Xayíde đã chết… tin về giờ phút cuối cùng của mụ lan truyền rất nhanh, nhưng không dễ hiểu và đầy mâu thuẫn, như biết bao điều khác trong vương quốc Tưởng Tượng. Cho đến mãi hôm nay nhiều học giả và nhiều nhà viết sử vẫn còn suy nghĩ đến vỡ đầu về câu chuyện này, thậm chí một số vị còn hoài nghi các sự kiện và tìm cách diễn nghĩa khác đi. Chỉ xin tường thuật lại ở đây những sự kiện đã thật sự xảy ra, còn để tùy mỗi người cố tự giải thích.
Cùng lúc Bastian được những người đi biển sương mù ở thành phố Yskál nhận cho đi chung chuyến tàu thì Xayíde với đám khổng lồ giáp trụ đen sì của mụ chạy tới đúng chỗ con ngựa sắt của Bastian rã thành nhiều mảnh trên cánh đồng hoang. Tức thì mụ linh cảm sẽ không gặp nó được nữa. Lát sau, nhìn bức tường đất in vết Bastian leo qua thì mụ thấy ngay điều dự đoán kia trở thành chắc chắn. Một khi Bastian đã tới Cố đô rồi thì mọi toan tính của mụ tan thành mây khói cả, dù nó ở lại đó vĩnh viễn hay thoát ra được. Trong trường hợp đầu thì nó trở thành bất lực như mọi kẻ ở đó và không thể ước muốn gì nữa, trong trường hợp kia thì mọi ước muốn của nó về quyền lực và sự vĩ đại cũng tắt ngấm luôn. Nghĩa là canh bài của mụ đều chấm dứt trong cả hai trường hợp.
Mụ ra lệnh cho đám khổng lồ giáp trụ dừng lại, nhưng không hiểu sao chúng không tuân lệnh mụ, cứ tiếp tục xông tới. Mụ nổi giận, nhảy xuống kiệu, giang hai tay chặn chúng lại. Nhưng lũ khổng lồ giáp trụ, cưỡi ngựa lẫn chạy bộ, vẫn chạy rầm rập bước tới như không có mụ. Mụ đã bị xéo nát dưới vó ngựa và chân của chúng. Chỉ sau khi Xayíde thở hắt hơi cuối cùng, đoàn quân khổng lồ dài lê thê kia mới đột nhiên dừng lại, như chiếc đồng hồ đã chạy hết dây cót.
Lát sau, khi Hýkrion, Hýbald, và Hýdorn cùng đoàn quân còn lại chạy đến nhìn thấy cảnh tượng này thảy đều không hiểu nổi, vì chính ý muốn của riêng mụ Xayíde đã điều khiển lũ khổng lồ rỗng ruột này chuyển động lại đã khiến chúng xéo chết mụ. Nhưng suy nghĩ lâu vốn không phải là sở trường của ba chàng hiệp sĩ nên cuối cùng họ nhún vai, không tìm hiểu thêm. Họ bàn nhau xem phải làm gì, rồi kết luận rằng thế là cuộc hành quân đã kết thúc. Họ bèn giải tán đám tàn quân, cho ai về nhà nấy. Riêng họ vì không muốn làm trái lời thề trung thành với Bastian, nên quyết định sẽ đi khắp vương quốc Tưởng Tượng tìm nó. Nhưng vì không nhất trí được nên đi hướng nào nên họ đã quyết định mỗi người tự đi theo ý mình. Họ chia tay nhau, mõi người ì ạch đi một hướng. Cả ba người đều sẽ trải qua nhiều cuộc phiêu lưu và ở vương quốc Tưởng Tượng có vô số tường thuật về cuộc đi tìm vô nghĩa của họ. Nhưng đó là chuyện sẽ kể vào một dịp khác.
Từ đó, những gã khổng lồ bằng kim loại rỗng ruột đen sì đứng bất động tại chỗ trên cánh đồng hoang, gần Cố đô. Mưa sa tuyết đổ khiến chúng gỉ sét rồi từ từ lún, hoặc nghiêng hoặc thẳng, vào lòng đất. Nhưng mãi đến tận hôm nay vẫn còn thấy sót lại một vài gã. Khu đất này bị mang tai tiếng nên người qua lại luôn đi vòng để tránh. Nhưng chúng ta hãy trở lại với Bastian.
Trong lúc đi theo con đường mòn nhẹ nhàng uốn khúc qua rừng hồng, Bastian ngó thấy một tấm biển chỉ đường đẽo hình một bàn tay chỉ hướng. Nó sửng sốt vì chưa từng thấy dấu hiệu nào tương tự trên suốt cuộc hành trình qua vương quốc Tưởng Tượng.
- Đường tới Ngôi-nhà-đổi-dạng, tấm biển ghi như thế.
Bastian thủng thẳng đi theo hướng chỉ. Nó hít thở mùi hương của vô vàn đóa hồng, càng lúc càng thích thú, như sắp gặp một điều bất ngờ thú vị.
