Thấy mẹ không cho mình lên lưng lừa, một bữa nọ Sophie nói với Paul:
- Vì mẹ không cho chúng ta ngồi lên lưng lừa, anh Paul ạ, chúng ta hãy đóng nó vào chiếc xe ba gác nhỏ, mỗi đứa sẽ lần lượt dắt đi.
Paul - Anh không mong gì hơn, nhưng liệu dì có cho phép điều đó không?
Sophie - Anh hãy đi xin mẹ điều đó đi. Em không dám.
Paul chạy tới phòng dì cậu và xin bà cho đóng lừa vào xe.
Bà de Réan chấp thuận với điều kiện chị vú sẽ đi với họ. Khi Paul nói điều đó với cô, Sophie càu nhàu:
- Có vú thì chán lắm. - Cô nói. - Vú lúc nào cũng sợ mọi điều. Vú sẽ không cho chúng ta phi nước đại.
Paul - ồ! Mình không được phi nước đại, em biết là dì cấm điều đó mà.
Sophie không trả lời, cô xịu mặt hờn dỗi trong lúc Paul chạy đi tìm chị vú và nhờ đóng lừa vào xe. Nửa tiếng đồng hồ sau, con lừa đã ở ngoài cửa cùng với chiếc xe.
Sophie bước lên xe, vẫn với vẻ mặt hờn dỗi, cô gắt gỏng trong suốt buổi đi dạo mặc dù cậu bé Paul đáng thương cố gắng làm cho cô vui vẻ và đáng yêu hơn.
Ngày hôm sau, Sophie đề nghị một buổi đi dạo mới bằng xe lừa. Chị vú nói rằng chị phải giặt đồ nên chị không thể đi được. Mẹ và dì của cô phải đến thăm bà de Fleurville cách đó một dặm đường.
- Chúng ta sẽ làm cách nào đây? - Sophie buồn bã nói.
- Nếu mẹ tin chắc được rằng cả hai con đều ngoan, - bà de Réan nói, - mẹ sẽ cho phép các con tự đi chơi với nhau thôi, nhưng mà con, So-.phie, con luôn có những sáng kiến kỳ cục đến mức mẹ sợ một tai nạn nữa lại xảy ra Sophie - ồ! Không đâu mẹ! Mẹ hãy yên tâm đi, mẹ! Con sẽ không có ý gì đâu, con cam đoan với mẹ vậy. Mẹ hãy để cho hai đứa tụi con đi với nhau; con lừa hiền quá mà mẹ!
Bà De Réan - Con lừa hiền khi người ta không làm cho nó đau đớn. Nhưng nếu con chích nó như bữa trước con đã làm, nó sẽ hất nhào chiếc xe đó.
Paul - ồ! Sophie sẽ không làm chuyện đó nữa đâu, dì... con cũng không nữa. Con cũng đáng bị mắng như em, vì con đã giúp em chọc thủng chiếc giày bằng cây kim găm.
Bà De Réan - Thôi được, dì đồng ý để các con đi với nhau, nhưng các con không được ra khỏi khu vườn, các con không được đi trên đường cái, và đừng đi nhanh quá.
- Cám ơn mẹ, cám ơn dì. - Hai cô cậu reo lên. Họ chạy tới chuồng ngựa để đóng lừa vào xe.
Khi đâu đó đã sẵn sàng, họ thấy hai chú bé, con ông chủ trang trại đang tiến lại gần. Chúng vừa đi học về, và họ mời chúng lên xe.
Thế là các cô cậu bước lên xe. Họ dạo chơi trong hai tiếng đồng hồ, khi thì đi chậm rãi, khi thì đi nước kiệu, mỗi người lần lượt điều khiển chiếc xe. Nhưng con lừa đã thấm mệt, nó không còn cảm thấy đau mỗi khi chiếc roi đánh nó, đến nỗi càng lúc nó càng đi chậm lại, bất chấp những ngọn roi và những tiếng điều khiển "Đi! Đi nào!" của Sophie.
