không ngồi rồi đâu."
"Nếu như có kẻ ham ăn nhưng lười làm, hoặc là chuyên gây chuyện, ừm, thì giá kết án ở đằng kia kìa."
Chiêu Lập gật đầu liên tục:
"Tôi hiểu rồi, tôi hiểu rồi."
Đột nhiên, đám người vây bên ngoài truyền đến một trận huyên náo.
Chiêu Lập quay đầu, thoáng trông thấy được giữa đám đông đang tản ra là một bóng người mặc đồ trắng được nhóm thị vệ vây lại, chầm chậm đi tới.
Chiêu Lập kiễng chân, rướn cổ nhìn vào bên trong, người đó từ từ lộ ra dáng người trong tầm nhìn hỗn loạn.
Vóc người của y thon dài cao ráo, dáng đi thong dong, mái tóc đen hơi dài, che lấy nửa khuôn mặt lãnh đạm, ngũ quan rất sắc bén, lúc đôi đồng tử sâu thẳm quét qua mọi người, tựa như hai hòn nam châm mà thu hút lấy ánh nhìn của mọi người.
Chiêu Lập trừng to hai mắt, không chớp mắt mà nhìn chằm chằm Trầm Khinh Trạch, nơi trung tâm của đám người bắt đầu có người quỳ xuống cúi lạy, hô vang chủ tế đại nhân.
Chiêu Lập tức khắc hiểu ra rằng đây chính là ân nhân của cả nhà hắn, hai mắt hắn có hơi đỏ lên, vô thức mà chuyển động yết hầu, cứ như vậy mà ngẩn ngơ nhìn ngắm đối phương.
Cho đến khi mọi người xung quanh đồng loạt quỳ xuống rồi, mà hắn thì vẫn còn đứng sững tại chỗ, tựa như một thằng ngốc, ngắm người ta đến ngu luôn.