Chia tay.
Mọi người trong "Quán thiên thần" trải qua một ngày vui vẻ. Trẻ con được vui chơi, ăn uống ngon lành và đi ngủ sớm sau một ngày mệt nhọc. Moutier tiếp tục giúp hai chị em bà Blidot trong việc phục vụ đôi ba người khách ghé vào giải khát, nghỉ chân. Khi bọn trẻ ngủ rồi, anh ngồi kể lại những gì anh đã làm cho hai đứa trẻ bị bỏ rơi.
Moutier: Theo thằng Jacques nói, thì chúng vẫn còn bố. Nhưng tìm ông ta ở đâu? Tên ông ta và nơi ông bị cảnh sát bắt, tôi cũng không biết. Có lẽ ông ta đang trong tù hay trong trại giam vì một tội gì đó. Nhưng tốt nhất là đừng để cho chúng biết cha chúng. Ngày mai, trước khi đi, tôi phải đến Xã trưởng trình báo và có thể sẽ cho chúng một cái họ. Nếu ông xã trưởng hỏi, bà cứ nói sự thật. Tôi để địa chỉ lại, có việc gì cần bà cho tôi biết.
Bà Blidot: Nhưng thỉnh thoảng anh phải quay lại, chúng vẫn thuộc về anh hơn là về tôi.
Moutier: Cũng may gặp bà, chứ không thì tôi chẳng biết làm thế nào. Tôi chả có nhà cửa, tài sản thì không, nguồn sống dựa vào hai bàn tay trắng. Nhưng muộn rồi tôi xin phép đi nghỉ, ngày hôm nay cũng mệt.
Bà Blidot: Vậy mà anh không nói sớm để tôi đưa anh đi nghỉ. Phòng gần đây, ở tầng trệt, quay ra vườn. Chị em tôi ngủ trên gác.
Bà Blidot đốt nến, đưa Moutier vào căn phòng đã chuẩn bị trước. Anh cảm ơn, chào bà, đóng cửa châm thuốc, vừa hút vừa suy nghĩ, làm dấu, đọc mấy câu kinh, rồi lên giường ngủ một mạch tới sáng hôm sau.
Anh biết là mình đã ngủ một giấc dài, vì thức dậy thấy hai đứa trẻ đang ríu rít, chị em bà Blidot chuyện trò vui vẻ. Hơi gượng vì dậy muộn, anh vội nhảy khỏi giường và đọc kinh tẩy-thể.
"Chỗ ngủ tốt quá, anh nghĩ bụng, lâu lắm mới có được một chỗ như thế, thành ra dậy muộn... Phải ra giúp việc cho hai chị em bà ấy mới được."
Mở cửa đi ra, anh đã bắt gặp hai chị em bà Blidot, mỗi người đang rửa mặt và thay quần áo cho một đứa trẻ.
Moutier: Xin lỗi hai bà; tôi dậy muộn quá, ở trại lính tôi không thế này đâu. Về đây giường ấm đệm êm, nên ngủ miết.
Jacques: Chào chú Moutier, đêm qua chú ngủ ngon không?
Moutier: Ngon cháu ạ, quá ngon nữa là khác. Chú dậy muộn, cháu không không. Mà cháu cũng thế, ngủ tốt hơn đêm qua trên đống lá chứ?
Jacques: Vâng, chăn đệm tốt quá. Em Paul cháu nằm ấm lắm. Nó ngủ thật say, không nhúc nhích. Chúng cháu cảm ơn chú lắm.
Moutier: Cháu cảm ơn hai bà đây, còn chú có gì mà ơn. Một người vô gia cư.
Jacques: Nhưng chú là người đã cứu chúng cháu ra khỏi khu rừng, chú đã đưa chúng cháu đến đây. Chú đã gửi chúng cháu nơi hai bà, lúc nãy hai bà nói Đức Mẹ Đồng Trinh và chú là người đã cứu vớt anh em cháu.