André - à này, nếu cô muốn thúc cho nó đi, tôi sẽ tìm cho cô một nhánh cây nhựa ruồi, dùng nó mà đánh, chắc chắn nó sẽ đi ngay.
Sophie - Một ý kiến hay! Chúng ta sẽ thúc cho con lừa biếng nhác này đi.
Cô dừng xe lại. André bước xuống và bẻ một nhánh nhựa ruồi to bên đường.
- Coi chừng đó, Sophie! - Paul nói. - Em biết rằng dì đã cấm chích con lừa mà.
Sophie - Anh tưởng rằng cây nhựa ruồi sẽ chích nó như cây kim găm hôm ấy à? Con lừa sẽ không nhận ra nó đâu.
Paul - Vậy thì tại sao em lại để cho André bẻ nhánh nhựa ruồi này?
Sophie - Bởi vì nó to hơn cây roi của chúng ta..Sophie quất một roi mạnh lên lưng con lừa, nó đi nước kiệu. Mừng rỡ thấy mình đã thành công, Sophie quất roi thứ nhì, rồi roi thứ ba. Con lừa càng lúc càng phi nước kiệu nhanhhơn. Sophie cười, hai cậu nhỏ con ông chủ trang trại cũng cười.
Paul thì không: cậu hơi lo lắng, cậu sợ xảy ra chuyện gì đó và Sophie lại bị mắng và bị phạt.
Họ tới một con đường dốc dài và hơi đứng. Sophie càng quất tới tấp, con lừa càng trở nên hung hăng và bắt đầu phi nước đại. Sophie muốn dừng nó lại, nhưng đã quá trễ. Con lừa nổi khùng, chạy như điên không dừng được nữa. Các cô cậu nhỏ cùng la hét, điều này làm nó khiếp sợ hơn và càng khiến nó chạy nhanh hơn! Cuối cùng nó vấp phải một mô đất to làm chiếc xe đổ kềnh.
Các cô cậu nhỏ nằm bẹp dưới đất, còn con lừa tiếp tục phi, kéo theo chiếc xe bị lật nhào cho tới khi nó vỡ tan. Chiếc xe thấp nên các cô cậu nhỏ không bị thương tích gì, nhưng mặt mày và hai bàn tay của họ đều trầy trụa. Họ buồn bã đứng dậy. Hai cậu bé con ông chủ trang trại ra về. Sophie và Paul quay về nhà. Sophie lấy làm xấu hổ và lo lắng, Paul thì buồn. Sau khi đi một đỗi không nói gì, Sophie bảo Paul:
- ồ! Anh Paul, em sợ mẹ quá. Không biết mẹ sẽ nói gì đây?
Bà de Réan và bà d’Aubert thấy ngay những vết trầy trên mặt và hai bàn tay của họ.
- Nào! Lại những tai nạn thế này à! - Bà de Réan kêu lên. - Chuyện gì đã xảy ra cho cô đó?
Sophie - Thưa mẹ, chính là do con lừa đấy.
Bà De Réan - Mẹ biết chắc điều này từ trước mà. Vì vậy mẹ đã lo lắng không yên trong suốt cuộc viếng thăm của mẹ. Nhưng con lừa đó bị điên à? Nó đã làm gì để cô cậu bị xây xát thế kia?
Sophie - Nó đã hất tụi con, mẹ ạ, và con nghĩ chiếc xe đã bị vỡ một phần vì con lừa vẫn tiếp tục chạy sau khi nó bị lật nhào.
Bà d’Aubert - Dì đoán chắc rằng các con lại có một phát minh nào đó để trêu chọc con lừa đáng thương phải không?
Sophie cúi đầu, không đáp. Paul đỏ mặt, không nói gì.
- Sophie! - Bà de Réan nói. - Mẹ thấy dì con đã trông vẻ mặt của hai con mà đoán ra như thế.