Cuối cùng nó tới một con đường thẳng tắp, hai bên đầy những cây tròn như quả cầu chi chít những trái táo đỏ ửng. Cuối con đường hiện ra một ngôi nhà. Khi tới gần, Bastian phát hiện ra đây là ngôi nhà ngộ nghĩnh nhất nó từng thấy. Mái nhà cao nhọn hoắt như cái mũ có chỏm trên một tòa nhà giống quả bầu khổng lồ, tròn xoe; các bức tường lồi lõm nhiều chỗ, như những cái bụng phưỡn, tạo cho ngôi nhà vẻ nặng nề mà ấm cúng. Dăm ba cửa số và một cửa ra vào xiên xẹo cong vòng, như thể những cái lỗ này được khoét hơi vụng về. Trong khi lại gần, Bastian để ý thấy ngôi nhà thay đổi - chậm chạp nhưng liên tục. Với vẻ chậm rãi của một con ốc sên thò râu, mé phải tòa nhà lồi ra như một cục bướu nhỏ, từ từ biến thành một cái “chái” con. Đồng thời một khung cửa sổ bên mặt trái từ từ biến mất. Trên mái nhà mọc ra một ống khói và trên cửa ra vào một bao lơn nhỏ có chấn song.
Bastian dừng bước, ngạc nhiên và thú vị ngắm nhìn sự thay đổi liên tục kia. Bây giờ nó hiểu vì sao ngôi nhà có tên là “Nhà đổi dạng”.
Đang còn đứng lớ ngớ, Bastian nghe từ trong nhà vọng ra một giọng hát nữ ấm và du dương:
“Hỡi khách quý,
chúng tôi chờ đợi bạn từ trăm năm nay.
Chắc chắn chỉ có thể là bạn
mới tìm được tới đây thôi.
Mọi thứ đã bày biện sẵn,
để bạn được no lòng và giải khát.
Cái gì bạn cũng sẽ tìm thấy nơi đây,
kể cả sự đùm bọc,
và niềm an ủi sau bao nhọc nhằn
Bất kể trước đây bạn tốt hay xấu,
con người của bạn bây giờ mới thật là bạn,
bởi con đường bạn đã trải qua thật là diệu vợi.”
“Ôi chao,” Bastian thầm nghĩ, “giọng hát hay quá! Ước chi bài hát này dành cho mình!”
Tiếng hát kia lại cất lên:
“Chủ nhân vĩ đại ơi, hãy bé nhỏ trở lại đi!
Hãy là một đứa trẻ, rồi vào trong này!
Đừng đứng mãi ngoài cửa,
vì nơi đây chào đón cậu!
Mọi thứ đã sẵn sàng cho cậu
từ lâu lắm rồi.”
Tiếng hát kia lôi cuốn khiến Bastian không cưỡng nổi. Nó tin chắc rằng tiếng hát đó phải là của một người rất thân ái. Nó liền gõ cửa và nghe tiếng ấy trả lời:
- Vào đi! Vào đi, bé con xinh xắn của ta!
Mở cửa bước vào, Bastian thấy một căn phòng không lớn lắm, ấm cúng, nắng rọi qua các khung cửa sổ. Giữa phòng là một chiếc bàn tròn với những đĩa và rổ đầy trái cây đủ màu sắc mà Bastian chưa hề biết. Một người đàn bà đang ngồi ở bàn, trông hao hao giống một quả táo, má đỏ ửng, tròn quay, khỏe mạnh và tươi tắn làm sao.
Vừa thấy bà, Bastian quá ư xúc động, chỉ muốn dang rộng hai tay, chạy ào lại gọi: “Mẹ! Mẹ!” Nhưng nó kịp nén lòng. Mẹ nó đã mất rồi, chắc chắn không có mặt tại vương quốc Tưởng Tượng này được. Bà đây tuy cũng có nụ cười dễ thương và đôi mắt nhìn gây tin cậy y như mẹ nó vậy, nhưng cùng lắm thì bà giống mẹ nó như thể chị em giống nhau thôi. Mẹ nó thon thả, còn bà đây to lớn bệ vệ. Bà đội cái mũ rộng vành, gắn đầy hoa và trái cây, áo quần bà là loại vải vóc hoa hòe sặc sỡ. Nhìn một lúc Bastian mới thấy rằng thật ra y phục của bà cũng toàn bằng lá cây và hoa quả.
Nhìn bà, lòng Bastian tràn ngập một cảm giác đã từ lâu nó không còn được biết. Nó không nhớ đã từng có được cảm giác này lúc nào và ở đâu, chỉ biết rằng thỉnh thoảng hồi nó rất nhỏ thôi.
- Ngồi vào bàn đi, bé con xinh xắn của ta! Bà mời mọc, tay chỉ vào một chiếc ghế, chắc chắn là cháu đói lắm rồi, cứ ăn đi đã!
- Cháu xin lỗi, Bastian đáp, chắc bà đang chờ khách. Còn cháu chỉ tình cờ ghé qua thôi.
