Khi Nick Moncrieff sang đường, vài người tình cờ đi qua đưa mắt nhìn anh với vẻ hơi ngạc nhiên. Không phải họ lạ lẫm gì chuyện những người tù bước ra khỏi cánh cổng đó, nhưng quả thực hiếm khi đó lại là một người ăn mặc như một quý ông sống ở vùng đồng quê với một chiếc vali da.
Danny không hề ngoái lại trong khi đi tới nhà ga gần nhất. Sau khi mua vé - lần đầu tiên anh dùng đến tiền mặt sau hai năm trời - anh lên tàu. Anh nhìn chăm chú qua khung cửa sổ, trong lòng cảm thấy bất an lạ lùng. Không còn những bức tường, không còn dây thép gai, không còn những cánh cổng khóa trái, và không còn các giám thị trại giam. Trông giống Nick, nói năng như Nick, suy nghĩ như Danny.
Đến Cannon Street, Danny đổi sang đi tàu điện ngầm. Những người đi lại bằng tàu điện ngầm di chuyển với một nhịp điệu khác hẳn những gì anh đã dần trở nên quen thuộc trong tù. Một vài người trong số đó mặc những bộ đồ bảnh bao, có giọng nói khéo léo dễ nghe, và tiêu tiền một cách hào phóng, nhưng Nick đã dạy cho anh thấy bọn họ chẳng hề xuất sắc hơn anh; chỉ đơn giản bọn họ đã khởi đầu cuộc sống ở hoàn cảnh khác hẳn.
Nick xuống tàu ở King’s Cross, mang theo chiếc vali nặng trịch của mình. Anh đi qua trước mặt một viên cảnh sát, anh chàng này thậm chí còn chẳng buồn để mắt đến anh. Anh kiểm tra bảng giờ tàu chạy. Chuyến tàu tiếp theo đi Edinburgh sẽ khởi hành lúc mười một giờ và tới ga Waverley lúc 3 giờ 20 phút chiều. Anh vẫn còn thời gian cho bữa sáng. Anh nhặt một tờ The Times từ một quầy tạp hóa của W.H.Smith(1) ở ngoài ga. Bước đi mấy bước, anh mới nhận ra mình chưa trả tiền. Toát mồ hôi, Danny chạy trở lại và nhanh chóng xếp vào hàng trước quầy thanh toán. Anh còn nhớ từng được nghe kể về một tù nhân vừa được thả tự do đã lấy trộm một thanh sô cô la Mars tại một quầy trưng bày ở ga Readinh trên đường quay về nhà ở Briston. Anh chàng bị bắt vì tội ăn cắp và chỉ bảy tiếng sau đã trở lại Belmarsh; kết cục, anh chàng nọ phải ngồi tù thêm ba năm nữa.
Danny trả tiền báo rồi rảo bước tới quán cà phê gần nhất, tiếp tục xếp hàng một lần nữa tại đây. Khi đến trước bếp, anh đưa chiếc khay của mình qua cho cô gái đứng sau quầy.
“Anh muốn dùng gì?” không nhìn tới chiếc khay đang chìa ra, cô gái lên tiếng hỏi.
Danny không rõ nên trả lời ra sao. Trong hơn hai năm vừa qua, anh chỉ đơn giản bằng lòng với bất cứ thứ gì người ta cho vào khay của mình. “Trứng, thịt muối, nấm và...”
“Nếu thế thì anh gọi luôn cả một bữa sáng kiểu Anh hoàn chỉnh đi,” cô gái gợi ý.
“Được lắm, bữa sáng kiểu Anh hoàn chỉnh,” Danny nói. “Và, và...”
“Trà hay cà phê?”
“À vâng, xin cho tôi cà phê,” anh trả lời, ý thức được mình còn cần một ít thời gian nữa để làm quen với việc được phục vụ bất cứ thứ gì anh yêu cầu. Anh tìm thấy một bàn trống trong góc. Cầm lấy chai sốt HP, anh đổ ra bên cạnh đĩa một lượng sốt đủ để Nick hẳn cũng phải tán thưởng. Sau đó anh giở tờ báo ra, giở tới các trang kinh tế. Trông giống Nick, nói năng như Nick, suy nghĩ như Danny.
