Thật khó chia động từ yêu: quá khứ của nó không đơn giản, hiện tại chỉ là trình bày, vẫn còn tương lai thì luôn ở thức điều kiện. 1
Jean COCTEAU 2
Được rồi, giấy tờ của anh hợp lệ cả.
Ethan lấy lại cái ví và tiễn mấy cảnh sát ra tận xe, một chiếc Ford Crown Victoria có mang câu khẩu hiệu của cảnh sát New York: Lịch sự, Chuyên nghiệp, Tôn trọng.
Manhattan
Cảng North Cove
11h 32
- Anh có chắc không muốn đi bệnh viện không? người trẻ hơn trong số hai cảnh sát hỏi lại lần nữa.
- Tôi ổn mà, Ethan nói cho anh yên tâm.
Anh chào hai người rồi quay lại tàu để rửa mặt và bôi thuốc sát trùng các vết thương.
Khi rời bãi xe, hai thám tử gặp một chiếc taxi Checker rất buồn cười đỗ ngang một chiếc xe khác để cho hành khách xuống, đó là một cô bé tóc vàng mảnh khảnh loạng choạng bước ra khoảng sân trống như chú chim rời khỏi tổ.
Jessie ngơ ngác khám phá cái nơi kỳ diệu này lần đầu tiên. Cô bé ngước mắt về phía những tòa nhà cao tầng bằng đá màu hồng lấp lánh dưới ánh mặt trời. Thành phố Công viên Battery được xây bên bờ sông hồi đầu những năm 80, trên một bãi đất nhô ra vịnh Hudson, nhờ đất đá đào được khi xây tòa tháp đôi Trung tâm Thượng Thế giới.
Từ bức tường kính của Khu vườn mùa Đông, cô nhìn những con tàu sang trọng đậu trong cảng nhỏ dành cho du thuyền mở ra như vết khuyết dọc theo bãi đất trống. Sau đó cô tiến lại gần đoạn đường đi dạo rợp bóng mát có trồng nhiều cây to và trang trí những chậu hoa rủ xuống dưới bến tàu.
Cô đến bến đúng lúc Ethan ra cầu tàu. Tình cờ chạm trán, cả hai đều bối rối. Bị bất ngờ, Jessie quay người để chạy trốn.
- Đợi đã! Ethan vừa kêu vừa chạy theo cô bé. Đợi đã!
Nhưng cô bé vẫn không chịu chạy chậm lại.
- Jessie!
Tiếng gọi tên cô cất lên như tiếng kêu của con tim, làm cô bé dừng ngay đà chạy. Cô choáng váng bỏ rơi ba lô và quay lại.
- Sao ông biết tên cô nhỉ?
Cha và con gái đứng đối diện, chỉ cách nhau có hai mét, dọc con đường đi dạo lộng gió.
Nhìn những vết thương và quần áo rách nát, cô nhận ra "người đàn ông đi mô tô" và chợt hiểu rằng chính ông là người đã cứu cô.
- Bố tìm con đã ba ngày nay, người đàn ông nói và bước lên.
Jessie không hiểu ông ám chỉ điều gì, nhưng điều đó chẳng quan trọng: bố biết cô, bố tìm cô, bố cứu cô.
Như thể bố cho cô sự sống lần thứ hai vậy.
o O o
Con tàu vừa rời cảng và lướt bon bon trên làn nước gợn sóng của vịnh Hudson. Với hình dáng thanh mảnh và vươn thẳng, chiếc du thuyền nhỏ gạt rãnh bọt nước do những chuyến phà nối đảo Ellis và tượng Nữ thần Tự do tạo ra.
Những dải mây mỏng trôi qua mặt trời tạo ra thứ ánh sáng hơi phi hiện thực. Tựa mình vào hàng tay vịn bằng inox bao quanh cầu tàu, Jessie nhìn như bị thôi miên những tòa nhà chọc trời và cầu Brooklyn. Nhìn từ đây, cô gần như có thể tin rằng thành phố thuộc về cô.
Đứng sau tấm chắn sốc quét sơn trên chỗ lái tàu, Ethan cho tàu dừng ngoài khơi đảo Governor's rồi biến vào trong ca bin. Anh trở ra, tay bê khay đồ ăn sáng và mời cô bé lại chỗ anh trên flybridge 3.