Con hãy nói sự thật, và kể cho mẹ với dì nghe chuyện gì đã xảy ra..Sophie ngập ngừng một hồi, nhưng cuối cùng cô quyết định nói rõ sự thật. Cô kể lại cho mẹ và dì cô tất cả.
- Các con yêu, - bà de Réan nói, - từ lúc các con có con lừa đó, những chuyện không may không ngừng đến với các con, Sophie luôn có những ý tưởng khác với lẽ thường. Vì vậy mẹ sẽ cho bán con vật khốn khổ, căn nguyên của bao điều dại dột đó đi.
Sophie và Paul, cùng nói. - ồ không! Mẹ, mẹ với dì ơi, xin đừng bán nó. Chúng con sẽ không bao giờ tái phạm, không bao giờ nữa.
Bà De Réan - Các con sẽ không tái phạm cùng một trò dại dột. Nhưng Sophie sẽ bày ra những trò dại dột khác, có thể nguy hiểm hơn những trò trước.
Sophie - Không đâu mẹ, con cam đoan với mẹ là con sẽ chỉ làm những gì mẹ cho phép. Con sẽ vâng lời, con xin hứa với mẹ điều đó.
Bà De Réan - Đáp lại sự cầu xin của So-phie, mẹ sẽ đợi vài hôm nữa, nhưng mẹ báo cho các con biết là, các con sẽ không có con lừa nữa.
Hai cô cậu cám ơn bà de Réan. Bấy giờ bà hỏi họ con lừa đâu. Họ còn nhớ nó vẫn tiếp tục chạy, kéo theo sau chiếc xe bị lật ngược.
Bà de Réan gọi Lambert, kể cho chú nghe chuyện gì đã xảy ra và bảo chú tìm xem con lừa ở đâu. Lambert chạy tới đó. Một giờ sau chú trở về: cô cậu nhỏ vẫn còn đợi chú.
- Sao, chú Lambert? - Họ cùng kêu lên.
Lambert - Này! Cậu Paul và cô Sophie, chuyện không may đã xảy ra cho con lừa của cô cậu rồi.
Sophie và Paul, đồng thanh. - Sao?
Chuyện không may nào?
Lambert - Con vật đáng thương đó quá sợ, nó cứ cắm đầu chạy về phía con đường.
Hàng rào mở. Nó xông tới đó. Một chiếc xe thổ mộ trờ tới đúng vào lúc nó băng qua đường cái. Người điều khiển không thể dừng ngựa kịp thời. Đám ngựa hất nhào con lừa và chiếc xe rồi giẫm lên chúng. Đám ngựa ngã xuống, suýt chút nữa chúng đã kéo đổ chiếc xe thổ mộ.
Khi người ta đỡ chúng lên và tháo cương cho chúng thì con lừa bị đè nát đã chết, nó nằm im như một hòn đá..Nghe tiếng kêu thét của các cô cậu nhỏ, hai người mẹ và tất cả những người làm chạy tới: Lam-bert lần nữa kể lại chuyện không may xảy ra cho con lừa đáng thương. Hai người mẹ dẫn Sophie và Paul đi để cố an ủi họ, nhưng họ quá đau khổ, vì bị tác động mạnh. Sophie tự trách mình đã là nguyên nhân dẫn đến cái chết của con lừa. Paul tự trách mình đã để mặc cho Sophie làm gì thì làm. Một ngày kết thúc thật buồn. Lâu sau đó, Sophie vẫn khóc khi trông thấy một con lừa nào đó giống con lừa của cô. Cô không muốn có lừa nữa. Mà cô không muốn là đúng, vì mẹ cô cũng không muốn cho cô con lừa.
Sophie ước muốn có được một con vật khác.
Trước con lừa, cô đã có một con gà giò, một con sóc, một con mèo, mẹ cô không muốn cho cô một con chó vì sợ nó hóa dại như vẫn thường xảy ra.