- Thật vậy ư? Bà mỉm cười hỏi. Không sao mà. Tuy vậy cháu vẫn ăn uống được tự nhiên, phải không nào? Trong khi đó ta sẽ kể cháu nghe một câu chuyện. Ăn đi, đừng để ta phải mời lâu nữa!
Bastian cởi chiếc áo khoác đen, treo vào ghế rồi ngồi xuống rụt rè cầm lấy một quả. Trước khi cắn, nó hỏi:
- Thế còn bà? Bà không ăn ư? Hay bà không thích trái cây?
Bà vui vẻ cười to khiến Bastian không hiểu vì sao.
- Được, bà đáp sau khi ngừng cười, nếu cháu muốn thì ta sẽ tiếp cháu, nhưng theo kiểu của ta. Đừng sợ!
Rồi bà nhấc một bình tưới nằm dưới đất ngay bên cạnh, giơ quá đầu, tưới lên người.
- Chà! Bà nói! Mát quá!
Bấy giờ tới lượt Bastian bật cười. Rồi nó cắn một miếng, thật ngon chưa từng thấy. Rồi nó ăn một quả khác. Quả này ngon hơn nữa.
- Ngon không cháu? Bà chăm chú quan sát nó, hỏi.
Đang đầy miệng nên Bastian không trả lời được, đành vừa nhai vừa gật đầu.
- Hay quá, bà nói, ta đã bỏ công ra chọn lựa đấy. Thích thì cứ ăn cho thỏa!
Bastian lại lấy một quả khác. Quả này mới thật tuyệt vời. Nó không ngớt trầm trồ.
- Bây giờ ta kể câu chuyện ấy nhé, bà nói tiếp, cháu cứ tiếp tục ăn uống tự nhiên.
Bastian phải cố gắng lắm mới nghe được lời bà kể, vì mỗi loại trái cây mới đều khiến nó thích mê tơi.
- Ngày xửa ngày xưa, người đàn bà gắn đầy hoa trái bắt đầu, Nữ-thiếu-hoàng của chúng ta ốm thập tử nhất sinh, cần một tên mới mà chỉ con người mới đặt cho bà được thôi. Nhưng con người không đến vương quốc Tưởng Tượng nữa, không ai biết tại sao. Rồi một ngày kia, một tối kia thì đúng hơn, lại có một con người, một cậu bé, đến đặt tên bà là Nguyệt Nhi. Bà phục hồi sức khỏe. Để tạ ơn, bà hứa với cậu bé rằng mọi điều cậu ước muốn trong vương quốc đều sẽ thành hiện thực, cho đến khi cậu tìm ra điều ước đích thực. Từ đó cậu bé trải qua một cuộc hành trình dài, từ ước mơ này đến ước mơ khác, mà ước mơ nào cũng đều được thỏa ứng, dù không phải mọi ước mơ của cậu đều tốt lành, có cả những ước mơ xấu xa. Nhưng Nữ-thiếu-hoàng không phân biệt đối xử. Trong vương quốc của bà tất cả đều như nhau và thảy đều quan trọng cả. Cuối cùng, khi Tháp Ngà của bà bị tàn phá, bà cũng không hề ngăn cản. Về phần cậu bé thì cứ sau mỗi ước mơ được thỏa ứng, cậu lại mất đi một phần ký ức về cái thế giới của cậu. Cậu bé chẳng quan tâm, vì đàng nào cậu cũng không muốn về cái chốn cũ. Thành ra cậu cứ ước mơ hết điều này tới điều khác. Nhưng bây giờ cậu đã phung phí gần sạch trơn ký ức rồi, mà không có ký ức thì người ta không thể ước mơ được nữa. Giờ đây cậu không còn giống con người bao nhiêu nữa, mà gần trở thành người vương quốc Tưởng Tượng rồi. Mà điều ước mơ đích thực thì cậu vẫn chưa biết. Có nguy cơ cậu sẽ mất nốt chút ký ức sót lại cuối cùng, mà vẫn không biết chút gì hết về điều ước mơ đích thực. Như thế có nghĩa là cậu sẽ không bao giờ trở lại thế giới của mình được nữa. Cuối cùng con đường đưa cậu tới Ngôi-nhà-đổi-dạng này. Cậu sẽ ở đây cho đến khi tìm ra ước mơ đích thực; ngôi nhà này không chỉ mang cái tên ấy vì nó đổi dạng, mà vì nó còn thay đổi cả những người sống trong đó. Điều này cực kỳ quan trọng đối với cậu bé, vì cho đến nay cậu tuy cứ muốn là một kẻ nào khác, nhưng lại không chịu đổi thay.
Đến đây bà ngừng lại không kể nữa, vì người khách của bà đã ngừng nhai. Nó cầm một quả đang cắn dở trên tay, há miệng nhìn người đàn bà trong y phục bằng hoa trái.
- Nếu không ngon, bà băn khoăn nói, cháu cứ bỏ đi, lấy thứ khác!
- Sao ạ? Bastian lắp bắp. Ồ không, ngon chứ ạ.