Gió đã ngừng thổi, nắng tràn ngập mặt bàn gỗ tếch nơi hai bố con đang ngồi.
Anh rót cho cô bé một cốc nước quả và bắt đầu chuẩn bị món đồ ngọt duy nhất anh biết làm. Anh rót một hộp sữa chua vào cái cốc, cho thêm nửa quả chuối dầm nát, một nắm hạt hạnh đào mảnh và một cái thìa xi rô cây thích.
- Hệt như món tráng miệng bà nội vẫn làm cho con ăn, Jessie reo lên.
Ethan gật đầu.
- Chính bà cho bố nếm món này mà. Bà thường làm món này cho bố và Jimmy ăn khi bọn bố đi học về.
Cô bé nhìn bố, ngạc nhiên nhận thấy hai bố con có những kỷ niệm chung, và điều đó làm cô thấy yên lòng. Với Ethan thì mọi chuyện phức tạp hơn. Giờ đây khi anh biết hai người có quan hệ ruột thịt, tự dưng có nỗi ngượng ngùng khiến anh đâm ra e dè trong lời ăn tiếng nói, điều anh không cảm nhận thấy trong những lần gặp trước.
Sau hồi lâu yên lặng, Ethan đi đến quyết định. Ở nơi hợp lưu giữa hai con sông, giữa trời và biển, đối diện với skyline 4 nổi tiếng nhất trên thế giới, anh kể cho con nghe tất cả: thời thơ ấu và thời niên thiếu lớn lên cùng Jimmy, cuộc gặp với Marisa ở trường trung học, việc học hành phải bỏ quá sớm, những cuộc cãi cọ trên công trường, cơn khát kiến thức và mong muốn làm được điều gì đó trong đời đã khiến bỏ trốn một cách tàn nhẫn, một buổi tối mùa thu ở Manhattan.
- Bố không biết chính xác những gì bố Jimmy và mẹ Marisa đã kể với con, nhưng con phải biết là khi ra đi, bố không ngờ mẹ đã có mang con và mẹ cũng chưa từng báo cho bố biết về con.
- Nhưng bố biến mất đột ngột mà.
- Đúng vậy, anh thừa nhận. Rất gấp gáp. Hồi đó bố mới có hai mươi ba tuổi, nhưng đã có cảm giác đời mình đang đi vào lối mòn. Bố muốn biết đến những chân trời mới, gặp gỡ những người khác, chứng tỏ với bản thân là mình có khả năng đạt được tự do cho mình.
- Thế sau này bố không tìm cách gặp lại bố mẹ con ạ?
- Con cũng biết đấy, vì bố bỏ đi như thế nên bố nghĩ rằng bố mẹ con chẳng muốn gặp lại bố nữa.
Cuối cùng Ethan thú nhận:
- Bố cũng chẳng lấy gì làm tự hào về bản thân.
- Thế mẹ con thì sao, bố không yêu mẹ ạ?
- Hồi đó bố mẹ đều còn trẻ, anh nói và lắc đầu.
Ethan nheo mắt và nhìn ra khơi xa.
- Không phải bố không yêu mẹ, nhưng bố không yêu mẹ đến mức ở lại. Có lẽ mẹ con không phải là người đàn bà của đời bố. Vả lại tình yêu cũng không giúp giải quyết được mọi vấn đề.
- Trong trường hợp ấy thì đó không phải là tình yêu thực sự, cô bé quả quyết.
- Con tưởng thế thôi, vì con còn là trẻ con. Thực tế phức tạp hơn nhiều.
- Con không còn là trẻ con nữa! cô cãi lại. Bố nói hệt như bố...
Cô dừng phắt lại, bỗng dưng ý thức được điều mình sắp nói.
- Nếu bố nói giống như bố con, anh vừa nói vừa cười nhẹ, thì đó là bởi vì bố cũng đang trở thành bố con đây.
Rồi, trong giây lát, không ai dám nói thêm điều gì. Cả hai bố con chỉ cùng nhìn những con mòng biển lộn nhào trên bến, thèm thuồng ngấp nghé khay bánh ngọt.
Cuối cùng, Ethan thú nhận điều anh vẫn giữ trong tim:
- Dù sao bố cũng tự hào vì có cô con gái như con.
- Đó là vì bố chưa biết con đấy thôi.