- Vậy thì con có thể có một con vật nào nữa đây? - Một hôm cô hỏi mẹ. - Con muốn có một con vật không làm hại con, không thể chạy trốn và không khó khăn trong việc chăm sóc.
Bà De Réan, cười. - Vậy thì mẹ chỉ thấy con rùa là có thể thích hợp với con thôi.
Sophie - Đúng. Một con rùa thì thật dễ thương, và không có nguy cơ nó chạy trốn.
Bà De Réan, cười. - Mà nếu nó chạy trốn, con sẽ luôn có đủ thời gian để bắt nó lại.
Sophie - Mẹ mua cho con một con rùa đi mẹ. Mẹ hãy mua cho con một con rùa đi.
Bà De Réan - Con điên rồi! Mẹ đùa con khi nói về con rùa đó chứ. Đó là một con vật kinh tởm, nặng nề, xấu xí, chán ngắt. Mẹ không nghĩ con sẽ thích một con vật ngu ngốc đến vậy.
Sophie - ồ! Mẹ, con van mẹ mà! Nó sẽ làm cho con thích thú lắm. Con sẽ thật ngoan để được nó.
Bà De Réan - Vì con muốn có một con vật xấu xí đến vậy nên mẹ rất có thể sẽ tặng nó cho con nhưng với hai điều kiện: thứ nhất, con không được để nó chết đói. Thứ nhì, là ngay với lỗi lầm quan trọng đầu tiên của con, mẹ sẽ tước nó khỏi tay con.
Sophie - Con chấp nhận những điều kiện đó, thưa mẹ, con chấp nhận hết. Bao giờ con có con rùa của con hở mẹ?.Bà De Réan - Con sẽ có nó vào ngày mốt. Mẹ sẽ viết thư cho ba con đang ở Paris, dặn mua một con cho mẹ. Chiều mai ba sẽ gởi về theo xe thổ mộ, và con sẽ có nó vào sớm ngày mốt.
Sophie - Con cám ơn mẹ ngàn lần. Ngày mai anh Paul sẽ tới. Anh ấy sẽ ở lại với chúng ta mười lăm ngày. Anh ấy sẽ có thì giờ chơi với con rùa.
Ngày hôm sau, Paul tới, trong niềm vui khấp khởi của Sophie. Khi cô thông báo là cô đang chờ đợi một con rùa, Paul chế giễu cô và hỏi cô sẽ làm gì với một con vật kinh tởm đến vậy.
- Chúng ta sẽ cho nó ăn xà lách, chúng ta sẽ làm cho nó một cái giường bằng cỏ khô và đặt nó trên cỏ, chúng ta sẽ chơi đùa thích thú, em bảo đảm với anh đấy.
Ngày hôm sau nữa, con rùa về tới: nó to như một cái đĩa, màu của nó xấu xí và dơ bẩn, nó rút đầu và chân vào mai.
- Chúa ơi! Nó xấu tệ! - Paul kêu lên.
- Em thấy nó khá xinh. - Sophie đáp, cảm thấy mình bị châm chọc.
Paul, giễu cợt. - Nhất là nó có một khuôn mặt xinh xẻo và một nụ cười duyên dáng!
Sophie - Anh đừng chế giễu mọi điều. Anh hãy để bọn này yên.
Paul, tiếp tục. - Điều anh thích chính là tư thế đẹp đẽ và dáng đi nhẹ nhàng của nó.
Sophie, tức giận. - Anh im đi, em cho anh biết: em sẽ mang con rùa của em đi nếu anh còn chế giễu nó.
Paul - Em hãy mang nó đi, em hãy mang nó đi, anh yêu cầu em đó: anh sẽ không tiếc gì nó đâu!