Moutier không nói gì. Anh ôm hai đứa trẻ vào lòng hôn đi hôn lại mãi, bắt tay hai chị em bà Blidot, rồi ngồi vào bàn chờ hai đứa trẻ rửa ráy xong.
"Có việc gì để tôi giúp?" - Moutier hỏi.
Elfit: Anh muốn giúp thì lấy hộ củi ở cuối vườn để nhóm lửa, rồi xúc hộ một xẻng than cho vào lò. Trong khi chờ đợi, tôi đi pha cà phê.
Bà Blidot: Elfit! Em sai anh Moutier làm như vậy sao?
Moutier: Bà cứ để mặc tôi. Tôi làm được. Bà tưởng tôi không vác than củi bao giờ à?
Trong đơn vị, tôi còn làm nhiều việc hơn thế. Tôi không phải ông hoàng đâu ạ.
Chưa nói hết câu, Moutier đã chạy ra vườn, ôm về một bó củi to tướng.
Elfit: Trời! Sao lấy nhiều thế này? Thừa rồi! Anh để lại cho tôi một phần ba chỗ ấy thôi, còn thì lại đưa ra vườn, rồi xúc than về.
Bà Blidot: Elfit, mầy quá quắt lắm!
Elfit: Đâu có. Anh ấy phải biết cách làm ăn. Anh ấy cũng muốn thế. Anh ấy không biết nên phải bảo.
Moutier: Cảm ơn cô Elfit, cảm ơn. Tôi biết là cô tốt, có cảm tình với tôi.
"Đấy chị xem!" - Elfit nói có vẻ đắc thắng, sau khi Moutier ôm bó củi đi rồi.
Bà Blidot lắc đầu mỉm cười.
Bà Blidot: Mình chỉ mới biết anh ấy có từ hôm qua. Anh ấy là khách hàng, mình phải phục vụ chứ sao lại sai làm.
Elfit: Nhưng anh ấy không phải là khách hàng như mọi khách khác. Anh ấy đã đem đến cho chúng ta hai đứa trẻ rất ngoan, chúng sẽ làm cuộc sống chị em ta vui tươi. Phải đền đáp lại lòng tốt của anh ấy bằng cảm tình của chúng ta. Em nghĩ có cảm tình với ai thì phải sai người ấy làm việc. Em rất ghét những người lười biếng, chẳng muốn đụng đến việc gì, thấy ai làm việc họ cũng mặc.
"Cô nói đúng đấy, cô Elfit ạ - Moutier đã nghe Elfit nói với chị - tôi không phải là khách như mọi khách khác. Tôi chịu ơn bà và cô đã đỡ gánh nặng cho tôi. Tôi sẽ không bao giờ quên.
Elfit: Tôi biết, anh Moutier ạ. Anh không cần nói tôi cũng hiểu. Tôi rất tinh, tôi đoán biết hết đấy - Elfit mỉm cười nói.
Moutier cũng mỉm cười, không nói gì, cầm chổi quét nhà.
Elfit: Anh hãy để chổi đấy, lấy khăn lau bàn và lò sưởi đã, rồi quét nhà sau.
Moutier làm theo răm rắp. Lúc xong mọi việc, anh đứng nghiêm theo kiểu nhà binh: "Báo cáo thủ trưởng tôi đã hoàn thành. Còn việc gì xin thủ trưởng ra lệnh."
- Tốt lắm - Elfit nió sau khi đưa mắt quan sát gian phòng - Bây giờ đi lấy sữa ở trại chăn nuôi gần đây, ngay đầu làng. Anh đem theo cả hai đứa trẻ để chúng biết đường. Khi anh đi rồi chúng sẽ đi lấy một mình.
Moutier nắm tay Jacques, Jacques nắm tay Paul. Cả ba chú cháu dắt nhau vừa chạy vừa cười.
- Bà làm ơn cho mua sữa - Moutier nói với một bà đang vắt sữa trong trại.
Bà chủ trại quay lại, ngỡ ngàng thấy một người chưa quen. Bà hỏi: "Anh mua bao nhiêu?"