- Chắc con thấy lạ, nhưng bố biết khá nhiều điều về con đấy. Bố biết là con trốn nhà đi định tìm gặp bố. Bố biết con đã cắt ảnh chân dung bố trên báo ra. Bố biết con có khẩu súng lục trong túi áo bu dông và con dám vô thức dùng nó bắn vào bản thân mình.
Mắt sáng long lanh, cô bé không e ngại nhìn thẳng vào mắt bố, ngỡ ngàng về những điều bố nói.
- Bố biết lúc này con thấy cuộc đời thật đau đớn, không lối thoát, và con thường nghĩ đến cái chết. Bố biết con thấy thế giới xung quanh thật bất công và đáng nổi loạn, và nỗi thống khổ của người khác làm con thấy đau khổ vì con rộng lượng và nhạy cảm. Nhưng bố cũng biết ở tuổi con, những phản ứng thái quá thường được khuếch đại lên và ta thường chuyển rất nhanh từ nỗi buồn sâu sắc sang vui vẻ rạng rỡ.
Gió lại thổi. Jessie rùng mình và cài áo bu dông lại. Ánh sáng mùa thu dịu dàng tô màu phớt cam lên những tòa nhà nằm sát biển và làm giảm ánh kim loại làm lóa mắt thành phố khi trời đẹp.
- Jimmy và Marisa là người cha người mẹ thực sự duy nhất mà con có, Ethan lại nói. Bố chắc bố Jimmy là người bố tuyệt vời, bố Jimmy yêu quý con và sẽ luôn ở bên con khi con cần.
Jessie khẽ gật đầu, phải để ý mới nhận ra. Ethan đặt tay lên vai con gái. Anh rất muốn nói rằng anh cũng sẽ luôn ở bên con, và giờ đây anh mong muốn lấy lại thời gian đã mất. Nhưng vì chẳng biết chuyện gì sẽ xảy ra với mình vào cuối ngày hôm nên anh không muốn hứa suông.
- Con biết không, con muốn làm gì cũng được. Miễn là không gian đối với bản thân mình. Chắc con cũng có những giấc mơ và khát vọng...
Cô bé suy nghĩ một lát, lưỡng lự không muốn bộc lộ mình quá nhiều và có vẻ như muốn tránh câu hỏi.
- Đôi khi, nhìn bố trên truyền hình, hay khi đọc sách của bố, con có cảm giác là mọi việc đều có thể.
Cô tìm từ thích hợp rồi nói rõ hơn ý nghĩ của mình:
- Điều con thích nhất ở bố là khả năng thuyết phục người khác rằng đời họ không phải đã được định sẵn và lúc nào cũng có thể thay đổi.
Ethan thấy bối rối vì những lời ấy. Jessie tiếp tục theo đà và cuối cùng thú nhận:
- Con cũng muốn làm như thế: mang lại niềm tin cho những người đã đánh mất nó.
Cảm động trước lời thú nhận của cô bé, Ethan hỏi con rất nhiều về việc học hành, về Marisa và Jimmy, về những cuốn sách cô đọc và những sở thích của nó. Dần dà, cô bé thấy thoải mái và bắt đầu trò chuyện huyên thuyên. Anh khám phá ra con gái mình là một cô bé hiểu biết, vừa tò mò vừa ngờ vực so với thời đại cô đang sống. Một cô bé bi quan và tin vào tiền định, thường cho rằng cô không thể làm chủ đời mình được. Một cô bé không đủ tự tin vào bản thân nhưng lại hay lo lắng cho người khác. Vậy là anh sử dụng khả năng mà Jessie cho là anh có, sự quyến rũ gần với thôi miên, để thuyết phục con gái tin điều ngược lại: rằng cuộc đời rất đáng để sống, rằng người ta có thể sống sót sau đau khổ, tiến xa hơn sau những lần vấp ngã. Dần dần, sự e dè của Jessie biến mất và lần đầu tiên anh thấy cô bé cười đùa, rồi đến lượt mình, cô bé hỏi bố về cuộc sống và công việc của anh.
Vốn nhạy cảm, cô bé đoán ra rằng đằng sau thành công bề ngoài ẩn chứa một người đàn ông vỡ mộng, người cũng biết đến đắng cay thất vọng.
- Thế cuối cùng bố đã gặp được người phụ nữ của đời bố chưa?
Ethan gật đầu, mắt vẫn quan sát những con tàu khách ngoài khơi đi ngang qua mấy thuyền máy cao tốc của cảnh sát.