Sophie rất muốn nhào tới để cho Paul một cái tát. Nhưng cô nhớ tới lời hứa của mình và sự đe dọa của mẹ, cô đành lòng ném về phía Paul một cái nhìn giận dữ. Cô cầm con rùa lên để mang đặt nó vào cỏ, nhưng nặng quá, cô để nó rơi xuống. OEn hận đã châm chọc cô, Paul chạy tới giúp đỡ cô. Cậu đưa ra ý kiến là nên đặt con rùa trong một chiếc khăn tay, mỗi người giữ một đầu chiếc khăn và cả hai cùng mang nó.
Sợ hãi vì thấy con rùa rơi xuống, Sophie bằng lòng để Paul giúp..Khi con rùa nhận ra cỏ mát, nó thò chân rồi đầu ra, và bắt đầu ăn cỏ. Sophie và Paul nhìn nó với vẻ kinh ngạc.
- Anh thấy chưa, - Sophie nói, - con rùa của em không ngốc quá đỗi, cũng không chán ngắt.
- ừ, đúng vậy. - Paul đáp. - Nhưng mà nó xấu xí quá.
- Em cũng phải thú thật rằng nó xấu xí, và có một cái đầu kinh tởm. - Sophie nói.
- Và những cái chân khủng khiếp. - Paul tiếp lời.
Cô cậu tiếp tục chăm sóc con rùa trong mười hôm mà không có điều gì khác thường xảy ra. Con rùa nằm trên cỏ khô, nó ăn xà lách, cỏ và có vẻ hài lòng.
Bữa nọ, Sophie nảy ra một sáng kiến. Cô nghĩ rằng trời nóng, con rùa cần có cảm giác mát mẻ.
Việc tắm trong ao sẽ đem lại điều tốt cho nó.
Paul - Tắm cho nó à? ở đâu vậy?
Sophie - Trong cái ao của vườn rau, nước ở đó mát và trong.
Paul - Nhưng anh sợ điều đó làm hại nó.
Sophie - Trái lại, loài rùa rất thích tắm, nó sẽ rất vui sướng.
Paul - Làm sao em biết rùa thích tắm? Còn anh, anh tin rằng chúng không thích nước.
Sophie - Em đoán chắc là chúng rất thích.
Tôm không thích nước sao? Hàu không thích nước sao? Những con vật đó phần nào giống rùa.
Paul - ừ, đúng vậy. Vả lại chúng ta có thể thử.
Họ đi bắt con rùa đang yên lặng sưởi nắng trên cỏ, mang nó ra ao và dìm xuống nước. Khi vừa nhận ra nước, con rùa vội thò đầu và chân ra để thoát thân. Những cái chân dính của nó chạm phải tay Paul và Sophie, cả hai buông nó ra và nó rơi xuống đáy ao.
Hoảng sợ, cô cậu chạy vào nhà người làm vườn để nhờ chú vớt con rùa. Biết nước có thể giết chết nó, người làm vườn chạy về phía ao, thật may là nó không sâu lắm, sau khi tháo guốc và xắn ống quần, chú vội nhào xuống đó. Chú thấy con rùa đang giãy giụa dưới đáy ao, chú nhanh chóng vớt nó lên. Sau đó, chú mang nó đến gần lửa để hong khô. Con vật đã rút đầu và chân vào mai, không động đậy gì nữa. Khi nó được sưởi khá ấm rồi, cô cậu muốn đặt nó trở lại trên cỏ, dưới ánh mặt trời..- Hãy đợi đã, cô cậu à. - Người làm vườn nói.
- Tôi sẽ mang nó giúp cô cậu. Tôi tin nó sẽ ăn ít thôi.
- Bộ chú tin tắm như thế làm hại nó à? - So-phie hỏi.
Người làm vườn - Nhất định rồi, nước không hợp với rùa.
Paul - Chú có nghĩ nó sẽ bị bịnh không?
Người làm vườn - Bịnh thì tôi không biết. Nhưng tôi tin nó sẽ chết.
- ôi! Chúa ơi! - Sophie kêu lên.
Paul, thấp giọng. - Em đừng sợ hãi. Chú ấy không biết mình nói gì đâu. Chú tưởng rùa cũng như mèo, vốn không thích nước.