Các công ty internet vẫn đang tiếp tục rớt ra vệ đường trong khi các chủ sở hữu của chúng phát hiện ra chú cừu chẳng mấy khi có quyền thừa kế đất. Khi Danny chuyển tới những trang đầu, anh đã dùng xong bữa và đang thưởng thức tách cà phê thứ hai. Có ai đó đã không những đi tới bàn của anh, rót đầy tách, mà còn mỉm cười khi anh cảm ơn. Danny bắt đầu đọc các tin nóng hổi nhất trên trang đầu. Thủ lĩnh của đảng Bảo thủ, Iain Duncan Smith, lại đang bị công kích. Nếu Thủ tướng tổ chức bầu cử, Danny hẳn sẽ bỏ phiếu cho Tony Blair. Anh ngờ rằng Nick chắc sẽ ủng hộ Iain Duncan Smith; nói cho cùng, ông ta cũng là một cựu binh nữa. Mà có thể ông ta sẽ bỏ phiếu trắng. Không, ông ta cần phải trung thành với tính cách của mình nếu muốn lừa gạt cử tri, chứ chưa nói đến giữ được ghế.
Danny đã uống xong cà phê, nhưng anh vẫn ngồi im một lúc. Anh cần ông Pascoe nói với mình anh có thể trở về buồng giam. Anh tự cười thầm, đứng lên bước ra khỏi quán cà phê. Anh biết đã đến lúc đối diện với bài kiểm tra đầu tiên. Khi nhìn thấy một dãy buồng điện thoại công cộng, anh hít một hơi thật sâu. Rồi móc ví của mình - chiếc ví của Nick - lấy ra một danh thiếp, rồi quay số được dập nổi ở góc dưới bên phải.
“Munro, Munro và Carmichael,” một giọng nói vang lên.
“Xin cho tôi gặp ông Munro,” Nick nói.
“Ông muốn gặp ông Munro nào?”
Danny xem lại tấm danh thiếp. “Ông Fraser Munro.”
“Tôi sẽ nói là ai đang gọi, thưa ông?”
“Nicholas Moncrieff.”
“Tôi sẽ nối máy cho ông ngay, thưa ông.”
“Xin cảm ơn.”
“Xin chào ông, Sir Nicholas,” giọng nói du dương mà Danny nghe thấy tiếp theo nói. “Rất vui lại được nghe giọng nói của ông.”
“Xin chào ông, ông Munro,” Danny chậm rãi trả lời. “Tôi đang định tới Scotland chiều nay, và đang tự hỏi không rõ ông có thể thu xếp dành cho tôi chút thời gian vào ngày mai hay không.”
“Tất nhiên rồi, Sir Nicholas. Liệu vào lúc mười giờ sáng có tiện cho ông không?”
“Tuyệt vời,” Danny nói, nhớ lại một trong những cách nói ưa thích của Nick.
“Vậy tôi sẽ đợi ông tại văn phòng của mình vào mười giờ sáng mai.”
“Tạm biệt, ông Munro,” Danny trả lời, vừa kịp kìm lại không hỏi xem văn phòng của ông ta tọa lạc ở đâu. Danny gác máy. Cả người anh ướt đẫm mồ hôi. Al Mập đã nói đúng. Munro đang chờ một cuộc gọi từ Nick. Tại sao ông ta lại phải ngờ vực, dù chỉ trong giây lát, rằng rất có thể mình đang nói chuyện với một người khác?
Danny là một trong những người đầu tiên lên tàu. Trong khi chờ tàu chạy, anh chuyển sự chú ý của mình sang các trang thể thao của tờ báo. Vẫn còn một tháng nữa mới đến mùa bóng mới, nhưng anh vẫn đặt nhiều hy vọng vào West Ham, đội đã kết thúc giải Ngoại hạng mùa trước ở vị trí thứ bảy. Anh chợt cảm thấy buồn với ý nghĩ anh sẽ không bao giờ có thể mạo hiểm mò đến Upton Park nữa để tránh bị nhận ra. Sẽ không còn “Tôi mãi mãi thổi bong bóng xà phòng” nữa. Hãy cố nhớ kỹ, Danny Cartwright đã chết - và bị chôn sâu dưới đất.