Moutier: Tôi lại chưa hỏi. Bà cứ bán như mọi ngày. Sáng nào cũng vẫn mua mà.
Bà chủ trại: Anh mua cho ai vậy?
Moutier: Mua cho bà Blidot, ở quán "Thiên Thần".
Bà chủ trại: Thế anh giúp việc cho bà ấy từ bao giờ?
Moutier: Giúp từng lúc thôi. Mới từ hôm qua.
"Buồn cười thật", bà chủ trại lẩm bẩm, đong ba bình sữa đưa cho Moutier.
- Có phải trả tiền không - Moutier hỏi và móc tay vào túi.
Bà chủ trại: Không, trả vào thứ ba hằng tuần là ngày chợ.
Moutier: Tôi cũng không biết đấy. Vì nữa mới đến đây từ hôm qua. Chào bà.
Bà chủ trại gật đầu chào lại rồi lại tiếp tục công việc, trong bụng vẫn thắc mắc tại sao bà Blidot lại thuê người lính để giúp việc, mà thật cũng chẳng để làm gì.
Moutier cùng bọn trẻ mang bình sữa về. Anh thấy buồn cười vẻ ngỡ ngàng của bà chủ trại.
"Sữa đây cô. Chắc bà chủ trại sắp lại gặp cô."
Elfit: Để làm gì?
Moutier: Để nghe cô giải thích, vì tôi nói tôi đến giúp việc cho cô.
Elfit: Nhưng tại sao anh lại nói thế? Anh bịa chuyện đấy.
Moutier: Tôi nói sự thật chứ, có bịa đâu. Tôi chả đang giúp việc cho cô là gì?
Elfit: Tôi không chịu nổi lối đùa và chơi chữ của anh đâu.
Moutier: Không có gì đâu. Tôi cười vì tôi thấy vui. Tôi ít khi được thấy thế. Một tên lính khốn khổ, xa quê hương, không cha không mẹ, không ai thân thích, được quên đi một lúc số phận của mình để hưởng sự thương yêu đùm bọc, tôi thấy sung sướng quá. Có thể tôi đã sai lầm, nhưng thật lòng tôi không có ác ý. Cô tha thứ cho. Tôi cũng không ở đây lâu nữa. Cô đừng giận tôi.
Elfit: Chính tôi mới có lỗi vì đã gây sự với anh về một chuyện không đâu, anh Moutier ạ. Tôi xin lỗi anh. Nói là chị tôi và tôi thuê anh giúp việc thì buồn quá, ai nghe thấy họ cũng sẽ chế giễu chúng tôi.
Moutier: Cô nói đúng đấy. Hay tôi đến nói lại với bà chủ trại.
Bà Blidot: Khỏi phải đến, anh Moutier ạ. Cô em Elfit của tôi thật là trẻ con. Cô ấy vui đùa quá trớn, và thấy anh dễ tính nên lạm dụng.
Moutier: Không phải thế đâu thưa bà, chứng cớ là tôi vẫn làm theo mệnh lệnh cô Elfit. Nào cô cần gì, xin ra lệnh.
- Anh giúp tôi pha cà phê và nấu sữa - Elfit tươi cười, vẻ xấu hổ.
+
+ +
Bữa ăn sáng đã chuẩn bị xong, mọi người ngồi vào bàn. Ăn xong, Moutier đến gặp xã trưởng. Bà Blidot và cô Elfit bắt tay vào việc nội trợ. Bọn trẻ ra vườn chơi. Buổi sáng qua đi. Moutier cùng hai chị em bà Blidot và hai đứa trẻ ăn trưa, rồi chuẩn bị ra đi. Anh thanh toán tiền trọ, nhưng bà Blidot không chịu nhận. Họ bịn rịn chia tay nhau. Jacques khóc, ôm lấy anh. Paul lau nước mắt cho anh. Hai đứa quấn lấy con Capitaine.