- Thế thì tốt, bà hài lòng nói. Nhưng ta quên không nói tên cậu bé, người mà Ngôi-nhà-đổi-dạng đã chờ đợi bấy lâu nay. Nhiều người trong vương quốc Tưởng Tượng toàn gọi cậu là “cứu tinh”, người khác gọi cậu là “hiệp sĩ với giá cắm nến bảy nhánh” hay “nhà đại thông tuệ” hay “chủ nhân - sư phụ”, nhưng cậu tên thật là Bastian Balthasar Bux.
Rồi bà mỉm cười nhìn người khách hồi lâu. Nó nuốt khan mấy lần rồi khẽ nói:
- Tên cháu đấy.
- Thấy chưa! Bà nói, không chút ngạc nhiên.
Những nụ hoa trên mũ và áo bà đột nhiên nở xòe cùng một lượt.
- Nhưng mà, Bastian băn khoăn, cháu đến vương quốc Tưởng Tượng này đâu đã được trăm năm.
- Ồ, thật ra chúng ta chờ cháu còn lâu hơn nữa cơ, bà đáp, ngay cả bà nội ta, thậm chí bà nội của bà nội ta đã chờ đợi cháu rồi. Cháu thấy không, cháu vừa được nghe một câu chuyện mới, nhưng lại kể về một quá khứ rất xa xôi.
Bastian nhớ lại lời Graógramán. Hồi Bastian mới khởi đầu chuyến phiêu du. Giờ đây nó thấy thật không khác đã trăm năm rồi.
- Ta quên chưa cho cháu biết tên. Ta là phu nhân[1] Aiuóla.
[1] Nguyên văn: Dame.
Bastian lặp lại tên bà một cách khó khăn. Mãi một lúc nó mới nói đúng được. Rồi nó lấy một quả khác, cắn một miếng. Quả nào nó đang ăn hình như cũng là quả ngon nhất. Nó hơi băn khoăn khi thấy chỉ còn một quả nữa thôi là hết sạch.
- Cháu muốn nữa không? Phu nhân Aiuóla hỏi, khi thấy cung cách nó nhìn. Bastian gật đầu. Bà liền ngắt trái cây trên mũ, trên áo để đầy đĩa.
- Trái cây mọc trên mũ của bà sao? Bastian sửng sốt hỏi.
- Mũ nào? Phu nhân Aiuóla ngơ ngác nhìn nó. Rồi bà vui vẻ cười lớn. Ra cháu tưởng cái trên đầu ta là mũ à? Không phải đâu, cháu bé xinh ạ, nó mọc từ ta đấy chứ. Giống như cháu có tóc vậy. Như cháu thấy, ta vui biết mấy khi cháu đến được đây. Ta nở hoa đơm quả. Nếu ta buồn thì mọi thứ héo hết. Ấy, nhưng đừng quên ăn chứ!
- Cháu không biết nữa, Bastian lúng túng, đâu thể nào ăn được thứ mọc từ người khác.
- Sao lại không? Phu nhân Aiuóla hỏi. Trẻ con chẳng bú sữa mẹ đấy thôi. Tuyệt vời chứ lị.
- Thì vẫn, Bastian đỏ mặt đáp, nhưng chỉ khi còn rất bé thôi.
- Ừ, phu nhân Aiuóla rạng rỡ, vậy thì bây giờ cháu hãy bé bỏng trở lại đi, cháu bé xinh của ta.
Bastian cầm ngay một quả mới cắn liền, thấy thế phu nhân Aiuóla rất vui nên lại càng mọc thêm nhiều trái.
Sau một lúc yên lặng bà nói:
- Ta thấy hình như nó muốn chúng ta đi sang phòng bên. Chắc là nó chuẩn bị gì đó cho cháu.
- Ai cơ? Bastian nhìn quanh hỏi.
- Ngôi-nhà-đổi-dạng ấy mà, phu nhân Aiuóla trả lời tỉnh bơ.
Quả thật đã có chuyện lạ lùng xảy ra. Căn phòng thay hình đổi dạng mà Bastian không hay: trần nhích lên cao, trong khi ba bức tường đã dịch sát lại gần cái bàn. Phía bức tường thứ tư vẫn còn chỗ, ở đó có một cái cửa bây giờ mở toang.
Phu nhân Aiuóla đứng lên - bây giờ mới thấy bà thật cao lớn - đề nghị:
- Ta đi thôi! Đến lúc nó cứng đầu rồi đấy. Khi nó đã định làm chuyện gì ngạc nhiên thì không cưỡng lại được đâu. Cứ để nó làm theo ý thích! Thường là tốt thôi.
Bà đi qua cửa sang phòng bên. Bastian đi theo, nhưng phòng xa cầm theo đĩa trái cây cho chắc.
Căn phòng to như một sảnh đường, dẫu chỉ là phòng ăn thôi. Bastian thấy quen quen. Điều lạ duy nhất là mọi đồ đạc, cả bàn ghế, đều khổng lồ. Bastian muốn ngồi thì phải leo.