- Bố đã gặp, nhưng không biết cách giữ cô ấy lại.
- Có lẽ còn chưa quá muộn đâu, cô bé đoán liều.
Vì Ethan không trả lời nên Jessie cứ nằng nặc bắt anh phải nói bằng cách chỉ cho bố thấy sự mâu thuẫn trong những điều anh nói:
- Con cứ tưởng bố bảo là trong đời không bao giờ nên tuyệt vọng.
- Đôi khi phải biết chấp nhận là mình đã bỏ qua cơ hội và đã quá muộn để quay lại phía sau.
- Nhưng bố có chắc là người phụ nữ đó không yêu bố nữa không?
- Hôm nay cô ấy cưới!
- Thế ạ? Vậy thì đúng là khó khăn thật rồi, cô bé thẳng thắn thừa nhận.
Tò mò, cô bé vẫn tiếp tục hỏi anh nhiều điều và anh kể cho con gái nghe chuyện mình với Céline, từ khi hai người gặp nhau ở Paris đến tấm thiếp mời đám cưới cô gửi cho anh. Ethan chăm chú lắng nghe quan điểm mới mẻ và nữ tính của con gái về câu chuyện của mình và câu chuyện cứ tiếp diễn như thế trong vòng nửa giờ.
o O o
Mặt trời rực rỡ đã lên đến đỉnh điểm, tỏa thứ ánh sáng dát vàng làm lóng lánh những con sóng vịnh Hudson. Khi hai bố con về đến cảng, Ethan nghĩ đến Jimmy đang đơn độc trong thành phố, lo lắng đến phát điên và mải miết đi tìm con gái. Anh đang định đưa điện thoại di động để Jessie gọi cho Jimmy thì cô bé đã hỏi trước. Anh đưa cho con chiếc BlackBerry và cô bé đã đứng một mình ở ngoài cầu tàu để gọi điện thoại. Tiếng động cơ hòa lẫn vào tiếng kêu của lũ mòng biển làm Ethan không nghe thấy cuộc trò chuyện, nhưng qua vài từ nghe thoáng lõm mõm, anh đoán cô bé đang nói cho Jimmy yên tâm. Khi về đến bến tàu, Jessie nhảy lên cầu. Cô bé đã lấy lại được nghị lực, sự vui vẻ và tính hồn nhiên bột phát.
- Một giờ nữa con quay lại, cô bé vui vẻ nói.
Anh muốn phản đối, nhưng cô bé chẳng để cho anh có thời gian kịp nói.
Với vẻ nhanh nhẹn và hăng hái của tuổi trẻ, cô bé ba chân bốn cẳng chạy đi, leo hai bậc một trên những bậc thang của đường đi dạo. Đến trước nhà kính có tường bằng gương phơn phớt xanh của Khu vườn Mùa Đông, cô quay lại và khẽ vẫy tay chào bố. Ethan vừa cười vừa chào lại con, thấy yên tâm vì cô bé như đã nạp đầy sức sống. Anh đã cẩn thận không hứa hẹn gì với cô bé, nhưng anh hy vọng còn được sống đến lúc thấy con trở thành người lớn. Cuộc gặp gỡ này mang lại cho hy vọng và quyết tâm: anh kiên quyết sống, kiên quyết tin rằng có thể thắng được số phận.
Bởi cuộc sống đôi khi giống như một ván poker: dù có nhặt phải những quân bài xấu, cuối cùng ta vẫn có thể thắng.
Chú thích
1. Nguyên bản tiếng Pháp: Le berbe aimer dificile à conjuger: son passé n'est pas simple, son présent n'est qu'indicatif et sun futur est toujours conditionnel. Tác giả chơi chữ bằng cách dùng luôn tên gọi của các thời thức của động từ trong tiếng Pháp: thời quá khứ đơn giản (passé simple), thức trình bày (indicatif) và thức điều kiện (conditionnel).
2. Jean Cocteau (1889-1963), nhà thơ, họa sĩ, tác giả sân khấu, nhà điện ảnh Pháp tài năng.
3. Tiếng Anh trong nguyên bản, nghĩa là khoảng không nhô ra ở trên nóc khoang lái.
4. Tiếng Anh trong nguyên bản, nghĩa là khung ảnh nổi bật trên đường chân trời.