- Tạm biệt Capitaine yêu quý, Jacques nói. Myà cũng đã cứu chúng tao ở trong rừng, mày đã trông thấy trước, mày đã cõng em Paul. Tạm biệt người bạn thân yêu, tạm biệt. Tao không bao giờ quên mày, cũng không quên chú Moutier.
Moutier cảm động và buồn. Anh nắm chặt tay hai chị em bà Blidot tốt bụng, hôn Jacques, nhìn căn phòng lần cuối rồi mau chóng bước đi, không một lần ngoái đầu lại.
Hai đứa trẻ đứng trước cửa nhìn theo người bạn mới đang xa dần rồi đi khuất. Jacques lau nước mắt. Khi không thấy Moutier nữa, nó vào nhà sa vào tay bà Blidot và nức nở khóc.
- Bây giờ chú Moutier đi rồi, bà không đuổi chúng cháu chứ bà? Bà vẫn cho em Paul cháu ở lại đây và cho cháu ở với nó chứ?
Bà Blidot: Không! Ta không đuổi các con đi đâu. Ta vẫn cho các con ở đây. Ta coi các con như chính con ta. Ta yêu cầu các con gọi ta là Mẹ. Đừng gọi là Bà. Bắt đầu từ lúc này.
Jacques: Vâng, bà là mẹ chúng con. như người mẹ xấu số của con. Paul, từ nay em đừng gọi là Bà, phải gọi là Mẹ.
Paul: Không, em không muốn đâu. Em chỉ muốn đi với con Capitaine và chú Moutier thôi.
Jacques: Nhưng chú Moutier và Capitaine đi rồi.
Paul: Anh dắt em đi đến với Capitaine.
Jacques: Thế em không yêu mẹ Blidot à?
Paul: Yêu chứ, nhưng yêu Capitaine hơn.
Elfit: Kệ nó Jacques. Rồi nó sẽ quen dần. Nó sẽ yêu bọn ta như Capitaine, nó gọi chị ta là me, gọi ta là cô; ta là cô của con.
Jacques: Vâng. cô là cô của con - Jacques nói và ôm hôn cô.
Jacques thấy yên tâm và vui. Nó bày cho thằng em mọi thứ trò chơi bằng những hòn sỏi con, những mẩu gỗ nhỏ, những mảnh giấy vụn. Còn nó thì tìm cách giúp đỡ bà Blidot và cô Elfit những việc vặt như rửa bát, quét nhà, đi mua thứ này thứ nọ. Đến chiều nó lại gần bà Blidot và nói vẻ lúng túng:
"Mẹ. mẹ đã hứa với chú Moutier cho thằng Torchonnet ăn. Lúc nãy, con nhìn thấy nó chạy, cầm chiếc bánh trong tay, nó ra hiệu cho con biết rằng nó ra giếng kín nước. Mẹ cho con cái gì để con đem ra gốc cây cho nó.
Bà Blidot: ừ, miếng thịt và miếng bánh đây, con đem ra gốc cây cho nó. Từ này, hễ mẹ quên thì con nhắc mẹ nhé.
Jacques: Cảm ơn mẹ! Mẹ cũng nhân từ như chú Moutier.
Jacques đem gói thức ăn ra hốc cây ở giếng nước. Thằng Torchonnet xách cái bình vừa đi vừa ngốn bánh và thịt của bà Blidot. Vừa uống nước trong bình, nó vừa gật đầu chào Jacques và Paul rồi vội quay về quán hàng.
Ngày tháng đi qua, Jacques và mọi người trong quán "Thiên Thần" sống hạnh phúc, còn thằng bé Torchonnet khốn khổ liên tục bị chủ hành hạ. Nhiều lần Jacques và Paul lén giúp nó những việc quá sức chủ sai, như vác gói đồ đến đầu làng. Hoặc chiều vừa rồi nó phải đi xa, Jacques xin bà Blidot cho đi thay nó để nó ngồi nghỉ ở gốc cây, ăn bánh bà cho...
Comtesse de Ségur
Quán Thiên Thần