Đoàn tàu chậm chạp chuyển bánh rời ga, và Danny ngắm nhìn London dần trôi qua bên ngoài, nhường chỗ cho phong cảnh đồng quê. Anh ngạc nhiên khi thấy đoàn tàu đạt tốc độ tối đa nhanh đến vậy. Trước đây anh chưa từng tới Scotland - nơi xa nhất về phía bắc anh từng đặt chân tới là Vicarage Road, Watford.
Danny cảm thấy mệt rã rời, và anh mới chỉ bước chân ra khỏi tù được vài giờ. Nhịp điệu của mọi thứ đều nhanh hơn rất nhiều, và điều khó khăn hơn cả là bạn phải tự đưa ra quyết định. Anh kiểm tra giờ trên chiếc đồng hồ của Nick - đồng hồ của anh - mới mười một giờ mười lăm. Anh cố tiếp tục đọc báo, nhưng đầu anh vẫn ngả ra sau.
“Xin quý vị cho kiểm tra vé.”
Danny giật mình tỉnh dậy, dụi mắt và đưa vé của mình cho người soát vé. “Tôi rất xin lỗi, thưa ngài, nhưng chiếc vé này không hợp lệ với tàu nhanh. Ngài cần trả thêm tiền.”
“Nhưng tôi...” Danny bắt đầu lên tiếng. “Tôi thực sự xin lỗi, tôi cần trả thêm bao nhiêu?” Nick hỏi.
“Tám mươi tư bảng.”
Danny không tin nổi mình đã phạm phải một nhầm lẫn ngu ngốc đến vậy. Anh móc ví ra để lấy tiền. Người soát vé in ra một biên lai.
“Xin cảm ơn, thưa ngài” người soát vé nói sau khi đưa vé cho Danny. Danny nhận thấy ông này đã gọi anh là ngài mà không hề suy nghĩ, chứ không gọi là ông bạn như cách mà một người lái xe bus ở East End hẳn sẽ nói.
“Ngài có dùng bữa trưa nay không, thưa ngài?”
Lại lặp lại một lần nữa, chỉ vì bộ đồ và giọng nói của anh. “Có,” Danny trả lời.
“Toa nhà ăn cách đây hai toa về phía trước đoàn tàu. Họ bắt đầu phục vụ sau chừng nửa giờ nữa.”
“Rất cảm ơn ông.” Lại một câu nói nữa của Nick.
Danny nhìn ra ngoài cửa sổ, ngắm cảnh đồng quê đang vùn vụt trôi qua. Sau khi họ đi qua Grantham, anh quay lại với các trang tài chính, nhưng lại bị gián đoạn bởi thông báo vang lên trong hệ thống loa cho biết toa nhà ăn đã bắt đầu mở cửa phục vụ. Anh đi tới đó, ngồi xuống một chiếc bàn nhỏ, hy vọng sẽ không có ai đến ngồi cạnh mình. Anh chăm chú đọc bản thực đơn, thầm tự hỏi không biết Nick sẽ chọn món nào. Một người phục vụ bàn đến bên cạnh anh.
“Pâté,” Danny nói. Anh biết cách phát âm từ này, mặc dù không rõ món ăn mình vừa đọc tên có sẽ mùi vị ra sao. Trong quá khứ, quy tắc vàng của anh từng là không bao giờ gọi bất cứ thứ gì mang tên ngoại quốc. “Sau đó là thịt nướng và đậu tây.”
“Thế còn pudding thì sao ạ?”
Nick đã dạy anh không bao giờ được gọi cả ba món một lúc. “Tôi sẽ suy nghĩ thêm,” Danny trả lời.
“Tất nhiên rồi, thưa ngài.”
Khi Danny đã dùng xong bữa, anh cũng đã đọc hết những gì tờ The Times có thể cung cấp, kể cả phần điểm tin sân khấu, một phần thông tin chỉ khiến anh chợt nghĩ tới Lawrance Daveport. Nhưng lúc này Davenport hãy cứ đợi đã. Danny còn có những ý tưởng khác trong đầu. Anh thực sự hài lòng với bữa ăn, cho tới khi người phục vụ đưa cho anh hóa đơn thanh toán trị giá hai mươi bảy bảng. Anh đưa cho người phục vụ ba tờ giấy bạc mười bảng, cảm nhận rõ ràng được ví tiền của mình đang nhẹ đi từng phút một.