- Xem kìa! Phu nhân Aiuóla thú vị nói, Ngôi-nhà-đổi-dạng lại nghĩ ra chuyện mới nữa rồi. Giờ đây nó sửa soạn cho cháu một căn phòng hệt như dưới mắt một đứa trẻ.
- Sao vậy ạ? Bastian hỏi. Chẳng lẽ căn phòng trước đây không như thế này ư?
- Tất nhiên là không, bà đáp, cháu phải biết Ngôi-nhà-đổi-dạng này rất linh hoạt. Nó thích tham gia vào cuộc trò chuyện của chúng ta. Ta đồ rằng nó muốn nói với cháu điều gì đấy.
Rồi bà ngồi vào một chiếc ghế cạnh bàn, còn Bastian loay hoay mãi vẫn không lên lên được. Phu nhân Aiuóla phải nhấc bổng nó đặt lên ghế. Mũi nó chỉ vừa ngang mặt bàn. Nó mừng thầm vì đã cầm theo đĩa trái cây nên giữ chắc trong lòng. Nếu đặt đĩa trên bàn thì nó chịu, không thể với nổi.
- Bà có phải thường đổi phòng như thế này không? Nó hỏi.
- Không thường đâu, cháu ạ, phu nhân Aiuóla đáp, ba bốn lần trong ngày là cùng. Thỉnh thoảng Ngôi-nhà-đổi-dạng muốn đùa chơi, thế là nó đảo lộn hết mọi phòng ốc, nền quay lên trên, trần lộn xuống dưới hay đại loại như thế. Nhưng đó chỉ là do nó đùa quá trớn thôi, khi ta khuyên nhủ thì nó lại biết điều ngay. Nói chung nó là một ngôi nhà rất dễ thương, ở đây ta rất thoải mái. Ta với nó cười đùa suốt ngày.
- Nhưng thế chẳng nguy hiểm ư? Bastian hỏi. Cháu muốn nói rằng giả dụ ban đêm đang ngủ mà phòng cứ thu hẹp lại?
- Cháu nhầm rồi, cháu bé xinh xắn ạ! Phu nhân Aiuóla kêu lớn như nổi giận. Nó mến ta lắm, mến cả cháu nữa. Gặp cháu nó thấy vui lắm đấy.
- Còn nếu nó không mến người nào đó thì sao?
- Ta không rõ, bà đáp, cháu hỏi lắm thật thôi! Cho đến nay không có ai khác, ngoài ta và cháu.
- Ra thế! Bastian nói. Hóa ra cháu là người khách đầu tiên à?
- Dĩ nhiên.
Bastian nhìn quanh căn phòng rộng mênh mông.
- Thật khó tin rằng căn phòng này lại vừa với ngôi nhà. Nhìn bên ngoài thì ngôi nhà này đâu có lớn mấy.
- Ngôi-nhà-đổi-dạng, phu nhân Aiuóla giải thích, trong lớn hơn ngoài.
Trong khi đó trời đã về chiều. Căn phòng tối dần. Bastian ngả lưng, tựa đầu trên cái ghế khổng lồ. Nó thấy buồn ngủ khác thường.
- Phu nhân Aiuóla, nó hỏi, tại sao bà lại chờ đợi cháu lâu thế?
- Tại ta luôn ước mơ có một đứa con, bà đáp, một đứa con để ta được nâng niu chiều chuộng, một đứa con cần sự dịu dàng của ta, còn ta chăm lo cho nó… một đứa như cháu vậy, cậu bé xinh của ta ạ.
Bastian ngáp. Nó cảm thấy được giọng nói ấm áp kia ru vào giấc ngủ, không cưỡng nổi.
- Nhưng bà chẳng vừa bảo, nó nói, rằng mẹ của bà và bà nội của bà đã từng đợi cháu ư?
Khuôn mặt phu nhân Aiuóla khuất trong bóng tối.
- Phải, Bastian nghe tiếng bà đáp, mẹ ta và bà nội ta cũng mong có được một đứa con. Nhưng chỉ mình ta, bây giờ, có được một đứa.
Mắt Bastian trĩu xuống, nhưng còn ráng hỏi:
- Sao lạ vậy, mẹ bà có bà là con, khi bà còn nhỏ. Bà nội bà có mẹ bà. Nghĩa là họ cũng có con chứ?
- Không đâu, cậu bé xinh của ta ạ, nó nghe bà khẽ đáp, chúng ta khác. Chúng ta không chết, cũng chẳng được ai sinh ra. Chúng ta vẫn luôn là phu nhân Aiuóla thôi, nhưng lại cũng chẳng phải như thế. Khi mẹ ta già thì bà khô héo đi, mọi chiếc lá rụng hết như một cái cây trong mùa đông, bà thu người trở lại vào trong. Thật lâu như thế. Đến một ngày kia bà lại trổ lá non, đâm chồi, nở hoa và sau khi đơm quả, bà biến thành phu nhân Aiuóla mới. Ta sinh ra như thế. Vì ta là phu nhân Aiuóla mới này. Bà của ta sinh ra mẹ ta cũng y như thế. Chúng ta, các phu nhân Aiuóla, phải héo tàn rồi mới có con được. Nhưng thế có nghĩa chúng ta là con của chính chúng ta, chứ không còn là mẹ nữa. Cho nên ta rất mừng rằng cháu tới đây, cậu bé xinh của ta ạ….