Họ đã quay trở lại bãi cỏ, người làm vườn nhẹ nhàng đặt con rùa xuống và trở lại vườn rau.
Hai cô cậu liên tục nhìn còn rùa, nhưng nó vẫn bất động, cả đầu lẫn chân nó vẫn không hiện ra.
Sophie tiếp tục lo lắng, Paul trấn an cô.
Họ đem nó trở lại lớp cỏ khô và bỏ xà lách cho nó. Ngày hôm sau khi họ đến thăm nó, xà lách vẫn còn nguyên, con rùa không động tới.
- Lạ thật. - Sophie nói. - Bình thường nó vẫn ăn suốt đêm mà.
- Chúng ta thử đặt nó trên cỏ. - Paul đáp. -Có thể nó không thích xà lách.
Lo lắng nhưng không muốn thú thật điều đó với Sophie, Paul chăm chú xem xét con rùa vẫn đang bất động.
- Chúng ta hãy để nó yên, - cậu nói, - mặt trời sẽ sưởi ấm và giúp ích cho nó.
Sophie - Anh có nghĩ là nó bịnh không?
Paul - Anh nghĩ rằng có.
Cậu không muốn nói thêm: "Anh tin rằng nó đã chết", vì cậu bắt đầu sợ cho điều đó.
Trong hai ngày, Paul và Sophie tiếp tục đem con rùa đặt trên cỏ, nhưng nó vẫn không động đậy. Họ luôn gặp lại nó trong tình trạng như lúc đặt nó xuống. Xà lách mà họ bỏ cho nó vào buổi chiều ngày hôm sau vẫn còn nguyên vẹn. Cuối cùng một hôm, khi đặt nó trên cỏ, họ nhận ra nó có mùi hôi.
- Nó chết rồi. - Paul nói. - Nó có mùi thối.
Cả hai đều ở bên con rùa, rầu rĩ và không biết làm gì với nó cho đến khi bà de Réan tới bên họ.
- Các con làm gì đó? Các con bất động như những pho tượng bên con rùa kìa... Chà, nó cũng.bất động như các con. - Bà vừa nói vừa cúi xuống cầm nó lên.
Bà nhận thấy nó tỏa mùi hôi.
- Nhưng mà... nó đã chết. - Bà vừa kêu lên vừa ném nó xuống đất. - Nó đã có mùi hôi.
Paul - Đúng rồi, dì ạ, con tin rằng nó đã chết.
Bà De Réan - Vì sao nó có thể chết?
Không phải vì đói, vì ngày nào các con cũng đặt nó trên cỏ. Thật kỳ lạ khi nó chết mà người ta không hiểu tại sao.
Sophie - Con nghĩ nó chết do nó tắm, mẹ ạ.
Bà De Réan - Tắm? Ai đã tưởng tượng chuyện tắm cho nó đấy?
Sophie, xấu hổ - Chính con mẹ ạ: con tưởng rùa thích nước mát, nên con đã tắm cho nó trong cái ao ở vườn rau. Nó đã rơi xuống đáy. Chúng con không thể bắt nó lại được. Chính chú làm vườn đã vớt nó. Vì thế nó đã phải ở lâu trong nước.
Bà De Réan - à! Đó là một trong những sáng kiến của con. Con đã tự trừng phạt mình.
Mẹ không có gì để nói với con. Chỉ có điều là từ nay về sau con sẽ không có thêm một con vật nào để chăm sóc nuôi nấng nữa. Con và Paul, các con đã giết chúng hoặc để chúng chết hết. Phải ném con rùa này đi thôi. - Bà tiếp lời. - Lambert, chú hãy đến đem con vật đã chết này ném vào một cái hố nào đó.
Con rùa đáng thương đã chết như vậy đó. Và nó là con vật cuối cùng Sophie có được..
Comtesse de Ségur
Nỗi bất hạnh của Sophie