Theo nhật ký của Nick, ông Munro tin rằng nếu bất động sản ở Scotland cũng như ngôi nhà tại London được đem rao bán, chúng sẽ đem lại một khoản rất khác, cho dù ông ta thận trọng nhấn mạnh có thể phải cần vài tháng trước khi hoàn tất việc mua bán. Danny biết rõ anh không thể cầm cự được trong vài tháng chỉ với chưa đầy hai trăm bảng.
Anh quay về chỗ ngồi, bắt đầu để tâm ngẫm nghĩ về cuộc gặp gỡ với Munro ngày hôm sau. Khi đoàn tàu đỗ lại Newcastle, Danny tháo các đai da chằng quanh vali, mở nó ra và tìm thấy cặp tài liệu của ông Munro. Anh lấy những lá thư ra. Mặc dù chúng chứa đựng tất cả những câu trả lời của Munro dành cho các câu hỏi của Nick, Danny không có cách nào biết được Nick đã viết những gì trong các bức thư anh ta gửi đi. Anh cố đoán Nick đã hỏi những gì sau khi đọc những câu trả lời của Munro, với ngày tháng và những đoạn nhật ký là những căn cứ đối chiếu duy nhất. Sau khi đã đọc qua những bức thư một lần nữa, anh có thể thấy rõ ông chú Hugo đã lợi dụng tình thế trong khi Nick bị nhốt trong tù suốt bốn năm vừa qua.
Danny từng gặp qua những khách hàng như Hugo khi anh còn làm việc tại garage - những kẻ cho vay cắt cổ, buôn bán bất động sản, bán hàng rong, bọn họ nghĩ có thể qua mặt anh, nhưng chưa bao giờ thực hiện được, và không ai trong đám này từng phát hiện ra thậm chí anh không thể đọc được một bản hợp đồng. Anh chợt nghĩ về chứng chỉ A level mà anh đã có được chỉ vài ngày trước khi được thả. Anh tự hỏi liệu Nick có từng vượt qua kỳ thi này với kết quả mỹ mãn - một cách diễn đạt nữa của Nick - hay không. Anh đã hứa với người bạn tù nếu kháng cáo thành công, điều đầu tiên anh sẽ làm sau đó là đi học lấy một tấm bằng. Anh dự định sẽ giữ đúng lời hứa và lấy tấm bằng với tên của Nick. Suy nghĩ như Nick, quên Danny đi, anh nhắc nhở bản thân. Anh bạn là Nick, anh bạn là Nick. Anh đọc lại những bức thư lần nữa như thể đang ôn thi; một kỳ thi anh không được phép trượt.
Đoàn tàu tới ga Waverley lúc ba giờ rưỡi chiều, chậm mất mười phút. Danny hòa mình vào dòng người đi ra dọc theo ke. Anh xem bảng thông báo giờ tàu chạy để tìm chuyến tiếp theo tới Dunbroath. Còn hai mươi phút nữa. Anh mua một tờ Edinburgh Evening News và tạt qua Upper Crust thỏa mãn cơn đói với một chiếc bánh mì dài kẹp thịt muối. Liệu ông Munro có nhận ra anh không phải là một người xuất thân thượng lưu(1) đích thực? Anh đi tìm ke nơi chuyến tàu của mình xuất phát, rồi ngồi xuống một băng ghế. Tờ báo dày đặc những tên riêng và địa danh mà anh chưa từng nghe tới: những rắc rối với hội đồng kế hoạch tại Duddlingston, giá thành của tòa nhà Nghị viện Scotland chưa hoàn tất và một phụ trương chi tiết về một sự kiện gì đó được gọi là Festival Edinburgh sắp diễn ra vào tháng tới. Triển vọng của Heart(2) và Hibs(2) trong mùa giải sắp tới chiếm phần trọng tâm trên những trang cuối, thế chỗ Arsenal(2) và West Ham(2).