Bastian không đáp. Nó đã chìm trong một giấc mơ mơ màng màng ngọt ngào, nghe tiếng bà nói như tiếng ngân nga đều đều. Nó nghe thấy bà đứng lên, lại gần và cúi xuống nó. Bà nhẹ nhàng vuốt mái tóc nó và hôn lên trán nó. Rồi nó cảm thấy bà bế nó ra ngoài. Nó tựa đầu vào vai bà như một đứa bé. Nó chìm sâu vào trong bóng tối ấm áp của giấc ngủ. Nó cảm thấy được thay quần áo rồi được đặt nằm dưới một tấm chăn mềm, thơm nức. Sau cùng nó còn nghe vẳng lại từ xa giọng êm ái kia khẽ hát một bài ca ngắn:
“Ngủ đi, cưng! Ngủ ngon nhé!
Cưng đã trải qua quá nhiều chuyện rồi.
Chủ nhân vĩ đại ơi, hãy bé bỏng trở lại thôi!
Ngủ đi, cưng, hãy ngủ đi!”
Sáng hôm sau tỉnh giấc Bastian cảm thấy khỏe khoắn và hài lòng hơn bao giờ hết. Nhìn quanh, nó thấy mình đang ở trong một căn phòng nhỏ và nằm trên một cái giường cho trẻ con! Tất nhiên đây là một cái giường trẻ con rất lớn, hay đúng hơn: một cái giường hệt như trẻ con vẫn thấy. Nó hơi tức cười một lúc, vì nó đâu còn bé bỏng gì nữa. Nó vẫn còn đầy đủ sức lực và tài năng vương quốc Tưởng Tượng đã ban cho. Cả “Biểu trưng” của Nữ-thiếu-hoàng nó cũng vẫn còn đeo trên cổ. Nhưng chỉ lát sau nó chẳng mảy may quan tâm nữa đến chuyện nằm trong cái giường như thế này có buồn cười hay không. Ngoài nó và phu nhân Aiuóla ra sẽ chẳng còn ai biết chuyện này và đều thấy mọi chuyện đúng và tốt cả.
Nó đứng lên, rửa mặt, mặc quần áo rồi ra khỏi phòng. Nó bước xuống một cầu thang gỗ, vào căn phòng ăn lớn - mới qua một đêm đã biến thành nhà bếp. Phu nhân đang chờ nó ăn sáng. Bà cũng rất là vui vẻ, mọi bông hoa trên người bà đều nở rộ, bà hát, cười, rồi ôm nó nhảy quanh bàn ăn nữa chứ. Ăn sáng xong bà bảo nó ra ngoài không khí trong lành.
Trong cánh rừng hồng mênh mông quanh Ngôi-nhà-đổi-dạng hình như quanh năm suốt tháng là mùa hè. Bastian đi loanh quanh hết nơi này nơi nọ, ngắm nhìn lũ ong đang cần mẫn hút mật hoa, lắng nghe chim hót líu lo trong các lùm cây, chơi với lũ kỳ nhông - chúng dạn đến nỗi bò lên cả tay nó, và lũ thỏ - chúng để nó tha hồ vuốt ve. Thỉnh thoảng nó nằm dài dưới một bụi cây, ngửi hương hoa hồng thơm ngát, hấp háy nhìn trời, mặc thời gian trôi như dòng suối, không nghĩ ngợi gì.
Nhiều ngày qua, rồi nhiều tuần qua như thế. Nó không chú ý tới tháng ngày. Phu nhân Aiuóla rất vui, còn Bastian hoàn toàn đắm chìm trong sự săn sóc và âu yếm của một bà mẹ. Chẳng khác chi nó đã - vô tình thôi - khao khát từ lâu điều gì đó và giờ đây muốn bao nhiêu cũng có. Nó không cảm thấy chán.
Suốt một thời gian dài nó lục lọi khắp Ngôi-nhà-đổi-dạng, từ giàn vì kèo xuống tới hầm, mãi không chán, vì các căn phòng thường xuyên thay đổi cà luôn có cái mới để nó khám phá. Ngôi nhà có vẻ cũng cố gắng hết sức để làm khách vui lòng nên tạo ra phòng chơi có xe lửa, nhà hát múa rối, cầu trượt, thậm chí cả một vòng đu quay lớn.
Đôi khi Bastian cũng làm những chuyến khảo sát nguyên ngày trong vùng chung quanh. Nhưng không khi nào đi quá xa Ngôi-nhà-đổi-dạng, vì nó rất thường đột nhiên thèm ghê gớm những trái cây của bà Aiuóla. Nó không nhịn được, phải chạy về ngay tức khắc với bà để được ăn thỏa thích.
Chiều chiều bà với nó thường hay trò chuyện rất lâu. Nó kể hết những câu chuyện đã trải qua trong vương quốc Tưởng Tượng, về khu rừng-đêm Perelin và con sư tử Graógramán, về mụ Xayíde và Atréju mà nó đã đâm trọng thương, có khi đã chết rồi cũng nên.
- Cháu đã làm sai hết, nó nói, cháu đã hiểu sai hết. Nguyệt Nhi đã tặng cháu biết bao thứ, vậy mà cháu chỉ gây tai họa cho cháu và cho vương quốc Tưởng Tượng.
Phu nhân Aiuóla nhìn nó thật lâu.
- Không phải thế đâu, bà nói, ta không nghĩ thế. Cháu đã đi theo con đường của ước mơ, mà con đường này có phải luôn thẳng tắp đâu. Cháu đã đi đường vòng, nhưng đó là con đường của cháu. Cháu biết tại sao không? Cháu thuộc về những người chỉ có thể quay về với thế giới của họ, sau khi tìm được nguồn “Nước trường sinh”. Đó chính là nơi bí mật nhất của vương quốc Tưởng Tượng. Tới đó thật không dễ.
Bà nói tiếp sau một lúc im lặng:
- Đường nào tới được đó thì cuối cùng cũng đều là đường đúng.
Nghe thế đột nhiên Bastian bật khóc mà không hiểu vì sao. Như thể trong tim nó có một cái nút vừa bung ra, tan thành nước mắt. Nó nức nở mãi không thôi. Phu nhân Aiuóla bế nó lên lòng, dịu dàng vuốt ve nó, còn nó úp mặt vào những đóa hoa trên ngực bà, khóc mãi cho đến khi mệt mới thôi.
Tối hôm đó không ai nói với ai nữa.
Mãi hôm sau Bastian mới hỏi thăm về chuyện đi tìm kia:
- Bà có biết cháu phải tìm “Nước trường sinh” ở đâu không?
- Ở biên giới vương quốc Tưởng Tượng, phu nhân Aiuóla đáp.
- Nhưng vương quốc Tưởng Tượng làm gì có biên giới, Bastian nói.
- Có đấy, nhưng nó không nằm ngoài, mà ở bên trong. Đó là nơi Nữ-thiếu-hoàng tiếp nhận mọi quyền lực mà bà lại không tự đến đấy được.
- Và cháu phải tìm đến đấy? Bastian buồn phiền hỏi. Không quá trễ rồi sao?
- Cháu chỉ có thể tìm đến đấy với một điều ước: đó là điều ước cuối cùng.
Bastian giật thót người.
- Thưa phu nhân Aiuóla, để cho mọi điều ước của cháu đã được AURYN thỏa ứng cháu đều quên mất chút gì đấy. Ở đây cũng thế sao?
Bà chậm rãi gật đầu.
- Nhưng cháu chẳng cảm nhận thấy gì hết!
- Thế những lần trước cháu có nhận thấy gì không nào? Cháu đâu thể nào còn biết được những gì cháu quên?
- Thế cháu quên gì bây giờ?
- Ta sẽ cho cháu biết đúng lúc. Bằng không cháu sẽ lại bám khư khư lấy nó.
- Có bắt buộc cháu phải mất hết không?
- Mọi thứ đều chuyển hóa, bà đáp, chứ không có gì mất hết cả.
- Vậy thì, Bastian lo lắng nói, có lẽ cháu phải gấp lên thôi. Cháu không được ở đây nữa.
Bà vuốt tóc nó.
- Cháu đừng lo. Lúc nào tới hãy hay. Khi nào điều ước muốn cuối cùng của cháu xuất hiện thì cháu sẽ biết thôi. Cả ta cũng biết nữa.
Quả thật từ hôm đó trở đi có gì đó thay đổi, tuy Bastian không nhận thấy mảy may. Lực chuyển hóa của Ngôi-nhà-đổi-dạng đã có tác dụng. Nhưng, mọi đổi thay thật sự, nó tiến triển nhẹ nhàng và chậm chạp như sự tăng trưởng của một cái cây.
Thời gian Bastian ở trong Ngôi-nhà-đổi-dạng không ngừng qua đi mà mùa hè vẫn kéo dài. Bastian vẫn như một đứa bé tận hưởng sự nuông chiều của phu nhân Aiuóla. Nó vẫn thấy trái cây của bà ngon lành như buổi đầu, nhưng dần dần nó bớt thèm thuồng. Nó đã ăn ít hơn. Bà Aiuóla cũng nhận thấy, nhưng không nói ra. Cả đến sự chăm sóc và dịu dàng của bà nó cũng đã cảm thấy đủ. Càng bớt những nhu cầu tình cảm này bao nhiêu thì trong lòng nó càng dấy lên một khao khát khác hẳn mà nó chưa từng cảm thấy và cũng khác mọi ước muốn của nó từ trước đến này về mọi mặt: khao khát tự mình có thể yêu thương. Bastian ngạc nhiên và buồn bã khi thấy rõ ràng nó không yêu thương được. Nên càng khao khát dữ dội.