Mười phút sau Danny đã có mặt trên chuyến tàu liên vùng tới Dunbroath, một chuyến đi kéo dài bốn mươi phút, trên đường có dừng lại ở một vài ga mà tên anh còn không tài nào phát âm được. Đến bốn giờ bốn mươi, đoàn tàu nhỏ tiến vào ga Dunbroath. Danny mang vali đi theo ke ra ngoài vỉa hè, nhẹ nhõm nhìn thấy một chiếc taxi duy nhất đang đỗ chờ khách. Nick leo lên băng ghế trước trong khi người tài xế cất chiếc vali của anh vào cốp xe.
“Đến đâu?” người tài xế hỏi khi đã ngồi yên vị trước vô lăng.
“Anh có thể giới thiệu một khách sạn không?”
“À, chỉ có một thôi,” người tài xế đáp.
“Thế là đủ,”Danny đáp, trong khi chiếc xe rồ máy lao đi.
Sau khi mất thêm ba bảng rưỡi chưa kể một khoản tiền boa, Danny được thả xuống bên ngoài khách sạn Montcrieff Arms. Anh bước lên các bậc cấp, đi qua cánh cửa quay tới quầy tiếp tân và đặt vali xuống.
“Tôi cần một phòng cho đêm nay,” anh nói với người phụ nữ đằng sau quầy.
“Chỉ một đêm duy nhất?”
“Phải, cảm ơn cô.”
“Ngài vui lòng ký tên vào bản đăng ký phòng được không, thưa ngài?” Danny giờ đây có thể ký tên của Nick gần như không cần suy nghĩ. “Và ngài có thể cho tôi mượn thẻ tín dụng một lát được không?”
“Nhưng tôi không...” Danny lên tiếng. “Tôi sẽ thanh toán bằng tiền mặt,” Nick trả lời.
“Tất nhiên rồi, thưa ngài.” Người phụ nữ cầm lại bản đăng ký, kiểm tra tên khách và cố gắng che giấu sự ngạc nhiên. Sau đó cô gái đi vào phòng trong mà không nói thêm một lời. Một lát sau một người đàn ông trung niên mặc áo len trơn dài tay và quần nhung kẻ màu nâu từ trong văn phòng bước ra.
“Chào mừng ông trở về nhà, Sir Nicholas. Tôi là Robert Kilbride, quản lý khách sạn. Tôi thực sự xin lỗi, nhưng chúng tôi không hề biết ông về. Tôi sẽ chuyển ông tới khu phòng Walter Scott.”
Chuyển là một từ tù nhân nào cũng e sợ. “Nhưng...” Danny lại bắt đầu mở miệng, chợt nhớ ra số tiền mình còn trong ví ít ỏi đến thế nào.
“Mà không cần trả phụ trội,” viên quản lý khách sạn nói thêm.
“Cảm ơn ông,” Nick nói.
“Ông sẽ dùng bữa tối cùng chúng tôi chứ?”
Có, Nick thầm trả lời. “Không,” Danny đáp, nhớ tới ngân quỹ hạn hẹp của anh. “Tôi đã ăn rồi.”
“Tất nhiên rồi, Sir Nicholas. Tôi sẽ gọi người mang vali của ông lên phòng.”
Một cậu thanh niên đưa Danny lên khu phòng Walter Scott.
“Tên tôi là Andrew,” người phục vụ phòng nói trong lúc mở khóa cửa. “Nếu ông cần bất cứ thứ gì, chỉ cần gọi điện thoại cho tôi biết.”
“Tôi cần là một bộ đồ và giặt một chiếc sơmi kịp giờ để mặc trong một cuộc gặp lúc mười giờ sáng mai.” Danny nói.
“Tất nhiên rồi, thưa ông. Ông sẽ có chúng kip giờ cho cuộc gặp.”
“Cảm ơn,” Danny nói. Lại một lần tiền boa nữa.
Danny ngồi xuống cuối chiếc giường, bật tivi lên. Anh theo dõi bản tin địa phương, được đọc bằng một giọng nói nhắc anh nhớ tới Al Mập. Phải đến lúc chuyển sang kênh BBC2 anh mới có thể hiểu được từng từ, nhưng chỉ vài phút sau anh đã ngủ thiếp đi.