Rồi một tối kia ngồi với nhau, Bastian nói với phu nhân Aiuóla về điều này.
Nghe nó nói xong bà im lặng hồi lâu. Đôi mắt bà đăm đăm nhìn nó với một vẻ mà nó không hiểu được.
- Bây giờ cháu đã tìm thấy ước muốn cuối cùng rồi đây, bà nói, ước muốn đích thực của cháu là yêu thương được.
- Nhưng sao cháu lại không thể yêu thương được, thưa phu nhân Aiuóla?
- Cháu chỉ có thể yêu thương được, sau khi uống “Nước trường sinh”, bà đáp, và cháu không thể trở về với thế giới của cháu mà không mang theo thứ nước này cho người khác.
Bastian lặng thinh vì hoang mang. Rồi nó hỏi:
- Nhưng mà bà, chẳng lẽ bà cũng chưa uống nước này sao?
Không, phu nhân Aiuóla đáp, ta khác. Ta chỉ cần có người để ta có thể tặng cái ta có tràn trề.
- Có phải bà tặng tình thương không?
Phu nhân Aiuóla ngẫm nghĩ một lúc rồi đáp:
- Đó là cái cháu ước muốn đấy.
- Có phải những sinh linh của vương quốc Tưởng Tượng cũng không thể yêu thương được… như cháu? Nó thấp tha thấp thỏm hỏi.
- Có thể, bà khẽ đáp, có một ít sinh linh của vương quốc Tưởng Tượng đã được uống “Nước trường sinh”. Nhưng không ai biết họ là ai. Có một lời tiên đoán - mà chúng ta rất ít khi nói tới - rằng trong một tương lai xa sẽ có lúc con người mang tình yêu thương đến cả vương quốc Tưởng Tượng này nữa. Lúc ấy hai thế giới sẽ là một. Nhưng như thế nghĩa là gì thì ta không biết.
- Thưa phu nhân Aiuóla, Bastian cũng khẽ hỏi, bà đã hứa khi nào đúng lúc bà sẽ cho cháu biết cháu phải quên điều gì để tìm thấy điều ước muốn cuối cùng. Bây giờ đã đúng lúc chưa?
Bà gật đầu.
- Cháu phải quên bố mẹ cháu. Bây giờ cháu chẳng còn gì ngoài tên cháu ra.
Bastian ngẫm nghĩ.
- Bố mẹ ư? Nó chậm chạp nói. Nhưng những từ này chẳng nói lên được gì với nó cả. Nó không thể nhớ.
- Bây giờ cháu phải làm gì? Nó hỏi.
- Cháu phải chia tay ta, bà đáp, thời gian cháu lưu lại Ngôi-nhà-đổi-dạng đã hết.
- Cháu phải đi đâu?
- Điều ước muốn cuối cùng của cháu sẽ dẫn đường cho cháu. Đừng để mất!
- Cháu phải đi ngay bây giờ ư?
- Không, bây giờ muộn rồi. Hửng sáng mai cháu lên đường. Cháu còn một tối ở Ngôi-nhà-đổi-dạng này. Bây giờ ta đi ngủ thôi.
Bastian đứng lên, lại gần bà. Mãi lúc ấy, nó mới nhận thấy trong bóng tối hoa trên người bà đã héo tàn cả.
- Cháu đừng bận tậm! Bà nói. Ngay cả sáng sớm mai cháu cũng đừng bận lòng lo cho ta làm gì. Hãy đi theo con đường của cháu! Mọi chuyện đều tốt và đúng cả. Ngủ ngon nhé, bé xinh đẹp của ta.
- Cháu chúc phu nhân Aiuóla ngủ ngon, Bastian lẩm bẩm.
Rồi nó đi lên phòng mình.
Sáng hôm sau, Bastian xuống dưới nhà thấy phu nhân Aiuóla vẫn ngồi chỗ cũ. Mọi lá, hoa và trái trên người bà đều đã rụng tơi tả. Bà nhắm nghiền mắt, trông như một thân cây đen đúa đã chết vì khô héo. Nó đứng trước mặt phu nhân, nhìn bà thật lâu. Chợt một cánh cửa bật mở.
Trước khi bước ra, Bastian còn quay lại nói – không biết với phu nhân Aiuóla hay với ngôi nhà, hay với cả hai:
- Cám ơn, cám ơn về tất cả!
Rồi nó bước ra cửa. Mới qua một đêm mà ngoài trời đã thành mùa đông. Tuyết ngập tới gối. Cánh rừng hồng rộ những hoa giờ đây chỉ còn là những bụi cây đen đầy gai. Không một ngọn gió. Trời lạnh thấu xương và vô cùng im ắng.
Bastian muốn quay vào nhà lấy áo khoác nhưng cửa chính, cửa sổ đều biến đâu mất cả. Ngôi nhà kín bưng im ắng. Nó co ro lầm lũi lên đường.